Tổng quan nghiên cứu

Tội phạm về cờ bạc là một trong những loại tội phạm phổ biến và có xu hướng gia tăng tại nhiều địa phương, trong đó tỉnh Long An là một ví dụ điển hình. Theo số liệu thống kê từ năm 2013 đến 2017, Tòa án nhân dân các cấp tại Long An đã xét xử 294 vụ án với 1.448 bị cáo phạm các tội về cờ bạc, trung bình mỗi năm có gần 59 vụ án và gần 290 bị cáo. Năm 2015 ghi nhận mức cao nhất với 90 vụ án và 576 bị cáo, cho thấy sự biến động phức tạp của loại tội phạm này. Tỷ lệ người phạm tội cờ bạc trên 100.000 dân đạt khoảng 19,6 người, phản ánh mức độ phổ biến đáng báo động.

Nghiên cứu tập trung làm rõ các đặc điểm nhân thân của người phạm tội cờ bạc trên địa bàn tỉnh Long An trong giai đoạn 2013-2017, nhằm phân tích nguyên nhân, quá trình hình thành các đặc điểm nhân thân tiêu cực và đề xuất các giải pháp phòng ngừa hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các đặc điểm sinh học, xã hội, nhận thức và tâm lý của người phạm tội, đồng thời xem xét các yếu tố môi trường gia đình, nhà trường, bạn bè và kinh tế - xã hội tác động đến sự hình thành nhân thân này.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho công tác phòng chống tội phạm cờ bạc, góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh, giảm thiểu hậu quả xã hội do tội phạm này gây ra. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện lý luận tội phạm học và thực tiễn phòng ngừa tội phạm tại địa phương, đồng thời hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc xây dựng chính sách và biện pháp can thiệp phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, kết hợp với tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng, Nhà nước về phòng ngừa tội phạm. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết nhân thân người phạm tội: Nhân thân người phạm tội được hiểu là tổng hòa các đặc điểm sinh học và xã hội của cá nhân dưới tác động của các yếu tố môi trường, dẫn đến hành vi phạm tội. Khái niệm này bao gồm các đặc điểm về giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, nghề nghiệp, ý thức pháp luật, đạo đức, nhu cầu, sở thích và thói quen.

  2. Tháp nhu cầu của Maslow: Giúp phân tích động cơ phạm tội dựa trên các nhu cầu sinh lý, an toàn, xã hội, được tôn trọng và thể hiện bản thân. Việc không thỏa mãn các nhu cầu này hoặc thỏa mãn sai lệch có thể dẫn đến hành vi phạm tội, đặc biệt là tội phạm cờ bạc.

Các khái niệm chuyên ngành như nhân thân người phạm tội, đặc điểm sinh học, đặc điểm xã hội, ý thức pháp luật, động cơ phạm tội và các yếu tố môi trường tác động được làm rõ để phục vụ phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê và nghiên cứu bản án để làm rõ các đặc điểm nhân thân người phạm tội cờ bạc trên địa bàn tỉnh Long An. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê từ Tòa án nhân dân tỉnh Long An về các vụ án và bị cáo phạm tội cờ bạc giai đoạn 2013-2017; 100 bản án xét xử các tội về cờ bạc được chọn lọc để phân tích chi tiết nhân thân người phạm tội.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích từ các bản án để đảm bảo tính đại diện cho các nhóm tuổi, giới tính, nghề nghiệp và trình độ học vấn khác nhau.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng, sử dụng thống kê mô tả để xác định tỷ lệ, cơ cấu các đặc điểm nhân thân; phân tích nội dung bản án để hiểu rõ nguyên nhân, động cơ và quá trình hình thành nhân thân tiêu cực.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung trong khoảng thời gian 2013-2017, phù hợp với dữ liệu thu thập và phản ánh thực trạng tội phạm cờ bạc tại địa phương.

Phương pháp luận này giúp đảm bảo tính khoa học, khách quan và toàn diện trong việc đánh giá thực trạng nhân thân người phạm tội cờ bạc, từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ giới tính và độ tuổi: Nam giới chiếm tỷ lệ áp đảo trong số người phạm tội cờ bạc, với đặc điểm tâm lý ham vui, háo thắng và thích thể hiện bản thân. Độ tuổi chủ yếu phạm tội tập trung trong nhóm 18-30 tuổi, chiếm khoảng 23,9%, đây là nhóm có kinh nghiệm sống và tâm lý phức tạp, dễ bị tác động tiêu cực từ môi trường.

  2. Hoàn cảnh gia đình: Khoảng 40% người phạm tội xuất thân từ gia đình không hạnh phúc, thiếu sự quan tâm, quản lý của cha mẹ hoặc gia đình khuyết thiếu. Gia đình nuông chiều hoặc có nền kinh tế khó khăn cũng là yếu tố tác động tiêu cực, tạo tâm lý ỷ lại, lười lao động và tìm kiếm tiền nhanh qua cờ bạc.

  3. Trình độ học vấn và nghề nghiệp: Đa số người phạm tội có trình độ học vấn thấp, không hoàn thành phổ thông hoặc bỏ học giữa chừng. Nghề nghiệp không ổn định hoặc thất nghiệp chiếm tỷ lệ cao, trong khi nhóm có nghề nghiệp ổn định thường tham gia cờ bạc với mục đích giải trí và quy mô lớn hơn.

  4. Ý thức pháp luật và đạo đức: Người phạm tội thường có ý thức pháp luật kém, xem nhẹ hậu quả hành vi, thậm chí có thái độ thờ ơ, xem thường pháp luật. Sở thích đỏ đen, tâm lý may rủi và nhu cầu giải trí là động cơ chính thúc đẩy hành vi phạm tội.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tương tác phức tạp giữa các đặc điểm nhân thân và yếu tố môi trường trong việc hình thành hành vi phạm tội cờ bạc. Đặc biệt, nhóm tuổi trẻ (18-30) với tâm lý dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè và môi trường xã hội có nguy cơ cao tham gia cờ bạc. Gia đình không hạnh phúc hoặc thiếu sự quản lý là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự hình thành nhân thân tiêu cực, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tác động của môi trường gia đình đến hành vi phạm tội.

Trình độ học vấn thấp và nghề nghiệp không ổn định làm giảm khả năng nhận thức pháp luật và kiểm soát hành vi, dẫn đến phạm tội với phương thức đơn giản và dễ bị phát hiện. Ngược lại, người có trình độ cao hơn thường phạm tội với thủ đoạn tinh vi hơn, khó phát hiện.

Ý thức pháp luật kém và thái độ xem thường pháp luật là điểm chung của người phạm tội cờ bạc, điều này làm tăng tính nguy hiểm và khó khăn trong công tác phòng chống. Các biểu đồ và bảng số liệu minh họa rõ ràng sự phân bố theo giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn và nghề nghiệp, giúp các cơ quan chức năng dễ dàng khoanh vùng đối tượng và xây dựng chiến lược can thiệp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giáo dục pháp luật và đạo đức trong gia đình và nhà trường
    Chủ thể thực hiện: Các cơ quan giáo dục, chính quyền địa phương
    Mục tiêu: Nâng cao ý thức pháp luật và đạo đức cho thanh thiếu niên, giảm tỷ lệ phạm tội cờ bạc trong nhóm tuổi 14-30
    Thời gian: Triển khai ngay và duy trì liên tục

  2. Xây dựng chương trình hỗ trợ và quản lý nhóm thanh niên có nguy cơ cao
    Chủ thể thực hiện: Công an, đoàn thanh niên, các tổ chức xã hội
    Mục tiêu: Giảm thiểu tác động tiêu cực từ môi trường bạn bè và xã hội, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng
    Thời gian: 1-3 năm

  3. Phát triển các chính sách an sinh xã hội và tạo việc làm ổn định
    Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội
    Mục tiêu: Giảm tỷ lệ thất nghiệp, nâng cao thu nhập, hạn chế động cơ phạm tội do khó khăn kinh tế
    Thời gian: 3-5 năm

  4. Tăng cường công tác quản lý, kiểm soát các hình thức cờ bạc, đặc biệt là cờ bạc trực tuyến
    Chủ thể thực hiện: Công an, các cơ quan quản lý nhà nước
    Mục tiêu: Ngăn chặn sự phát triển của các loại hình cờ bạc mới, giảm thiểu tội phạm cờ bạc tinh vi
    Thời gian: Triển khai ngay, cập nhật thường xuyên

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ công tác phòng chống tội phạm
    Giúp hiểu rõ đặc điểm nhân thân người phạm tội cờ bạc để xây dựng chiến lược đấu tranh hiệu quả.

  2. Nhà nghiên cứu và giảng viên ngành tội phạm học, luật hình sự
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phong phú phục vụ giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu.

  3. Cán bộ quản lý giáo dục và xã hội
    Hỗ trợ xây dựng các chương trình giáo dục, quản lý thanh thiếu niên và hỗ trợ cộng đồng.

  4. Các tổ chức xã hội và cộng đồng dân cư
    Nâng cao nhận thức, phối hợp phòng ngừa tội phạm cờ bạc tại địa phương, hỗ trợ người có nguy cơ tái phạm.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn trong tội phạm cờ bạc?
    Nam giới thường có tâm lý háo thắng, thích thể hiện và dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội, dẫn đến tỷ lệ phạm tội cao hơn nữ giới.

  2. Độ tuổi nào dễ phạm tội cờ bạc nhất?
    Nhóm tuổi 18-30 có tỷ lệ phạm tội cao nhất do tâm lý phức tạp, dễ bị tác động tiêu cực và có nhu cầu giải trí lớn.

  3. Gia đình ảnh hưởng thế nào đến hành vi phạm tội cờ bạc?
    Gia đình không hạnh phúc, thiếu sự quản lý hoặc nuông chiều quá mức tạo điều kiện hình thành nhân thân tiêu cực, thúc đẩy hành vi phạm tội.

  4. Trình độ học vấn có liên quan gì đến tội phạm cờ bạc?
    Trình độ học vấn thấp làm giảm khả năng nhận thức pháp luật và kiểm soát hành vi, dẫn đến phạm tội với phương thức đơn giản và dễ bị phát hiện.

  5. Giải pháp nào hiệu quả nhất để phòng ngừa tội phạm cờ bạc?
    Kết hợp giáo dục pháp luật, phát triển kinh tế, quản lý chặt chẽ các hình thức cờ bạc và hỗ trợ cộng đồng là các giải pháp toàn diện và hiệu quả.

Kết luận

  • Nhân thân người phạm tội cờ bạc tại Long An chủ yếu là nam giới trong độ tuổi 18-30, xuất thân từ gia đình có nhiều yếu tố tiêu cực.
  • Trình độ học vấn thấp và nghề nghiệp không ổn định là những đặc điểm nhân thân phổ biến, ảnh hưởng đến hành vi phạm tội.
  • Ý thức pháp luật kém và thái độ xem thường pháp luật làm tăng tính nguy hiểm và khó khăn trong phòng chống tội phạm cờ bạc.
  • Các yếu tố môi trường gia đình, nhà trường, bạn bè và kinh tế - xã hội có tác động sâu sắc đến sự hình thành nhân thân tiêu cực.
  • Cần triển khai đồng bộ các giải pháp giáo dục, quản lý, phát triển kinh tế và kiểm soát cờ bạc để phòng ngừa hiệu quả tội phạm cờ bạc tại địa phương.

Luận văn đề xuất các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình giáo dục pháp luật, hỗ trợ thanh niên có nguy cơ, phát triển chính sách an sinh xã hội và tăng cường quản lý cờ bạc. Các cơ quan chức năng và tổ chức xã hội được kêu gọi phối hợp thực hiện nhằm giảm thiểu tác hại của tội phạm cờ bạc, góp phần xây dựng xã hội an toàn, lành mạnh.