Nghiên cứu thực trạng ngộ độc, độc tính của nấm độc trắng hình nón Amanita virosa tại Bắc Kạn và thử nghiệm thuốc điều trị trên động vật

• Tác giả: Ngô Thị Thanh Hải
• Người hướng dẫn: Hoàng Công Minh
• Trường học: Học viện Quân y
• Chuyên ngành: Dược lý và Độc chất
• Đề tài: Ngộ Độc Nấm Độc Trắng Hình Nón Amanita Virosa Tại Bắc Kạn: Thực Trạng, Độc Tính Và Thử Nghiệm Điều Trị
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• Lời cam đoan
• Mục lục
• Danh mục chữ viết tắt
• Danh mục các bảng
• Danh mục các biểu đồ
• Danh mục hình
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. ĐẠI CƢƠNG VỀ NẤM ĐỘC VÀ TÌNH HÌNH NGỘ ĐỘC NẤM TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM
• 1.1.1. Đại cƣơng về nấm độc
• 1.1.2. Phân loại nấm độc
• 1.1.3. Tình hình ngộ độc nấm độc trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.1.3.1. Tình hình ngộ độc nấm trên thế giới
• 1.1.3.2. Tình hình ngộ độc nấm độc ở Việt Nam
• 1.2. NẤM ĐỘC TRẮNG HÌNH NÓN VÀ ĐỘC TỐ AMATOXIN
• 1.2.1. Nấm độc trắng hình nón
• 1.2.1.1. Đặc điểm nhận dạng
• 1.2.2. Độc tố trong nấm độc trắng hình nón
• 1.2.2.1. Độc tố Amatoxin
• 1.2.2.1.1. Cấu trúc của amatoxin
• 1.2.2.1.2. Hàm lƣợng amatoxin trong các loại nấm độc
• 1.2.2.2. Cơ chế gây ngộ độc và chuyển hóa, thải trừ của amatoxin
• 1.2.2.2.1. Chuyển hóa và thải trừ của amatoxin trong cơ thể
• 1.2.2.3. Độc tính của amatoxin
• 1.3. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG, CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGỘ ĐỘC NẤM CÓ CHỨA AMATOXIN
• 1.3.1. Triệu chứng lâm sàng và chẩn đoán ngộ độc nấm có chứa amatoxin
• 1.3.1.1. Chẩn đoán ngộ độc nấm có chứa amatoxin
• 1.3.1.1.1. Chẩn đoán xác định dựa vào
• 1.3.1.1.2. Chẩn đoán phân biệt.
• 1.3.2. Điều trị ngộ độc nấm có chứa Amatoxin
• 1.3.2.1. Hạn chế hấp thu độc chất
• 1.3.2.2. Tăng cƣờng thải độc
• 1.3.2.3. Thuốc ức chế hấp thu amatoxin
• 1.3.2.4. Các thuốc chống oxy hóa
• 1.3.2.5. Các liệu pháp thực nghiệm
• 1.3.2.6. Điều trị hồi sức tích cực
• 3. CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu điều tra tại tỉnh Bắc Kạn
• 2.1.2. Đối tƣợng nghiên cứu thực nghiệm
• 2.2. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2.1. Mẫu nấm độc trắng hình nón
• 2.2.2. Thuốc điều trị ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 2.2.3. Trang thiết bị, máy và hoá chất
• 2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Khảo sát thực trạng ngộ độc nấm độc
• 2.3.2. Điều tra các loài nấm độc mọc tại địa phƣơng xảy ra ngộ độc
• 2.3.3. Phƣơng pháp khảo sát tác dụng của thuốc silibinin và sylimarin trên thỏ gây ngộ độc dịch nghiền nấm độc trắng hình nón
• 2.3.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu
• 2.3.5. Đạo đức nghiên cứu
• 4. CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thực trạng ngộ độc nấm độc tại tỉnh Bắc Kạn và đặc điểm của một số loài nấm độc mọc tại địa phƣơng nơi xảy ra ngộ độc
• 3.1.1. Thực trạng ngộ độc nấm độc tại tỉnh Bắc Kạn
• 3.1.2. Các loài nấm độc tìm thấy tại tỉnh Bắc Kạn
• 3.2. Kết quả nghiên cứu độc tính của nấm độc trắng hình nón mọc tại tỉnh Bắc Kạn lên một số cơ quan của động vật thực nghiệm.
• 3.2.1. Độc tính của nấm độc trắng hình nón tƣơi trên thỏ, chuột nhắt trắng và chuột cống trắng
• 3.2.2. Thay đổi chỉ số mạch, huyết áp động mạch trên chuột cống trắng ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 3.2.3. Thay đổi một số chỉ số hóa sinh trên thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 3.2.4. Thay đổi một số chỉ số huyết học trên thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 3.2.5. Thay đổi thời gian máu chảy, máu đông trên thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 3.2.6. Thay đổi trọng lƣợng gan, thận, lách ngày thứ 6 của thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 3.3. Kết quả thử nghiệm thuốc điều trị
• 3.3.1. Hiệu quả điều trị thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón bằng silibinin đƣờng tiêm
• 3.3.2. Hiệu quả điều trị thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón bằng silibinin đƣờng uống
• 3.3.3. Kết quả giải phẫu bệnh gan, thận thỏ các nhóm thỏ khảo sát hiệu quả điều trị của silymarin và silibinin
• 5. CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng ngộ độc nấm độc tại tỉnh Kắc Kạn
• 4.1.1. Diễn biến tình hình ngộ độc nấm độc tại Bắc Kạn theo thời gian
• 4.1.2. Phân bố ngộ độc nấm độc tại Bắc Kạn theo tháng
• 4.1.3. Phân bố các vụ ngộ độc theo đơn vị hành chính
• 4.1.4. Phân bố các vụ ngộ độc theo tuổi giới, dân tộc
• 4.1.5. Phân bố các vụ ngộ độc nấm theo quy mô số ngƣời mắc và tử vong.
• 4.1.6. Phân bố các vụ ngộ độc theo triệu chứng nhiễm độc
• 4.1.7. Thời gian xuất hiện triệu chứng ngộ độc nấm
• 4.1.8. Xử trí ban đầu
• 4.2. Các loài nấm độc mọc tại địa phƣơng có ngƣời ngộ độc nấm
• 4.3. Kết quả nghiên cứu độc tính của nấm độc trắng hình nón và thử nghiệm thuốc điều trị trên động vật.
• 4.3.1. Độc tính của nấm độc trắng hình nón
• 4.3.2. Thay đổi chỉ số mạch, huyết áp động mạch trên chuột cống trắng ngộ độc nấm độc trắng hình nón
• 4.3.3. Đánh giá sự thay đổi một số chỉ số huyết học, sinh hóa, đông máu ở thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón.
• 4.3.4. Thay đổi một số chỉ số huyết học, sinh hóa, đông máu ở thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón điều trị silibinin
• 4.3.5. Đánh giá sự thay đổi một số chỉ số huyết học, sinh hóa, đông máu ở thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón điều trị silymarin uống
• 4.3.6. Thay đổi hình ảnh đại thể, vi thể gan, thận thỏ ngộ độc nấm độc trắng hình nón điều trị silibinin, silymarin và không điều trị
• 4.3.7. Các hạn chế của đề tài.
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

I. Tổng quan về ngộ độc nấm độc trắng hình nón Amanita virosa tại Bắc Kạn

Ngộ độc nấm độc trắng hình nón, đặc biệt là loài nấm Amanita virosa, đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại tỉnh Bắc Kạn. Tình hình ngộ độc nấm tại đây không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn gây ra nhiều vụ tử vong. Việc hiểu rõ về đặc điểm, độc tính và các biện pháp điều trị là rất cần thiết để giảm thiểu rủi ro cho người dân.

1.1. Đặc điểm nhận dạng nấm độc trắng hình nón Amanita virosa

Amanita virosa có hình dáng đặc trưng với màu trắng muốt, mũ nấm hình chóp và chân nấm có đài. Những đặc điểm này khiến nó dễ bị nhầm lẫn với các loài nấm ăn được khác, dẫn đến nguy cơ ngộ độc cao.

1.2. Tình hình ngộ độc nấm tại Bắc Kạn

Từ năm 2004 đến 2016, Bắc Kạn ghi nhận nhiều vụ ngộ độc nấm, trong đó có nhiều trường hợp tử vong. Nguyên nhân chủ yếu là do người dân thu hái và tiêu thụ nấm mọc tự nhiên mà không có kiến thức đầy đủ về các loài nấm độc.

II. Vấn đề và thách thức trong việc phòng ngừa ngộ độc nấm

Ngộ độc nấm độc trắng hình nón không chỉ là vấn đề y tế mà còn là thách thức lớn đối với cộng đồng. Việc nâng cao nhận thức và giáo dục người dân về các loại nấm độc là rất cần thiết để giảm thiểu rủi ro.

2.1. Nguyên nhân gây ngộ độc nấm tại Bắc Kạn

Nguyên nhân chính dẫn đến ngộ độc nấm là do thiếu kiến thức về phân biệt nấm độc và nấm ăn được. Nhiều người dân vẫn có thói quen thu hái nấm mà không có sự hướng dẫn từ chuyên gia.

2.2. Hậu quả của ngộ độc nấm đối với sức khỏe

Ngộ độc nấm có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như tổn thương gan, suy đa tạng và thậm chí tử vong. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây gánh nặng cho hệ thống y tế.

III. Phương pháp điều trị ngộ độc nấm độc trắng hình nón

Việc điều trị ngộ độc nấm độc trắng hình nón cần phải được thực hiện kịp thời và hiệu quả. Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm việc hạn chế hấp thu độc tố và tăng cường thải độc.

3.1. Các biện pháp cấp cứu ban đầu

Khi phát hiện triệu chứng ngộ độc, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Việc cấp cứu kịp thời có thể cứu sống nhiều trường hợp.

3.2. Sử dụng thuốc điều trị ngộ độc nấm

Thuốc silibinin và silymarin đã được nghiên cứu và chứng minh có hiệu quả trong việc bảo vệ gan khỏi tác động của độc tố amatoxin. Việc sử dụng đúng liều lượng và phương pháp là rất quan trọng.

IV. Kết quả nghiên cứu về độc tính của nấm độc trắng hình nón

Nghiên cứu về độc tính của nấm độc trắng hình nón cho thấy loài nấm này có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng đến gan và các cơ quan khác. Kết quả này cần được công bố rộng rãi để nâng cao nhận thức cộng đồng.

4.1. Độc tính của Amanita virosa trên động vật thực nghiệm

Các thí nghiệm trên động vật cho thấy nấm độc trắng hình nón gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như suy gan và tử vong. Điều này khẳng định mức độ nguy hiểm của loài nấm này.

4.2. Hiệu quả điều trị bằng silibinin và silymarin

Kết quả thử nghiệm cho thấy silibinin và silymarin có tác dụng tích cực trong việc giảm thiểu tổn thương gan do độc tố amatoxin. Việc áp dụng các phương pháp điều trị này cần được nghiên cứu thêm.

V. Kết luận và hướng đi tương lai trong nghiên cứu ngộ độc nấm

Nghiên cứu về ngộ độc nấm độc trắng hình nón cần được tiếp tục để tìm ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ ngộ độc nấm là rất cần thiết.

5.1. Tầm quan trọng của giáo dục cộng đồng

Giáo dục cộng đồng về các loại nấm độc và cách nhận biết là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu ngộ độc nấm.

5.2. Nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới

Cần tiếp tục nghiên cứu để phát triển các phương pháp điều trị mới, hiệu quả hơn cho ngộ độc nấm, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.