Kiến Thức, Thái Độ Và Hành Vi Hút Thuốc Lá Điện Tử Ở Học Sinh Trường Phổ Thông Phan Đình Phùng

Thực tế cho thấy, sự phổ biến của thuốc lá điện tử ngày càng tăng trong giới trẻ. Theo một nghiên cứu của WHO, tỷ lệ hút TLĐT trong thanh thiếu niên tăng vọt từ 13,2% năm 2017 lên 32,7% năm 2019 ở Mỹ. Tại Việt Nam, TLĐT du nhập vào năm 2015 và tỷ lệ sử dụng cũng có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt là ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc nghiên cứu và triển khai các biện pháp phòng chống hiệu quả.

Mục tiêu chính của nghiên cứu này là mô tả kiến thức, thái độ về thuốc lá điện tử và hành vi hút thuốc lá điện tử của học sinh trường THPT Phan Đình Phùng. Nghiên cứu cũng nhằm xác định các yếu tố liên quan đến kiến thức và thái độ của học sinh đối với TLĐT, từ đó cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp. Nghiên cứu sẽ làm rõ thực trạng và nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng TLĐT trong học sinh, từ đó đề xuất các giải pháp ngăn chặn hiệu quả.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng học sinh thường có nhận thức sai lệch về mức độ nguy hiểm của vape, pod và các loại thuốc lá điện tử khác. Họ có thể tin rằng những sản phẩm này không chứa nicotine hoặc chứa ít nicotine hơn thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, thực tế là TLĐT có thể chứa hàm lượng nicotine tương đương hoặc thậm chí cao hơn so với thuốc lá truyền thống. Điều này dẫn đến nguy cơ nghiện nicotine cao hơn và các vấn đề sức khỏe liên quan.

Quảng cáo và tiếp thị đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thái độ của học sinh đối với thuốc lá điện tử. Các chiến dịch quảng cáo thường sử dụng hình ảnh hấp dẫn, hương vị đa dạng, và thông điệp sai lệch để thu hút giới trẻ. Điều này có thể dẫn đến việc học sinh coi TLĐT là một sản phẩm thời thượng, vô hại, và là một phần của văn hóa hút thuốc lá điện tử trong giới trẻ. Nghiên cứu cần đánh giá mức độ tiếp xúc của học sinh với quảng cáo TLĐT và ảnh hưởng của nó đến thái độ của họ.

Thiết kế nghiên cứu cắt ngang giúp thu thập dữ liệu về tình trạng hút thuốc lá điện tử và các yếu tố liên quan tại một thời điểm nhất định. Điều này cho phép đánh giá mức độ phổ biến của việc sử dụng TLĐT trong học sinh và mối liên hệ giữa kiến thức, thái độ và hành vi của họ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nghiên cứu cắt ngang không thể xác định mối quan hệ nhân quả giữa các yếu tố.

Bộ câu hỏi được thiết kế để đánh giá kiến thức của học sinh về thuốc lá điện tử, bao gồm các câu hỏi về thành phần, tác hại, và ảnh hưởng của TLĐT đến sức khỏe. Các câu hỏi cũng được thiết kế để đánh giá thái độ của học sinh đối với TLĐT, bao gồm quan điểm của họ về mức độ nguy hiểm, tính gây nghiện, và tính hợp pháp của TLĐT. Bộ câu hỏi đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của dữ liệu thu thập.

Một số nguyên nhân dẫn tới việc học sinh hút TLĐT là do có bạn bè, người thân hút (27,5%); tò mò, muốn trải nghiệm (27,5%); thấy nhiều người trên mạng, tivi hút (15,7%); hút để cai nghiện thuốc lá truyền thống (11,8%); hút vì hương liệu hấp dẫn (7,8%). Những yếu tố này cho thấy tầm quan trọng của môi trường xung quanh và ảnh hưởng của truyền thông trong việc thúc đẩy hành vi hút thuốc lá điện tử.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các yếu tố như giới tính nữ, kết quả học tập, tiền sử hút thuốc lá truyền thống và tiền sử uống rượu bia, gia đình có người hút TLTT hoặc TLĐT, bạn bè hút TLTT hoặc TLĐT, và tiếp cận với quảng cáo TLĐT, hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá tại trường đều có liên quan đến kiến thức về TLĐT của học sinh. Học sinh có bạn bè hay cha mẹ không hút thuốc hoặc thường xuyên tiếp cận với thông tin phòng chống thuốc lá tại trường có kiến thức đạt và thái độ đúng cao hơn.

Giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao kiến thức và thay đổi thái độ của học sinh đối với thuốc lá điện tử. Các chương trình giáo dục cần cung cấp thông tin chính xác, khoa học về các tác hại của nicotine, các hóa chất độc hại trong TLĐT, và ảnh hưởng của TLĐT đến sức khỏe lâu dài. Đồng thời, cần tăng cường kỹ năng tự bảo vệ và kỹ năng ra quyết định cho học sinh để họ có thể từ chối sử dụng TLĐT.

Cần có chính sách rõ ràng và nghiêm ngặt về thuốc lá điện tử trong trường học. Điều này bao gồm việc cấm sử dụng TLĐT trong khuôn viên trường, tăng cường giám sát và xử lý vi phạm, và phối hợp với gia đình để giáo dục và hỗ trợ học sinh tránh xa TLĐT. Chính sách cần được thực hiện một cách đồng bộ và nhất quán để đảm bảo hiệu quả.

Nghiên cứu cần theo dõi xu hướng hút thuốc lá điện tử trong giới trẻ để có thể đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả. Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình giáo dục, chính sách và biện pháp can thiệp khác nhau để tìm ra những phương pháp tốt nhất để ngăn chặn việc sử dụng TLĐT trong giới trẻ. Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về nghiện thuốc lá điện tử và các biện pháp cai nghiện hiệu quả.

Nghiên cứu khoa học về thuốc lá điện tử có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin chính xác và khoa học cho các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia y tế, và cộng đồng. Các nghiên cứu cần được thực hiện một cách nghiêm túc và khách quan để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của dữ liệu. Kết quả nghiên cứu cần được công bố rộng rãi để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của TLĐT và thúc đẩy các hành động phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả.