I. Tổng Quan Về Sốt Xuất Huyết Dengue Tại Cần Thơ
Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) vẫn là vấn đề y tế công cộng nghiêm trọng, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á và Việt Nam. Bệnh do virus Dengue gây ra, lây truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti. Tại Việt Nam, số ca mắc SXHD biến động thất thường, không còn theo chu kỳ như trước. Cần Thơ là một trong những tỉnh thành có tỷ lệ mắc cao. Giải pháp phòng chống chủ yếu vẫn là diệt muỗi và lăng quăng do chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vắc-xin. Sự phối hợp giữa ngành y tế và cộng đồng, đặc biệt là trong công tác truyền thông, đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát dịch bệnh. Cần có sự chú trọng đặc biệt đến nhóm đối tượng dưới 15 tuổi, trang bị cho các em kiến thức và kỹ năng phòng bệnh để góp phần vào chiến lược phòng chống SXHD hiệu quả.
1.1. Tác Nhân và Đường Lây Truyền Bệnh SXH Dengue
Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra. Virus này có 4 type huyết thanh khác nhau (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4). Muỗi vằn Aedes aegypti là vector truyền bệnh chính. Muỗi cái mang virus đốt người, truyền bệnh. Muỗi vằn thường đốt vào ban ngày, cao điểm vào sáng sớm và chiều tối. Chúng sinh sản ở các dụng cụ chứa nước quanh nhà. Nhiệt độ cao, độ ẩm lớn và mưa nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển. Việc hiểu rõ về tác nhân và đường lây truyền bệnh là yếu tố then chốt trong phòng ngừa SXH Dengue.
1.2. Tình Hình Dịch Tễ Sốt Xuất Huyết Tại Cần Thơ Hiện Nay
Cần Thơ là tỉnh có tỷ lệ mắc SXHD cao so với các tỉnh thành khác ở Đồng bằng sông Cửu Long. Năm 2020, thành phố ghi nhận 1.327 trường hợp mắc SXHD. Quận Thốt Nốt là địa bàn có số ca mắc cao nhất (351 trường hợp). Các tháng 6-11 là thời gian cao điểm của dịch bệnh do điều kiện thời tiết thuận lợi cho muỗi sinh sản. Theo số liệu mới nhất đến tháng 8/2022, Cần Thơ đã ghi nhận 3.268 ca mắc. Sự gia tăng số ca mắc SXHD tại Cần Thơ đặt ra yêu cầu cấp thiết về các biện pháp phòng chống dịch bệnh hiệu quả.
II. Thực Trạng Kiến Thức và Thái Độ Phòng Sốt Xuất Huyết
Nghiên cứu về kiến thức và thái độ phòng chống sốt xuất huyết dengue ở học sinh trung học cơ sở tại Cần Thơ cho thấy nhiều em đã có những hiểu biết nhất định về bệnh. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế trong kiến thức và thái độ, đặc biệt là về các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tiếp cận thông tin về phòng chống SXHD còn chưa đầy đủ và thường xuyên. Cần có những giải pháp can thiệp phù hợp để nâng cao ý thức phòng bệnh và thay đổi hành vi của học sinh, góp phần giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
2.1. Đánh Giá Kiến Thức về Triệu Chứng và Cách Phòng Bệnh SXH
Nghiên cứu cho thấy học sinh THCS tại Cần Thơ đã có kiến thức cơ bản về triệu chứng sốt xuất huyết dengue, như sốt cao, đau đầu, phát ban. Tuy nhiên, hiểu biết về các biến chứng nguy hiểm của bệnh còn hạn chế. Về phòng bệnh, đa số học sinh biết đến các biện pháp như diệt muỗi, lăng quăng, nhưng chưa nắm vững cách thực hiện đúng cách và hiệu quả. Ví dụ, nhiều em chỉ biết diệt muỗi bằng cách phun thuốc mà ít chú trọng đến việc vệ sinh môi trường, loại bỏ các ổ chứa nước đọng.
2.2. Phân Tích Thái Độ và Ý Thức Phòng Bệnh Sốt Xuất Huyết Dengue
Phần lớn học sinh THCS nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em. Tuy nhiên, thái độ phòng chống sốt xuất huyết còn chưa tích cực. Một số em còn chủ quan, lơ là trong việc thực hiện các biện pháp phòng bệnh. Bên cạnh đó, sự tham gia vào các hoạt động phòng chống SXHD tại cộng đồng còn hạn chế. Việc nâng cao ý thức phòng bệnh và thúc đẩy hành vi chủ động của học sinh là rất quan trọng.
III. Cách Nâng Cao Nhận Thức về SXH Cho Học Sinh Cần Thơ
Để nâng cao kiến thức về sốt xuất huyết dengue và thay đổi thái độ phòng chống sốt xuất huyết cho học sinh trung học cơ sở tại Cần Thơ, cần áp dụng các phương pháp giáo dục và truyền thông đa dạng, phù hợp với lứa tuổi. Giáo dục sức khỏe cần được tích hợp vào chương trình học chính khóa, kết hợp với các hoạt động ngoại khóa, trò chơi, cuộc thi. Cần tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong công tác phòng chống SXHD.
3.1. Lồng Ghép Giáo Dục Sức Khỏe vào Chương Trình Học
Việc lồng ghép giáo dục sức khỏe về phòng chống SXHD vào chương trình học chính khóa là rất quan trọng. Các bài học cần được thiết kế sinh động, hấp dẫn, dễ hiểu. Sử dụng hình ảnh, video, trò chơi để thu hút sự chú ý của học sinh. Tổ chức các buổi thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm để các em có cơ hội trao đổi, học hỏi lẫn nhau. Giáo viên cần được trang bị kiến thức đầy đủ về SXHD để truyền đạt thông tin chính xác và hiệu quả.
3.2. Tăng Cường Tuyên Truyền Phòng Chống Sốt Xuất Huyết Tại Trường
Tăng cường các hoạt động tuyên truyền phòng chống sốt xuất huyết tại trường học. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo về SXHD. Phát tờ rơi, poster, khẩu hiệu tuyên truyền. Tổ chức các cuộc thi vẽ tranh, sáng tác thơ, truyện về chủ đề phòng chống SXHD. Thành lập các đội thanh niên xung kích phòng chống SXHD để các em tham gia vào các hoạt động vệ sinh môi trường, diệt muỗi, lăng quăng. Phối hợp với CDC Cần Thơ và Sở Y Tế Cần Thơ để tổ chức các hoạt động truyền thông chuyên nghiệp.
3.3. Vai trò của Gia Đình và Cộng Đồng Trong Phòng Chống SXH
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và hướng dẫn con em thực hiện các biện pháp phòng chống SXHD. Cha mẹ cần tạo thói quen vệ sinh nhà cửa, loại bỏ các ổ chứa nước đọng, ngủ màn cho con em. Cộng đồng cần chung tay thực hiện các hoạt động vệ sinh môi trường, diệt muỗi, lăng quăng. Chính quyền địa phương cần tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm về phòng chống SXHD. Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp trong phòng chống SXHD.
IV. Ứng Dụng Các Biện Pháp Phòng Ngừa Sốt Xuất Huyết Dengue
Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Các biện pháp này bao gồm vệ sinh môi trường, diệt muỗi, lăng quăng, sử dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân, và nâng cao nhận thức cộng đồng. Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các biện pháp để đạt được hiệu quả tối ưu. Ngoài ra, việc theo dõi tình hình sốt xuất huyết tại Cần Thơ và triển khai các biện pháp can thiệp kịp thời cũng rất quan trọng.
4.1. Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Vệ Sinh Môi Trường Phòng SXH
Vệ sinh môi trường là biện pháp quan trọng để loại bỏ các ổ chứa nước đọng, nơi muỗi sinh sản. Cần thường xuyên kiểm tra, lật úp các vật dụng chứa nước như xô, chậu, lu, vại, lốp xe cũ. Cọ rửa các dụng cụ chứa nước hàng tuần để loại bỏ trứng muỗi. Thay nước bình hoa thường xuyên. Phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh. Vứt rác đúng nơi quy định. Vệ sinh môi trường là trách nhiệm của mỗi cá nhân và cộng đồng.
4.2. Phương Pháp Diệt Muỗi và Lăng Quăng An Toàn Hiệu Quả
Diệt muỗi và lăng quăng là biện pháp trực tiếp để giảm số lượng muỗi truyền bệnh. Có thể sử dụng các biện pháp hóa học như phun thuốc diệt muỗi, thả viên Abate vào các dụng cụ chứa nước. Tuy nhiên, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và môi trường. Ngoài ra, có thể sử dụng các biện pháp sinh học như thả cá diệt lăng quăng vào các bể nước, ao hồ. Cá sóc và cá bảy màu là những lựa chọn hiệu quả và thân thiện với môi trường.
V. Kết Luận và Hướng Đi Mới Trong Phòng Chống SXH Cần Thơ
Nâng cao kiến thức và thay đổi thái độ phòng chống sốt xuất huyết dengue ở học sinh trung học cơ sở là một trong những giải pháp quan trọng để kiểm soát dịch bệnh tại Cần Thơ. Cần tiếp tục triển khai các chương trình giáo dục sức khỏe, tăng cường truyền thông và huy động sự tham gia của cộng đồng. Nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức và thái độ của học sinh, từ đó xây dựng các biện pháp can thiệp phù hợp và hiệu quả hơn. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể và người dân là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu phòng chống SXHD bền vững.
5.1. Đề Xuất Các Giải Pháp Can Thiệp Dựa Trên Kết Quả Nghiên Cứu
Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp với đặc điểm của từng địa phương và nhóm đối tượng. Tăng cường truyền thông về các biện pháp phòng chống SXHD hiệu quả, đặc biệt là vệ sinh môi trường và diệt muỗi, lăng quăng. Tổ chức các buổi tập huấn, hướng dẫn cho giáo viên và cán bộ y tế về cách truyền đạt thông tin phòng chống SXHD cho học sinh. Phát triển các tài liệu truyền thông đa dạng, hấp dẫn và dễ hiểu.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Phòng Chống Sốt Xuất Huyết
Cần tiếp tục nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức và thái độ của học sinh về phòng chống SXHD. Nghiên cứu về hiệu quả của các biện pháp can thiệp khác nhau. Nghiên cứu về vai trò của mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại trong công tác phòng chống SXHD. Nghiên cứu về các giải pháp sáng tạo và bền vững trong phòng chống SXHD, như sử dụng các biện pháp sinh học, công nghệ thông tin và truyền thông.
