Luận án tiến sĩ y học: Nghiên cứu giải phẫu cơ sinh học dây chằng thuyền nguyệt và ứng dụng trong điều trị mất vững cổ tay sau trật khớp quanh nguyệt

• Tác giả: Lê Ngọc Tuấn
• Người hướng dẫn: PGS. Đỗ Phước Hùng
• Trường học: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Chấn thương chỉnh hình và tạo hình
• Đề tài: Nghiên cứu giải phẫu cơ sinh học dây chằng thuyền nguyệt: Giải pháp điều trị mất vững cổ tay sau trật khớp quanh nguyệt
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Giải phẫu học khớp quanh nguyệt
• 1.2. Cơ sinh học cổ tay
• 1.3. Trật khớp quanh nguyệt
• 1.4. Tình hình nghiên cứu nước ngoài và Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nghiên cứu tiền lâm sàng
• 2.2. Nghiên cứu lâm sàng
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nghiên cứu giải phẫu - cơ sinh học
• 3.2. Nghiên cứu lâm sàng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Giải phẫu cơ sinh học dây chằng thuyền nguyệt
• 4.2. Nghiên cứu lâm sàng
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ VIỆT – ANH
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giải phẫu cổ tay và dây chằng thuyền nguyệt

Nghiên cứu tập trung vào giải phẫu cổ tay, đặc biệt là cấu trúc và chức năng của dây chằng thuyền nguyệt. Dây chằng này gồm ba phần: phần lưng, phần lòng và phần trung gian. Phần lưng được xem là quan trọng nhất do độ dày và khả năng chịu lực cao, đóng vai trò chính trong việc duy trì sự ổn định của khớp thuyền nguyệt. Phần lòng mỏng hơn nhưng hỗ trợ quan trọng trong chuyển động cổ tay. Phần trung gian là mô sụn sợi, ít tham gia vào cơ sinh học nhưng giúp ngăn ngừa sự thông nối giữa các khớp.

1.1. Cấu trúc dây chằng thuyền nguyệt

Dây chằng thuyền nguyệt được chia thành ba phần với đặc điểm cấu trúc và chức năng riêng biệt. Phần lưng dày khoảng 3mm, chịu lực tối đa lên đến 250N, đóng vai trò chính trong việc kiểm soát di lệch xoay của khớp. Phần lòng mỏng hơn, chịu lực khoảng 125N, hỗ trợ chuyển động cổ tay. Phần trung gian là mô sụn sợi, ít tham gia vào cơ sinh học nhưng dễ bị tổn thương.

1.2. Vai trò của dây chằng thuyền nguyệt

Dây chằng thuyền nguyệt là yếu tố then chốt trong việc duy trì sự ổn định của khớp thuyền nguyệt. Tổn thương dây chằng này dẫn đến mất vững cổ tay, đặc biệt sau trật khớp quanh nguyệt. Việc hiểu rõ cấu trúc và chức năng của dây chằng này là cơ sở để phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả.

II. Mất vững cổ tay và trật khớp quanh nguyệt

Mất vững cổ tay là hậu quả phổ biến sau trật khớp quanh nguyệt, thường do tổn thương dây chằng thuyền nguyệt. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc chỉ nắn trật đơn thuần không đủ để phục hồi sự ổn định của cổ tay. Điều trị cần kết hợp nắn trật và phục hồi dây chằng để ngăn ngừa biến chứng như sụp lún thuyền nguyệt và hư khớp cổ tay.

2.1. Nguyên nhân và hậu quả

Tổn thương dây chằng thuyền nguyệt là nguyên nhân chính gây mất vững cổ tay sau trật khớp quanh nguyệt. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể mất chức năng cổ tay, dẫn đến sụp lún thuyền nguyệt và hư khớp.

2.2. Phương pháp điều trị

Điều trị mất vững cổ tay bao gồm khâu lại dây chằng hoặc tái tạo dây chằng thuyền nguyệt. Phương pháp tái tạo bằng gân gấp cổ tay quay tự thân được đánh giá cao do gần giống với giải phẫu tự nhiên và mang lại kết quả khả quan.

III. Giải pháp điều trị và ứng dụng lâm sàng

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp điều trị mất vững cổ tay dựa trên hiểu biết sâu sắc về giải phẫu và cơ sinh học dây chằng thuyền nguyệt. Phương pháp tái tạo dây chằng bằng gân gấp cổ tay quay tự thân được áp dụng rộng rãi, mang lại hiệu quả cao trong việc phục hồi chức năng cổ tay.

3.1. Phương pháp tái tạo dây chằng

Phương pháp tái tạo dây chằng thuyền nguyệt bằng gân gấp cổ tay quay tự thân được Garcia-Elias M. đề xuất. Phương pháp này gần giống với giải phẫu tự nhiên và mang lại kết quả khả quan trong việc phục hồi sự ổn định của cổ tay.

3.2. Ứng dụng lâm sàng

Nghiên cứu ứng dụng phương pháp tái tạo dây chằng thuyền nguyệt tại Việt Nam cho thấy hiệu quả cao trong điều trị mất vững cổ tay sau trật khớp quanh nguyệt. Kết quả lâm sàng cho thấy sự cải thiện đáng kể về chức năng cổ tay và giảm nguy cơ biến chứng.