Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và hiệu quả điều trị túi phình động mạch sống nền vỡ

• Tác giả: Phùng Quốc Thái
• Người hướng dẫn: PTS. Bùi Quang Tuyển
• Trường học: Học viện Quân y
• Chuyên ngành: Ngoại khoa
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh và kết quả điều trị can thiệp mạch phình động mạch hệ sống - nền vỡ
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Sơ lược lịch sử và tình hình nghiên cứu điều trị phình động mạch nội sọ vỡ
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Giải phẫu động mạch hệ sống – nền
• 1.3.1. Đoạn ngoài sọ
• 1.3.2. Đoạn trong sọ
• 1.4. Phương pháp điều trị phình động mạch hệ sống - nền vỡ
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Nội dung nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.7. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh của vỡ phình động mạch hệ sống - nền
• 3.1.1. Đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng của các bệnh nhân nghiên cứu
• 3.1.3. Đặc điểm hình ảnh cắt lớp vi tính của bệnh nhân phình động mạch hệ sống – nền
• 3.1.4. Đặc điểm hình ảnh học phình động mạch hệ sống - nền trên chụp mạch não số hóa xóa nền
• 3.1.5. Đặc điểm biến chứng co thắt mạch của phình động mạch hệ sống - nền vỡ
• 3.1.6. Liên quan giữa mức độ xuất huyết và tình trạng co thắt mạch trên mạch não số hóa xóa nền
• 3.1.7. Nhánh mạch máu liên quan phình động mạch hệ sống - nền
• 3.1.8. Đặc điểm về thời điểm chụp mạch não số hóa xóa nền
• 3.1.9. Liên quan giữa đặc điểm co thắt mạch với thời điểm chụp mạch não số hóa xóa nền
• 3.1.10. Liên quan giữa đặc điểm hình ảnh mạch não số hóa xóa nền và tình trạng lâm sàng chảy máu dưới màng nhện
• 3.1.11. Liên quan giữa hình dạng phình động mạch hệ sống - nền và tình trạng lâm sàng theo phân độ Hunt- Hess
• 3.1.12. Liên quan giữa vị trí phình động mạch hệ sống - nền và tình trạng lâm sàng Hunt- Hess
• 3.1.13. Liên quan giữa kích thước phình động mạch hệ sống - nền và tình trạng ý thức lâm sàng Hunt- Hess
• 3.1.14. Co thắt mạch não phình hệ động mạch hệ sống - nền và tình trạng ý thức lâm sàng Hunt- Hess
• 3.1.15. Kích thước cổ túi phình động mạch hệ sống - nền và tình trạng lâm sàng Hunt- Hess
• 3.2. Kết quả điều trị can thiệp trên bệnh nhân phình động mạch hệ sống - nền
• 3.2.1. Thời điểm can thiệp sau khởi bệnh
• 3.2.2. Phương pháp can thiệp nút phình mạch
• 3.2.3. Kết quả nút phình mạch
• 3.2.4. Tỷ lệ tai biến trong khi nút phình mạch
• 3.2.5. Điều trị nội khoa sau can thiệp
• 3.2.6. Tai biến và biến chứng sau can thiệp
• 3.2.7. Hô hấp hỗ trợ
• 3.2.8. Ngày điều trị của bệnh nhân
• 3.2.9. Kết quả lâm sàng khi bệnh nhân ra viện
• 3.2.10. Theo thang điểm tiến triển Glasgow toàn nhóm
• 3.2.11. Kết quả ra viện theo thang điểm Rankin sửa đổi
• 3.2.12. Liên quan giữa Glasgow Outcome Scale tại thời điểm ra viện với Hunt-Hess
• 3.2.13. Đánh giá tình trạng của bệnh nhân nghiên cứu sau khi ra viện
• 3.2.14. Kết quả theo thang điểm GOS của bệnh nhân sau 3, 12 tháng
• 3.2.15. Kết quả kiểm tra bằng chụp mạch cộng hưởng từ và chụp mạch não số hóa xóa nền của bệnh nhân sau ra viện
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Bàn luận về kết quả nghiên cứu lâm sàng
• 4.1.1. Tuổi, giới tính
• 4.1.2. Tiền sử người bệnh và đặc điểm khởi phát
• 4.1.3. Vỡ phình động mạch não tái phát
• 4.1.4. Triệu chứng khi nhập viện
• 4.1.5. Phân độ lâm sàng khi vào viện
• 4.2. Bàn luận về kết quả nghiên cứu hình ảnh
• 4.2.1. Chụp cắt lớp vi tính
• 4.2.2. Chụp cộng hưởng từ, cộng hưởng từ mạch
• 4.2.3. Kết quả chụp động mạch số hóa xóa nền
• 4.3. Bàn luận về kết quả điều trị
• 4.3.1. Bàn luận về kết quả can thiệp nút phình mạch
• 4.3.2. Bàn luận về điều trị nội khoa sau can thiệp
• 4.3.3. Bàn luận về kết quả lâm sàng khi bệnh nhân ra viện
• 4.3.4. Bàn luận về kết quả chẩn đoán hình ảnh sau điều trị
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Nghiên cứu lâm sàng

Phần này tập trung vào nghiên cứu lâm sàng và đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân bị túi phình động mạch sống nền vỡ. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm đau đầu dữ dội, rối loạn ý thức, và các dấu hiệu thần kinh khu trú. Phân độ lâm sàng theo thang điểm Hunt-Hess được sử dụng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nghiên cứu cũng chỉ ra các biến chứng lâm sàng như co thắt mạch và tái vỡ túi phình.

1.1. Triệu chứng lâm sàng

Các triệu chứng lâm sàng chính bao gồm đau đầu dữ dội, cứng gáy, và rối loạn ý thức. Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện các cơn động kinh hoặc yếu liệt thần kinh sọ. Phân độ lâm sàng theo Hunt-Hess giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng và tiên lượng bệnh.

1.2. Biến chứng lâm sàng

Biến chứng thường gặp bao gồm co thắt mạch, tái vỡ túi phình, và chảy máu khoang dưới nhện. Co thắt mạch là nguyên nhân chính gây thiếu máu não và làm nặng thêm tình trạng lâm sàng của bệnh nhân.

II. Hình ảnh y khoa

Phần này tập trung vào chẩn đoán hình ảnh và hình ảnh y khoa của túi phình động mạch sống nền vỡ. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI), và chụp mạch não số hóa xóa nền (DSA). Những hình ảnh này giúp xác định vị trí, kích thước, và hình dạng của túi phình.

2.1. Chụp cắt lớp vi tính

Chụp CT não là phương pháp đầu tiên được sử dụng để phát hiện chảy máu khoang dưới nhện. Hình ảnh CT cũng giúp xác định mức độ xuất huyết và vị trí túi phình.

2.2. Chụp mạch não số hóa xóa nền

DSA là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán túi phình động mạch. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết về hình dạng, kích thước, và vị trí của túi phình, cũng như các nhánh mạch máu liên quan.

III. Kết quả điều trị

Phần này đánh giá kết quả điều trị và phương pháp điều trị cho bệnh nhân bị túi phình động mạch sống nền vỡ. Các phương pháp điều trị bao gồm can thiệp nội mạch và phẫu thuật thần kinh. Can thiệp nội mạch sử dụng vòng xoắn kim loại (coil) để nút túi phình, trong khi phẫu thuật kẹp cổ túi phình được áp dụng trong một số trường hợp đặc biệt.

3.1. Can thiệp nội mạch

Can thiệp nội mạch là phương pháp ưu tiên, sử dụng vòng xoắn kim loại để nút túi phình. Phương pháp này ít xâm lấn, giảm nguy cơ biến chứng và thời gian nằm viện. Kết quả điều trị cho thấy tỷ lệ thành công cao và ít tai biến.

3.2. Phẫu thuật thần kinh

Phẫu thuật kẹp cổ túi phình được áp dụng khi can thiệp nội mạch không khả thi. Phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao và có nguy cơ biến chứng cao hơn, nhưng vẫn là lựa chọn hiệu quả trong một số trường hợp.

IV. Tiên lượng bệnh

Phần này phân tích tiên lượng bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Tiên lượng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, thời gian can thiệp, và các biến chứng sau điều trị. Đánh giá tiên lượng dựa trên thang điểm Glasgow Outcome Scale (GOS) và thang điểm Rankin sửa đổi.

4.1. Thang điểm Glasgow Outcome Scale

Thang điểm GOS được sử dụng để đánh giá kết quả lâm sàng sau điều trị. Bệnh nhân được phân loại từ hồi phục hoàn toàn đến tử vong, giúp đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị.

4.2. Thang điểm Rankin sửa đổi

Thang điểm Rankin sửa đổi đánh giá mức độ tàn tật của bệnh nhân sau điều trị. Kết quả từ thang điểm này giúp xác định chất lượng cuộc sống và khả năng phục hồi của bệnh nhân.