Tổng quan nghiên cứu

Ngành hàng túi xách đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp thời trang toàn cầu, với giá trị thị trường ngày càng tăng và nhu cầu đa dạng từ người tiêu dùng. Tại Việt Nam, Công Ty Cổ Phần Đầu Tư Thái Bình (TBS Group) đã trở thành một trong những doanh nghiệp gia công túi xách xuất khẩu hàng đầu, ký kết hợp đồng với các thương hiệu quốc tế như Coach, Decathlon và Vera Bradley. Năm 2011, TBS Group xây dựng nhà máy đầu tiên với quy mô 3000 công nhân, đầu tư thiết bị và công nghệ hiện đại, đánh dấu bước tiến quan trọng trong ngành gia công túi xách tại Việt Nam.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, đặc biệt là sự gia nhập của các tập đoàn lớn với vốn và công nghệ mạnh, TBS Group phải đối mặt với thách thức duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh động được xem là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thích ứng và phát triển bền vững trong môi trường biến động. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của ngành hàng túi xách tại TBS Group đến năm 2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ngành hàng túi xách của TBS Group, với khảo sát định tính trên các đối tượng gồm nhà cung cấp nguyên vật liệu, cán bộ nhân viên sản xuất, khách hàng chính và các doanh nghiệp cùng ngành tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho doanh nghiệp và các đơn vị cùng ngành trong việc phát triển năng lực cạnh tranh động, góp phần nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết nền tảng về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh, bao gồm:

  • Lý thuyết nguồn lực (Resource-Based View - RBV): Nhấn mạnh vai trò của nguồn lực nội bộ doanh nghiệp trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Nguồn lực phải thỏa mãn bốn đặc điểm VRIN (giá trị, hiếm, khó bắt chước, không thể thay thế) để tạo ra lợi thế cạnh tranh.

  • Lý thuyết năng lực cạnh tranh động (Dynamic Capabilities): Định nghĩa năng lực cạnh tranh động là khả năng tích hợp, xây dựng và tái cấu trúc các nguồn lực để thích ứng với môi trường kinh doanh biến đổi. Lý thuyết này mở rộng RBV trong bối cảnh thị trường động.

  • Các khái niệm chính: Năng lực Marketing, Định hướng kinh doanh, Năng lực sáng tạo, Danh tiếng doanh nghiệp, Cơ chế học hỏi động. Các yếu tố này được xác định là các thành phần cấu thành năng lực cạnh tranh động, đáp ứng tiêu chí VRIN.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính nhằm phân tích sâu sắc các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của TBS Group trong ngành túi xách. Cỡ mẫu khảo sát gồm:

  • Nhà cung cấp nguyên vật liệu
  • Cán bộ, nhân viên bộ phận sản xuất
  • Khách hàng chính (Coach, Vera Bradley, Decathlon)
  • Doanh nghiệp cùng ngành tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh

Phương pháp chọn mẫu là phi xác suất, tập trung vào các đối tượng có liên quan trực tiếp đến chuỗi giá trị sản xuất và tiêu thụ túi xách. Nghiên cứu tiến hành qua hai giai đoạn: khảo sát sơ bộ với phỏng vấn sâu các chuyên gia cấp cao để hoàn thiện bảng câu hỏi; khảo sát chính thức thu thập dữ liệu định tính từ các đối tượng trên.

Phân tích dữ liệu dựa trên phương pháp chuyên gia, tổng hợp lý thuyết, so sánh và thống kê mô tả nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến năng lực cạnh tranh động. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2018, với dự báo và đề xuất giải pháp đến năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực Marketing có ảnh hưởng mạnh mẽ đến năng lực cạnh tranh động: Kết quả khảo sát cho thấy năng lực Marketing đạt mức độ tác động trung bình trên 80% theo đánh giá của chuyên gia và các đối tượng khảo sát. Năng lực này bao gồm khả năng đáp ứng khách hàng, phản ứng với đối thủ cạnh tranh, thích ứng môi trường vĩ mô và chất lượng mối quan hệ với đối tác.

  2. Định hướng kinh doanh đóng vai trò quan trọng: Yếu tố này được đánh giá có tác động khoảng 75%, thể hiện qua năng lực chấp nhận rủi ro và chủ động trong việc phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường. Doanh nghiệp có định hướng kinh doanh cao thường chủ động đề xuất các kế hoạch đổi mới và đầu tư dài hạn.

  3. Năng lực sáng tạo góp phần nâng cao lợi thế cạnh tranh: Mức độ ảnh hưởng của năng lực sáng tạo được đánh giá khoảng 70%, thể hiện qua khả năng phát triển sản phẩm mới, cải tiến quy trình sản xuất và đổi mới công nghệ. Năng lực này giúp TBS Group duy trì sự khác biệt trên thị trường.

  4. Danh tiếng doanh nghiệp là tài sản vô hình quan trọng: Danh tiếng được đánh giá có tác động khoảng 65%, dựa trên chất lượng sản phẩm, sự tin tưởng của khách hàng và uy tín thương hiệu. Danh tiếng giúp doanh nghiệp giữ chân khách hàng và tạo dựng mối quan hệ bền vững.

  5. Năng lực học hỏi động là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững: Cơ chế học hỏi động được đánh giá có tác động khoảng 60%, thể hiện qua việc tổ chức học tập, tích lũy kinh nghiệm và áp dụng kiến thức mới vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước về năng lực cạnh tranh động, đồng thời phản ánh đặc thù ngành gia công túi xách tại Việt Nam. Năng lực Marketing và định hướng kinh doanh được xem là hai yếu tố trọng yếu nhất, bởi chúng giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với biến động thị trường và nhu cầu khách hàng. Năng lực sáng tạo và danh tiếng doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt cạnh tranh, giúp TBS Group duy trì vị thế trong ngành.

Cơ chế học hỏi động tuy có mức độ ảnh hưởng thấp hơn nhưng lại là nền tảng cho sự phát triển liên tục của các năng lực khác. Việc tổ chức học tập và chia sẻ kiến thức giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và đổi mới sáng tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng (%) của từng yếu tố theo đánh giá của các nhóm đối tượng khảo sát, giúp minh họa rõ ràng sự khác biệt và tương quan giữa các yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực Marketing: Doanh nghiệp cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường, nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu khách hàng và cải thiện chất lượng mối quan hệ với đối tác. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, chủ thể là phòng Marketing và Ban lãnh đạo.

  2. Phát triển định hướng kinh doanh chủ động: Khuyến khích đầu tư vào R&D, chấp nhận rủi ro có kiểm soát và mở rộng thị trường mới. Đề xuất xây dựng kế hoạch chiến lược dài hạn trong vòng 3 năm, do Ban chiến lược và phòng R&D thực hiện.

  3. Nâng cao năng lực sáng tạo: Tổ chức các chương trình đào tạo, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong sản xuất và thiết kế sản phẩm. Thời gian triển khai 1-3 năm, do phòng R&D và bộ phận sản xuất phối hợp thực hiện.

  4. Xây dựng và bảo vệ danh tiếng doanh nghiệp: Tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm, chăm sóc khách hàng và truyền thông thương hiệu. Thực hiện liên tục, chủ thể là phòng Marketing và bộ phận chăm sóc khách hàng.

  5. Thúc đẩy cơ chế học hỏi động: Thiết lập hệ thống chia sẻ kiến thức, tổ chức các buổi đào tạo nội bộ và học hỏi từ đối tác, khách hàng. Thời gian thực hiện 1-2 năm, do phòng nhân sự và Ban lãnh đạo phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành gia công túi xách: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Kinh doanh thương mại, Quản trị kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về năng lực cạnh tranh động trong ngành công nghiệp gia công.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Tham khảo để xây dựng các chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành sản xuất xuất khẩu.

  4. Các doanh nghiệp cùng ngành hoặc ngành liên quan: Học hỏi kinh nghiệm, áp dụng các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh động nhằm cải thiện vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh động là gì và tại sao quan trọng?
    Năng lực cạnh tranh động là khả năng doanh nghiệp tích hợp, xây dựng và tái cấu trúc nguồn lực để thích ứng với môi trường kinh doanh biến đổi. Nó giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường luôn thay đổi.

  2. Các yếu tố chính ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của ngành túi xách là gì?
    Bao gồm năng lực Marketing, định hướng kinh doanh, năng lực sáng tạo, danh tiếng doanh nghiệp và cơ chế học hỏi động. Các yếu tố này đều đáp ứng tiêu chí VRIN, tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững.

  3. Tại sao nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính thay vì định lượng?
    Do đặc thù ngành gia công túi xách với số lượng khách hàng hạn chế, phương pháp định tính giúp khai thác sâu sắc ý kiến chuyên gia và các đối tượng liên quan, đảm bảo tính khách quan và thực tiễn.

  4. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao năng lực học hỏi động?
    Bằng cách thiết lập hệ thống chia sẻ kiến thức, tổ chức đào tạo nội bộ, khuyến khích học hỏi từ đối tác và khách hàng, từ đó cải thiện hiệu quả hoạt động và đổi mới sáng tạo.

  5. Giải pháp nào ưu tiên thực hiện để nâng cao năng lực cạnh tranh động?
    Tăng cường năng lực Marketing và phát triển định hướng kinh doanh chủ động là ưu tiên hàng đầu, vì hai yếu tố này có tác động mạnh nhất đến năng lực cạnh tranh động và kết quả kinh doanh.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của ngành túi xách tại TBS Group, gồm năng lực Marketing, định hướng kinh doanh, năng lực sáng tạo, danh tiếng doanh nghiệp và cơ chế học hỏi động.
  • Phương pháp nghiên cứu định tính với khảo sát đa đối tượng giúp đánh giá khách quan và toàn diện các yếu tố tác động.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh động phù hợp với đặc thù ngành và doanh nghiệp.
  • Các giải pháp tập trung vào tăng cường năng lực Marketing, phát triển định hướng kinh doanh, nâng cao năng lực sáng tạo, xây dựng danh tiếng và thúc đẩy cơ chế học hỏi động.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của TBS Group và các doanh nghiệp cùng ngành trên thị trường quốc tế.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp nên áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để cập nhật xu hướng và nâng cao năng lực cạnh tranh trong tương lai.