Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt từ thị trường trong nước và quốc tế. Đặc biệt, ngành xây dựng đang trải qua giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ khi các doanh nghiệp chưa chuẩn bị đầy đủ cho môi trường cạnh tranh toàn cầu. Công ty TNHH Xây dựng và Tư vấn Môi trường Viên Bách, hoạt động tại thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang, cũng không nằm ngoài xu thế này. Từ năm 2016 đến 2018, công ty đã trải qua nhiều biến động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đòi hỏi phải nâng cao năng lực cạnh tranh để duy trì và phát triển bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty Viên Bách trong giai đoạn 2016-2018, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, giúp công ty có những quyết định chiến lược đúng đắn. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động kinh doanh của công ty tại thành phố Châu Đốc trong khoảng thời gian ba năm, sử dụng các số liệu tài chính và báo cáo hoạt động kinh doanh làm cơ sở phân tích.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cái nhìn tổng thể về năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ trong bối cảnh hội nhập, đồng thời góp phần hỗ trợ lãnh đạo công ty nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và các cơ hội, thách thức từ môi trường bên ngoài. Qua đó, giúp công ty xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và vị thế trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị kinh tế nhằm phân tích năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, trong đó nổi bật là:

  • Mô hình chuỗi giá trị của Michael Porter: Phân tích các hoạt động chính và hỗ trợ trong doanh nghiệp để xác định các nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh. Chuỗi giá trị bao gồm các hoạt động như logistics đầu vào, sản xuất kinh doanh, logistics đầu ra, marketing và bán hàng, dịch vụ khách hàng, cùng các hoạt động hỗ trợ như quản trị nguồn nhân lực, phát triển công nghệ, thu mua và cơ sở hạ tầng doanh nghiệp.

  • Mô hình năm áp lực cạnh tranh của Michael Porter: Đánh giá các lực lượng tác động đến ngành xây dựng, gồm áp lực từ nhà cung cấp, khách hàng, sản phẩm thay thế, đối thủ tiềm ẩn và cạnh tranh nội bộ ngành. Mô hình giúp nhận diện các cơ hội và thách thức bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty.

  • Phân tích SWOT: Tổng hợp các yếu tố nội bộ (điểm mạnh, điểm yếu) và bên ngoài (cơ hội, thách thức) để xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm năng lực cạnh tranh, chiến lược kinh doanh, quản trị chiến lược, năng lực tài chính, năng lực công nghệ, năng lực nguồn nhân lực, thương hiệu và thị phần.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp, chủ yếu bao gồm:

  • Phương pháp thống kê: Thu thập và tổng hợp số liệu tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty Viên Bách trong giai đoạn 2016-2018.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích báo cáo tài chính, đánh giá các chỉ tiêu kinh doanh để xác định thực trạng năng lực cạnh tranh.

  • Phương pháp so sánh: So sánh kết quả kinh doanh qua các năm và so sánh với mức trung bình ngành hoặc các doanh nghiệp cùng quy mô để đánh giá vị thế cạnh tranh.

  • Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến từ các chuyên gia trong ngành xây dựng và quản lý kinh tế để bổ sung, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ dữ liệu tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty trong ba năm, cùng các ý kiến chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng và quản lý doanh nghiệp. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tính đại diện và khả năng thu thập dữ liệu đầy đủ, đảm bảo tính khách quan và chính xác trong phân tích.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2019, tập trung vào việc thu thập, xử lý dữ liệu và phân tích để đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực tài chính còn hạn chế: Qua phân tích báo cáo tài chính giai đoạn 2016-2018, vốn tự có của công ty tăng trưởng khoảng 12% mỗi năm, tuy nhiên tỷ lệ vốn lưu động so với tổng tài sản chỉ đạt khoảng 35%, thấp hơn mức trung bình ngành là 45%. Điều này cho thấy công ty còn hạn chế trong khả năng huy động và sử dụng vốn hiệu quả.

  2. Năng lực công nghệ và máy móc thiết bị chưa đáp ứng yêu cầu: Công ty sở hữu một số thiết bị xây dựng cơ bản nhưng chưa đầu tư nhiều vào công nghệ mới. Tỷ lệ đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) chiếm dưới 1% doanh thu, thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp cùng ngành có tỷ lệ từ 3-5%. Điều này ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm.

  3. Nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn chưa đồng đều: Đội ngũ cán bộ quản lý và công nhân kỹ thuật có trình độ chuyên môn đa dạng, trong đó khoảng 40% nhân sự có trình độ trung cấp trở lên, còn lại chủ yếu là lao động phổ thông. Việc thiếu hụt nhân lực chất lượng cao làm giảm khả năng sáng tạo và hiệu quả quản lý.

  4. Thương hiệu và thị phần còn khiêm tốn: Thị phần của công ty tại địa bàn Châu Đốc chiếm khoảng 8%, thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh chính có thị phần từ 12-15%. Thương hiệu Viên Bách chưa được khách hàng nhận diện rộng rãi, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng thị trường.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến những hạn chế trên là do công ty chưa có chiến lược đầu tư dài hạn cho công nghệ và nguồn nhân lực, đồng thời chưa tận dụng hiệu quả các cơ hội liên doanh, liên kết để mở rộng quy mô và nâng cao năng lực tài chính. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với thực trạng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam, khi chưa chuẩn bị đầy đủ nguồn lực để cạnh tranh trong môi trường hội nhập.

Việc sử dụng mô hình chuỗi giá trị giúp công ty nhận diện rõ các hoạt động cần cải tiến, đặc biệt là logistics đầu vào và đầu ra, marketing và dịch vụ khách hàng. Mô hình năm áp lực cạnh tranh cho thấy áp lực từ nhà cung cấp và khách hàng là rất lớn, đòi hỏi công ty phải nâng cao năng lực đàm phán và quản lý quan hệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ so sánh tỷ lệ vốn lưu động, đầu tư R&D, trình độ nhân lực và thị phần qua các năm, giúp minh họa rõ nét xu hướng và vị thế cạnh tranh của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cải tiến mô hình quản lý và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

    • Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn và kỹ năng quản lý cho cán bộ, công nhân.
    • Xây dựng chính sách tuyển dụng và giữ chân nhân tài nhằm ổn định đội ngũ lao động chất lượng cao.
    • Thời gian thực hiện: 12-18 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng nhân sự.

  2. Tăng cường huy động và quản lý nguồn vốn

    • Tìm kiếm các nguồn vốn mới từ ngân hàng, quỹ đầu tư hoặc liên doanh liên kết để mở rộng quy mô sản xuất.
    • Áp dụng công cụ quản lý tài chính hiện đại nhằm tối ưu hóa sử dụng vốn.
    • Thời gian thực hiện: 6-12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng tài chính và ban giám đốc.

  3. Đẩy mạnh đầu tư công nghệ và nghiên cứu phát triển

    • Đầu tư mua sắm máy móc thiết bị hiện đại, áp dụng công nghệ xây dựng tiên tiến.
    • Thành lập bộ phận R&D hoặc hợp tác với các viện nghiên cứu để nâng cao chất lượng sản phẩm.
    • Thời gian thực hiện: 18-24 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng kỹ thuật.

  4. Xây dựng và phát triển thương hiệu, mở rộng thị phần

    • Triển khai các chiến dịch marketing, quảng bá thương hiệu trên các kênh truyền thông địa phương và quốc gia.
    • Tăng cường dịch vụ khách hàng, nâng cao uy tín và sự hài lòng của khách hàng hiện tại.
    • Thời gian thực hiện: 12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và ban lãnh đạo.

  5. Tận dụng cơ hội hội nhập và liên doanh liên kết

    • Mở rộng quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài nước để tham gia các dự án lớn.
    • Tăng cường năng lực cạnh tranh thông qua liên kết chiều ngang và chiều dọc.
    • Thời gian thực hiện: 12-24 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ

    • Giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh phù hợp với điều kiện thực tế.

  2. Chuyên gia tư vấn quản lý và phát triển doanh nghiệp

    • Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để tư vấn các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho khách hàng trong ngành xây dựng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản trị kinh doanh

    • Là tài liệu tham khảo về phương pháp phân tích năng lực cạnh tranh, ứng dụng mô hình quản trị chiến lược trong doanh nghiệp thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp

    • Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành xây dựng, thúc đẩy nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh là gì và tại sao quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Năng lực cạnh tranh là khả năng của doanh nghiệp trong việc tạo ra lợi thế so với đối thủ để thu hút khách hàng và phát triển bền vững. Đối với doanh nghiệp xây dựng, năng lực này giúp đảm bảo chất lượng công trình, giá thành hợp lý và khả năng tham gia các dự án lớn.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá năng lực cạnh tranh trong nghiên cứu này?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê, phân tích báo cáo tài chính, so sánh với đối thủ và ý kiến chuyên gia, kết hợp các mô hình chuỗi giá trị và năm áp lực cạnh tranh của Michael Porter để đánh giá toàn diện.

  3. Các yếu tố nội bộ nào ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực cạnh tranh của Công ty Viên Bách?
    Bao gồm năng lực tài chính, công nghệ và máy móc thiết bị, nguồn nhân lực chất lượng, quản trị doanh nghiệp và thương hiệu. Những yếu tố này quyết định khả năng sản xuất, quản lý và tiếp cận thị trường.

  4. Làm thế nào để công ty có thể cải thiện năng lực tài chính?
    Công ty cần đa dạng hóa nguồn vốn, tăng cường quản lý tài chính hiệu quả, tận dụng đòn bẩy tài chính hợp lý và xây dựng mối quan hệ tốt với các nhà cung cấp vốn như ngân hàng và quỹ đầu tư.

  5. Tại sao việc xây dựng thương hiệu lại quan trọng trong ngành xây dựng?
    Thương hiệu giúp tạo dựng niềm tin với khách hàng, phân biệt sản phẩm và dịch vụ của công ty với đối thủ, từ đó tăng thị phần và khả năng cạnh tranh trên thị trường ngày càng khốc liệt.

Kết luận

  • Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Xây dựng và Tư vấn Môi trường Viên Bách cho thấy công ty còn nhiều hạn chế về tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực và thương hiệu.
  • Áp dụng các mô hình quản trị chiến lược như chuỗi giá trị và năm áp lực cạnh tranh giúp nhận diện rõ các điểm cần cải thiện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản lý, huy động vốn, đầu tư công nghệ, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng thương hiệu.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc hỗ trợ công ty phát triển bền vững và nâng cao vị thế cạnh tranh trong ngành xây dựng tại địa phương.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp xây dựng của bạn!