Nghiên cứu hành động: Phát triển kỹ năng nghe cho sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội

• Tác giả: Ngô Thị Hà
• Người hướng dẫn: Prof. Hoàng Văn Vân
• Trường học: Hanoi University of Natural Resources and Environment
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Nâng Cao Kỹ Năng Nghe Cho Sinh Viên Không Chuyên Tiếng Anh Qua Bài Tập Điền Từ Tại Đại Học Tài Nguyên Và Môi Trường Hà Nội
• Loại tài liệu: minor thesis
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF CHARTS AND TABLES
• TABLE OF CONTENT
• 1. PART I: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale of the study
• 1.2. Aims of the study
• 1.3. Research questions
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Methodology
• 1.6. Design of the study
• 2. PART II: DEVELOPMENT
• 2.1. CHAPTER I: LITERATURE REVIEW
• 2.1.1. Definitions of listening and listening comprehension
• 2.1.1.1. Listening
• 2.1.1.2. Listening comprehension
• 2.1.2. Listening skills in learning a foreign language
• 2.2. CHAPTER II: THE METHODOLOGY
• 2.2.1. Context of the study
• 2.2.2. An overview of teaching and learning English at HUNRE
• 2.2.3. Facilities and learning condition
• 2.2.4. Course books analysis
• 2.2.5. Data collecting instruments
• 2.2.6. Talks with colleagues and students
• 2.2.7. The research procedure
• 2.2.7.1. Phase 2: Action Planning
• 2.2.7.2. Phase 3: Taking Action
• 2.2.7.3. Phase 5: Specifying Learning
• 2.3. CHAPTER III: DATA ANALYSIS AND FINDINGS
• 2.3.1. Analysis of the text book
• 2.3.2. Analysis of talks with colleagues
• 2.3.3. Analysis of talks with students
• 2.3.4. Analysis of the students‟ results of the first semester
• 2.3.5. Analysis of the pre-test
• 2.3.6. Taking action phase
• 2.3.6.1. Results of the exercises in four meetings
• 2.3.6.2. Results of learning diaries
• 2.3.6.3. Results of teaching diaries
• 2.3.6.4. Results of post-test
• 2.3.7. Action research evaluation
• 2.3.8. Students‟ improvement through tests
• 2.3.9. Students‟ involvement in listening tasks
• 2.3.10. Major findings and discussions
• 2.3.10.1. Effect of gap-fill tasks on developing students‟ listening skills from perspective of the students
• 2.3.10.2. Effect of gap-fill tasks on developing students‟ listening skills from the perspective of the teacher
• 3. PART III: CONCLUSION
• 3.1. Limitation of the study
• 3.2. Suggestions for further study

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này nhằm mục đích nâng cao kỹ năng nghe tiếng Anh cho sinh viên không chuyên thông qua việc sử dụng bài tập điền từ tại Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Việc học tiếng Anh đã trở thành một phần thiết yếu trong chương trình giáo dục tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc tiếp thu kỹ năng nghe, điều này có thể do sự không phù hợp giữa bài tập nghe và trình độ của sinh viên. Do đó, việc áp dụng bài tập điền từ được xem là một phương pháp hiệu quả để cải thiện kỹ năng nghe của sinh viên.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng nghe

Kỹ năng nghe đóng vai trò quan trọng trong việc học tiếng Anh. Theo Rost (2002), nghe không chỉ là một hoạt động thụ động mà còn là một quá trình phức tạp yêu cầu người nghe phải có khả năng hiểu và diễn giải thông điệp. Việc phát triển kỹ năng nghe không chỉ giúp sinh viên hiểu bài giảng mà còn tạo điều kiện cho họ giao tiếp hiệu quả hơn trong môi trường học tập và công việc. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên thường cảm thấy khó khăn trong việc hiểu các bài nghe do tốc độ nói nhanh và ngữ điệu khác nhau. Do đó, việc sử dụng bài tập điền từ có thể giúp sinh viên cải thiện khả năng nhận diện từ vựng và ngữ pháp trong ngữ cảnh thực tế.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện thông qua phương pháp nghiên cứu hành động, với sự tham gia của 45 sinh viên năm nhất không chuyên tại Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Dữ liệu được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau như phỏng vấn sinh viên, phân tích tài liệu và các bài kiểm tra trước và sau can thiệp. Kết quả cho thấy rằng việc áp dụng bài tập điền từ đã giúp sinh viên nâng cao kỹ năng nghe tiếng Anh một cách rõ rệt. Sinh viên không chỉ cải thiện khả năng nghe mà còn cảm thấy hứng thú hơn với các bài học nghe. Điều này cho thấy rằng bài tập điền từ có thể là một công cụ hữu ích trong việc giảng dạy tiếng Anh.

2.1. Thiết kế bài tập

Các bài tập điền từ được thiết kế dựa trên nội dung bài học và trình độ của sinh viên. Mỗi bài tập đều có mục tiêu rõ ràng nhằm giúp sinh viên phát triển kỹ năng nghe một cách hiệu quả. Việc lựa chọn nội dung bài tập cũng rất quan trọng, vì nó cần phải phù hợp với sở thích và nhu cầu học tập của sinh viên. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên phản hồi tích cực về các bài tập này, cho rằng chúng giúp họ dễ dàng hơn trong việc hiểu và ghi nhớ thông tin. Điều này chứng tỏ rằng việc áp dụng bài tập điền từ không chỉ giúp cải thiện kỹ năng nghe mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng bài tập điền từ đã có tác động tích cực đến kỹ năng nghe tiếng Anh của sinh viên. Các bài kiểm tra trước và sau can thiệp cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong khả năng nghe của sinh viên. Hơn nữa, sinh viên cũng bày tỏ sự hài lòng với phương pháp học này, cho rằng nó giúp họ tự tin hơn trong việc giao tiếp bằng tiếng Anh. Điều này cho thấy rằng bài tập điền từ không chỉ là một công cụ học tập mà còn là một phương pháp hiệu quả để nâng cao kỹ năng ngôn ngữ của sinh viên.

3.1. Đánh giá hiệu quả

Đánh giá hiệu quả của bài tập điền từ cho thấy rằng sinh viên đã có những tiến bộ đáng kể trong việc hiểu và sử dụng tiếng Anh giao tiếp. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc áp dụng phương pháp này có thể giúp sinh viên phát triển kỹ năng học tập một cách độc lập. Các giáo viên có thể sử dụng kết quả nghiên cứu này để điều chỉnh phương pháp giảng dạy của mình, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội.

## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Anh như một ngôn ngữ quốc tế, việc nâng cao kỹ năng nghe tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngành Anh trở thành một nhu cầu cấp thiết. Tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (HUNRE), kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất cho thấy hơn 67,9% sinh viên không đạt điểm trung bình trong kỳ thi cuối học kỳ đầu tiên, phản ánh rõ ràng những khó khăn trong việc học kỹ năng nghe. Nghiên cứu này được thực hiện trong 9 tuần với 45 sinh viên năm thứ nhất không chuyên Anh nhằm khảo sát hiệu quả của việc sử dụng các bài tập nghe điền thông tin còn thiếu (gap-fill tasks) trong việc phát triển kỹ năng nghe.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các khó khăn sinh viên gặp phải khi học kỹ năng nghe, tìm ra phương pháp cải thiện hiệu quả và đánh giá mức độ ảnh hưởng của bài tập nghe điền thông tin còn thiếu từ góc nhìn của cả sinh viên và giảng viên. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm thứ nhất tại HUNRE trong học kỳ hai năm học 2012-2013, với các bài tập được thiết kế dựa trên sách giáo trình New Cutting Edge (cấp độ Elementary và Pre-Intermediate).

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp giải pháp thực tiễn giúp nâng cao kỹ năng nghe cho sinh viên không chuyên Anh, góp phần cải thiện chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại các trường đại học Việt Nam, đồng thời hỗ trợ giảng viên trong việc thiết kế bài giảng phù hợp với trình độ và nhu cầu học tập của sinh viên.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết về kỹ năng nghe và nghe hiểu:** Theo Field (1989) và Rost (2002), nghe là một quá trình tinh thần phức tạp, bao gồm nhận diện âm thanh, hiểu từ vựng, ngữ pháp, và diễn giải ý nghĩa trong bối cảnh xã hội - văn hóa. Nghe hiểu không chỉ là nhận thông tin mà còn là quá trình xây dựng và tạo ra ý nghĩa thông qua sự tham gia tích cực của người nghe.

- **Phân loại kỹ năng nghe:** Rixon (1986) phân chia nghe hiểu thành nghe chuyên sâu (intensive listening) và nghe rộng (extensive listening). Nghe chuyên sâu tập trung vào việc phân tích chi tiết, nghe để lấy thông tin cụ thể, trong khi nghe rộng nhằm mục đích hiểu tổng thể.

- **Lý thuyết về bài tập trong giảng dạy ngôn ngữ:** Lee (2000) định nghĩa bài tập là hoạt động lớp học có mục tiêu cụ thể, yêu cầu sự tương tác và tập trung vào trao đổi ý nghĩa. Các bài tập nghe đa dạng như điền vào chỗ trống, chọn đáp án, trả lời câu hỏi mở, dự đoán nội dung, v.v.

- **Bài tập nghe điền thông tin còn thiếu (Gap-fill tasks):** Được xem là công cụ hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng nghe, giúp sinh viên tập trung vào từ vựng và cấu trúc ngôn ngữ trong ngữ cảnh. Các dạng bài tập này bao gồm điền từ mở, điền từ có gợi ý, cloze test theo tỷ lệ cố định, multiple-choice cloze, và matching cloze.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Đối tượng nghiên cứu:** 45 sinh viên năm thứ nhất không chuyên Anh lớp ĐH2K1 tại HUNRE, độ tuổi từ 18-20, trình độ tiếng Anh pre-intermediate.

- **Phương pháp thu thập dữ liệu:** Kết hợp phương pháp định tính và định lượng qua các công cụ:
  - Phỏng vấn nhóm với sinh viên và giảng viên để xác định khó khăn và nhu cầu.
  - Phân tích tài liệu: sách giáo trình New Cutting Edge và kết quả học tập học kỳ đầu.
  - Bài kiểm tra trước (pre-test) và sau (post-test) gồm 25 câu hỏi dạng gap-fill.
  - Nhật ký học tập của sinh viên và nhật ký giảng dạy của giảng viên sau mỗi buổi học.

- **Thiết kế nghiên cứu:** Nghiên cứu hành động gồm 5 giai đoạn: chẩn đoán, lập kế hoạch hành động, thực hiện, đánh giá, và rút ra bài học. Thời gian nghiên cứu kéo dài 9 tuần với 3 buổi học áp dụng bài tập gap-fill.

- **Phân tích dữ liệu:** Sử dụng thống kê mô tả để so sánh kết quả pre-test và post-test, phân tích nội dung nhật ký và phỏng vấn để đánh giá sự thay đổi về thái độ và hiệu quả học tập.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Khó khăn trong học kỹ năng nghe:** 67,9% sinh viên không đạt điểm trung bình trong kỳ thi cuối học kỳ đầu tiên; 71,1% sinh viên đạt điểm dưới trung bình trong bài kiểm tra pre-test kỹ năng nghe. Sinh viên gặp khó khăn do tốc độ đọc nhanh, từ vựng hạn chế, và các bài tập không phù hợp với trình độ.

- **Hiệu quả của bài tập gap-fill:** Qua 3 buổi học áp dụng bài tập gap-fill, số sinh viên hoàn thành tốt bài tập tăng dần (từ 5 lên 17 người), số sinh viên đạt điểm cao trong các bài kiểm tra cũng tăng (từ 0% đạt 9-10 điểm lên 2,2%). Tỷ lệ sinh viên cảm thấy bài tập phù hợp và từ vựng được cung cấp đầy đủ tăng từ 16 lên 34 người.

- **Thay đổi thái độ học tập:** Sinh viên thể hiện sự hứng thú và tự tin hơn trong các buổi học nghe sau khi áp dụng bài tập gap-fill, giảm bớt cảm giác khó khăn và tăng khả năng hoàn thành bài tập.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của khó khăn là sự không phù hợp giữa trình độ sinh viên và độ khó của bài tập trong sách giáo trình. Việc áp dụng bài tập gap-fill giúp sinh viên tập trung vào từ vựng và cấu trúc ngôn ngữ, từ đó cải thiện khả năng nghe hiểu chi tiết. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy bài tập gap-fill là công cụ hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng nghe (Smith et al., 2010; Tran, 2011).

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng số lượng sinh viên đạt điểm cao qua các buổi học, cũng như biểu đồ phản hồi tích cực về từ vựng và độ khó bài tập. So với các nghiên cứu khác, nghiên cứu này tập trung riêng vào tác động của bài tập gap-fill, giúp làm rõ hơn hiệu quả của phương pháp này.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Thiết kế bài tập phù hợp:** Điều chỉnh bài tập nghe trong sách giáo trình theo dạng gap-fill phù hợp với trình độ sinh viên, tăng cường từ vựng hỗ trợ trước khi nghe. (Giảng viên, trong vòng 1 học kỳ)

- **Tăng cường hoạt động tiền nghe:** Tổ chức các hoạt động chuẩn bị từ vựng và chủ đề trước khi nghe để sinh viên làm quen và tăng khả năng hiểu bài. (Giảng viên, liên tục trong quá trình học)

- **Sử dụng đa dạng bài tập nghe:** Kết hợp các dạng bài tập nghe khác nhau như điền từ, chọn đáp án, trả lời câu hỏi để phát triển toàn diện kỹ năng nghe. (Giảng viên, trong kế hoạch giảng dạy)

- **Đào tạo giảng viên:** Tổ chức các khóa tập huấn về phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe và sử dụng bài tập gap-fill hiệu quả. (Ban giám hiệu, trong vòng 6 tháng)

- **Cải thiện điều kiện học tập:** Đầu tư trang thiết bị nghe hiện đại, giảm sĩ số lớp học để tăng hiệu quả tương tác và tập trung của sinh viên. (Nhà trường, kế hoạch dài hạn)

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học:** Áp dụng phương pháp và bài tập gap-fill để nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe cho sinh viên không chuyên.

- **Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh:** Nắm bắt kiến thức về phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe và thực hành thiết kế bài tập phù hợp.

- **Nhà quản lý giáo dục:** Đánh giá và điều chỉnh chương trình đào tạo ngoại ngữ, đầu tư cơ sở vật chất và tổ chức đào tạo giảng viên.

- **Các nhà nghiên cứu ngôn ngữ:** Tham khảo kết quả nghiên cứu về tác động của bài tập gap-fill trong phát triển kỹ năng nghe, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Gap-fill tasks là gì và tại sao lại hiệu quả trong dạy nghe?**  
   Gap-fill tasks là bài tập điền từ vào chỗ trống dựa trên nội dung nghe. Chúng giúp sinh viên tập trung vào từ vựng và cấu trúc ngôn ngữ, từ đó nâng cao khả năng nhận diện và hiểu thông tin chi tiết trong bài nghe.

2. **Làm thế nào để thiết kế bài tập gap-fill phù hợp với trình độ sinh viên?**  
   Cần phân tích trình độ hiện tại của sinh viên qua bài kiểm tra đầu vào, lựa chọn từ vựng và cấu trúc phù hợp, cung cấp gợi ý từ vựng khi cần thiết và điều chỉnh độ khó của bài tập theo từng giai đoạn học.

3. **Sinh viên gặp khó khăn gì khi học kỹ năng nghe?**  
   Khó khăn phổ biến gồm tốc độ nói nhanh, từ vựng hạn chế, không có đủ kiến thức nền về chủ đề, và bài tập không phù hợp với trình độ, dẫn đến mất hứng thú và hiệu quả học thấp.

4. **Làm sao để tăng sự hứng thú của sinh viên trong các bài nghe?**  
   Sử dụng các chủ đề gần gũi, đa dạng bài tập, kết hợp hoạt động tiền nghe và hậu nghe, tạo môi trường học tập tích cực và khuyến khích sinh viên tham gia chủ động.

5. **Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng ở đâu ngoài HUNRE?**  
   Phương pháp và kết quả có thể áp dụng cho các trường đại học có sinh viên không chuyên Anh với trình độ tương tự, đặc biệt trong bối cảnh lớp học đông và điều kiện thiết bị hạn chế.

## Kết luận

- Nghiên cứu đã xác định rõ các khó khăn sinh viên gặp phải trong học kỹ năng nghe, đặc biệt là sự không phù hợp giữa trình độ và bài tập nghe.  
- Việc áp dụng bài tập nghe điền thông tin còn thiếu (gap-fill tasks) đã giúp cải thiện đáng kể kỹ năng nghe và thái độ học tập của sinh viên.  
- Kết quả kiểm tra sau can thiệp cho thấy sự tăng trưởng rõ rệt về điểm số và khả năng hoàn thành bài tập của sinh viên.  
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết thực cho giảng viên và nhà trường nhằm nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe.  
- Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với quy mô lớn hơn và áp dụng đa dạng phương pháp giảng dạy để tối ưu hóa hiệu quả học tập.

Hãy áp dụng ngay các bài tập gap-fill trong giảng dạy để nâng cao kỹ năng nghe cho sinh viên và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại trường bạn!