Tổng quan nghiên cứu

Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An (LAWACO) là doanh nghiệp cổ phần với 72,23% vốn nhà nước, được UBND tỉnh Long An giao nhiệm vụ cung cấp nước sạch cho thành phố Tân An và các khu vực lân cận. Với tổng công suất vận hành 47.000 m³/ngày đêm từ ba nhà máy cấp nước chính, công ty đã phát huy 100% công suất nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khu vực. Đặc biệt, dự án giảm thất thoát nước tại thành phố Tân An đã thành công khi giảm tỷ lệ thất thoát từ 40% xuống còn 21%, thu hồi được khoảng 6.900 m³/ngày đêm, góp phần mở rộng vùng phục vụ cấp nước. Tuy nhiên, công tác quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) tại LAWACO vẫn còn nhiều hạn chế như đầu tư manh mún, phân bổ vốn chưa hợp lý, kiểm soát chất lượng công trình chưa hiệu quả, dẫn đến thất thoát nguồn vốn và kéo dài tiến độ dự án.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản trị dự án đầu tư XDCB tại LAWACO trong giai đoạn 2015-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị nhằm tiết kiệm vốn đầu tư, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, góp phần phát triển hạ tầng cấp nước bền vững, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Long An.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị dự án đầu tư, tập trung vào:

  • Lý thuyết quản trị dự án đầu tư: Quản trị dự án là quá trình hoạch định, tổ chức, điều khiển và kiểm tra nhằm đạt mục tiêu dự án trong phạm vi thời gian và nguồn lực xác định. Quản trị dự án bao gồm các giai đoạn chuẩn bị, thực hiện và kết thúc dự án, với các yếu tố ảnh hưởng đa dạng như vốn, thiết kế, nhà thầu, điều kiện tự nhiên và pháp lý.

  • Mô hình hiệu quả quản trị dự án đầu tư: Đánh giá hiệu quả dựa trên ba tiêu chí chính gồm quản trị chất lượng, quản trị chi phí và quản trị tiến độ. Hiệu quả được đo bằng các chỉ số như thời gian hoàn vốn, giá trị hiện tại ròng (NPV), tỷ suất sinh lời nội bộ (IRR) và hệ số sinh lời (B/C).

  • Khái niệm đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB): Là hoạt động tạo ra tài sản cố định thông qua xây dựng mới, mở rộng, cải tạo nhằm phát triển năng lực sản xuất và dịch vụ. Đặc điểm của XDCB là vốn lớn, thời gian dài, giá trị sử dụng lâu dài và liên quan nhiều ngành, lĩnh vực.

Các khái niệm chính bao gồm: dự án đầu tư, quản trị dự án, hiệu quả quản trị dự án, đầu tư xây dựng cơ bản, các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị dự án.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

  • Phương pháp phân tích, tổng hợp: Thu thập và hệ thống hóa tài liệu thứ cấp trong và ngoài nước về quản trị dự án đầu tư XDCB, làm cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu.

  • Phương pháp thống kê mô tả: Thu thập số liệu từ các báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư xây dựng của LAWACO giai đoạn 2015-2018, phân tích thực trạng hiệu quả quản trị dự án.

  • Phương pháp định tính: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị dự án dựa trên mô hình lý thuyết và thực tiễn tại công ty.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các dự án đầu tư XDCB do LAWACO quản lý trong giai đoạn 2015-2018. Phương pháp chọn mẫu là tổng thể nhằm đảm bảo tính toàn diện. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá hiệu quả và hạn chế trong quản trị dự án.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả giảm thất thoát nước: Dự án giảm thất thoát nước tại thành phố Tân An đã giảm tỷ lệ thất thoát từ 40% xuống còn 21%, thu hồi được 6.900 m³/ngày đêm, giúp mở rộng vùng phục vụ cấp nước. Đây là minh chứng cho hiệu quả quản trị dự án trong việc nâng cao năng lực vận hành mạng lưới cấp nước.

  2. Phân bổ vốn đầu tư chưa hợp lý: Trong giai đoạn 2015-2018, nguồn vốn đầu tư XDCB chủ yếu từ vốn công ty và vay vốn, dẫn đến tình trạng thiếu hụt vốn trong quá trình thực hiện dự án, phát sinh tăng giảm dự án, ảnh hưởng đến tiến độ và quy mô dự án. Tỷ lệ vốn đầu tư ngoài kế hoạch chiếm khoảng 20-30% tổng vốn đầu tư hàng năm.

  3. Chất lượng lập dự án và thiết kế còn hạn chế: Một số dự án có hồ sơ lập dự án và thiết kế kỹ thuật chưa chính xác, dẫn đến phải điều chỉnh thiết kế nhiều lần trong thi công, làm tăng chi phí và kéo dài thời gian thực hiện. Ví dụ, công tác khảo sát địa chất và thiết kế bản vẽ thi công chưa đáp ứng yêu cầu thực tế, gây phát sinh chi phí không dự kiến.

  4. Quản lý nhà thầu và thi công còn tồn tại tiêu cực: Công tác lựa chọn nhà thầu có hiện tượng đấu thầu hình thức, dàn xếp giá thầu, số lượng nhà thầu tham gia thấp, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh và hiệu quả đầu tư. Ngoài ra, việc nghiệm thu khối lượng thi công có hiện tượng nghiệm thu khống, thanh toán vượt khối lượng thực tế, gây thất thoát vốn đầu tư.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc phân bổ vốn đầu tư chưa đồng bộ, năng lực tư vấn thiết kế và giám sát còn yếu, cũng như quy trình lựa chọn nhà thầu chưa minh bạch. So sánh với các nghiên cứu trong ngành cấp nước và đầu tư công cho thấy tình trạng này phổ biến ở nhiều doanh nghiệp sử dụng vốn nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh quản lý dự án phức tạp và chịu nhiều yếu tố khách quan như điều kiện tự nhiên và pháp lý.

Việc giảm thất thoát nước thành công tại Tân An cho thấy nếu quản trị dự án được thực hiện bài bản, hiệu quả đầu tư sẽ được nâng cao rõ rệt. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ thất thoát nước qua các năm và bảng phân bổ vốn đầu tư theo dự án để minh họa rõ hơn về tiến độ và hiệu quả.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý dự án, cải tiến quy trình lập dự án, thiết kế, lựa chọn nhà thầu và giám sát thi công nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án: Tăng cường kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng hồ sơ lập dự án và thiết kế kỹ thuật trước khi phê duyệt nhằm giảm thiểu sai sót, điều chỉnh thiết kế trong quá trình thi công. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Ban Quản lý dự án và phòng Kế hoạch đầu tư.

  2. Áp dụng cơ chế đấu thầu minh bạch, công khai: Thiết lập quy trình lựa chọn nhà thầu chặt chẽ, tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các hành vi dàn xếp thầu, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Phòng Đấu thầu và Ban Giám sát dự án.

  3. Cải tiến công tác phân bổ và giải ngân vốn đầu tư: Xây dựng kế hoạch phân bổ vốn đầu tư phù hợp với tiến độ dự án, ưu tiên các dự án trọng điểm, giảm thiểu tình trạng thiếu hụt vốn và phát sinh ngoài kế hoạch. Thời gian thực hiện: hàng năm; Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng Tài chính kế toán.

  4. Tăng cường năng lực cán bộ quản lý dự án và tư vấn thiết kế: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ thuật xây dựng và giám sát thi công cho cán bộ liên quan nhằm nâng cao hiệu quả quản trị. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  5. Hoàn thiện quy trình nghiệm thu, thanh toán và quyết toán dự án: Xây dựng quy trình kiểm soát chặt chẽ khối lượng thi công thực tế, tránh nghiệm thu khống và thanh toán vượt mức, đảm bảo minh bạch và chính xác. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban Quản lý dự án và phòng Tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các công ty cấp nước: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản, từ đó áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư vốn.

  2. Cán bộ phòng kế hoạch đầu tư và tài chính: Hỗ trợ trong việc lập kế hoạch phân bổ vốn đầu tư, kiểm soát chi phí và giám sát tiến độ dự án nhằm đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả.

  3. Nhà thầu và tư vấn thiết kế xây dựng: Cung cấp kiến thức về các tiêu chí đánh giá hiệu quả dự án, các yếu tố rủi ro và cách phối hợp với chủ đầu tư để nâng cao chất lượng công trình.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý dự án: Là tài liệu tham khảo khoa học về quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản trong lĩnh vực cấp nước, đồng thời cung cấp mô hình phân tích và phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản là gì?
    Hiệu quả quản trị dự án là mức độ đạt được các mục tiêu về chất lượng, chi phí và tiến độ dự án, đồng thời tối ưu hóa nguồn lực và giảm thiểu rủi ro trong quá trình thực hiện. Ví dụ, giảm tỷ lệ thất thoát nước từ 40% xuống 21% là minh chứng cho hiệu quả quản trị dự án.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị dự án tại LAWACO?
    Các yếu tố chính gồm chất lượng lập dự án và thiết kế, phân bổ vốn đầu tư, lựa chọn nhà thầu, điều kiện tự nhiên, công tác giám sát thi công và quy trình nghiệm thu thanh toán. Mỗi yếu tố có mức độ tác động khác nhau tùy theo giai đoạn dự án.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu thứ cấp, thống kê mô tả số liệu thực tế từ các dự án của LAWACO giai đoạn 2015-2018, kết hợp phân tích định tính để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản?
    Cần nâng cao chất lượng thẩm định dự án, áp dụng đấu thầu minh bạch, cải tiến phân bổ vốn, đào tạo cán bộ quản lý dự án, hoàn thiện quy trình nghiệm thu và thanh toán. Các giải pháp này giúp giảm lãng phí, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

  5. Ai nên tham khảo nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo công ty cấp nước, cán bộ quản lý dự án, nhà thầu, tư vấn thiết kế và các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh và quản lý dự án sẽ nhận được nhiều lợi ích từ các phân tích và đề xuất trong luận văn.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng quản trị dự án đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An trong giai đoạn 2015-2018, chỉ ra các hạn chế về phân bổ vốn, chất lượng lập dự án, lựa chọn nhà thầu và quản lý thi công.
  • Dự án giảm thất thoát nước tại thành phố Tân An là ví dụ điển hình cho hiệu quả quản trị dự án khi tỷ lệ thất thoát giảm từ 40% xuống 21%, thu hồi 6.900 m³/ngày đêm.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị dự án được xác định rõ ràng theo từng giai đoạn dự án, làm cơ sở đề xuất các giải pháp cụ thể.
  • Giải pháp tập trung vào nâng cao chất lượng thẩm định dự án, minh bạch đấu thầu, cải tiến phân bổ vốn, đào tạo cán bộ và hoàn thiện quy trình nghiệm thu thanh toán.
  • Nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại LAWACO, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp cấp nước và các nhà quản lý dự án đầu tư công.

Khuyến nghị bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả quản trị dự án định kỳ để điều chỉnh kịp thời. Các đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ nhằm đảm bảo thành công của các dự án đầu tư xây dựng cơ bản trong tương lai.