Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2015-2018, tiến độ thi công xây dựng công trình tại Việt Nam, đặc biệt là các công trình nhà cao tầng tại TP. Hồ Chí Minh, gặp nhiều khó khăn với tỷ lệ dự án chậm tiến độ chiếm khoảng 3,21% tổng số dự án đầu tư công. Các nguyên nhân chủ yếu bao gồm công tác giải phóng mặt bằng chiếm tới 80% và năng lực tài chính của chủ đầu tư còn hạn chế. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế, chất lượng công trình và uy tín của các đơn vị thi công. Đặc biệt, trong bối cảnh phát triển đô thị nhanh và hội nhập kinh tế quốc tế, việc nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ thi công trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo các dự án được hoàn thành đúng hạn, giảm thiểu chi phí phát sinh và tăng sức cạnh tranh cho các nhà thầu xây dựng.

Luận văn tập trung nghiên cứu nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ thi công phần kết cấu công trình nhà cao tầng tại TP. Hồ Chí Minh, áp dụng cho dự án The Orchard Parkview do Công ty TNHH Xây Dựng An Phong thi công. Mục tiêu cụ thể là xây dựng các phương pháp quản lý tiến độ phù hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận và đề xuất giải pháp thực tiễn nhằm kiểm soát tiến độ thi công hiệu quả, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và thời gian bàn giao công trình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý tiến độ thi công phần kết cấu công trình nhà cao tầng trong giai đoạn thi công tại TP. Hồ Chí Minh, với dữ liệu thu thập từ dự án The Orchard Parkview và các công trình tương tự trên địa bàn.

Việc nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc hệ thống hóa các lý thuyết và phương pháp quản lý tiến độ thi công xây dựng nhà cao tầng, đồng thời mang ý nghĩa thực tiễn quan trọng giúp Công ty An Phong và các đơn vị thi công khác nâng cao năng lực quản lý, giảm thiểu rủi ro chậm tiến độ, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển bền vững ngành xây dựng tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý dự án xây dựng và mô hình quản lý tiến độ thi công. Lý thuyết quản lý dự án xây dựng tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công như nhân lực, thiết bị, vật tư, tài chính và điều kiện tự nhiên. Mô hình quản lý tiến độ thi công bao gồm các phương pháp lập kế hoạch, giám sát và kiểm soát tiến độ như sơ đồ ngang (Gantt chart), sơ đồ xiên (dây chuyền công tác) và sơ đồ mạng (AON, AOA).

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:

  • Tiến độ thi công xây dựng: Là kế hoạch chi tiết các công việc thi công theo thời gian nhằm đảm bảo hoàn thành công trình đúng hạn.
  • Quản lý tiến độ thi công: Là quá trình lập kế hoạch, giám sát, điều chỉnh và kiểm soát tiến độ thi công nhằm đạt được mục tiêu dự án.
  • Nhà cao tầng: Công trình xây dựng có chiều cao lớn, yêu cầu kỹ thuật và quản lý thi công phức tạp, đặc biệt trong phần kết cấu chịu lực và an toàn lao động.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Phương pháp định tính được áp dụng qua việc tổng hợp lý thuyết, phân tích tài liệu chuyên ngành và xin ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực quản lý xây dựng để xây dựng cơ sở lý luận và bảng câu hỏi khảo sát sơ bộ. Phương pháp định lượng được thực hiện thông qua khảo sát thực tế tại dự án The Orchard Parkview, thu thập dữ liệu tiến độ thi công phần kết cấu, đánh giá thực trạng quản lý tiến độ và phân tích số liệu bằng phần mềm SPSS 22.

Cỡ mẫu khảo sát gồm các cán bộ quản lý, kỹ sư và công nhân tham gia thi công tại dự án, với số lượng khoảng 60-80 người, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích số liệu bao gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy tuyến tính bội để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tiến độ.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2018, bao gồm các giai đoạn thu thập tài liệu, khảo sát thực tế, phân tích số liệu và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiện trạng quản lý tiến độ thi công tại Công ty An Phong còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 35% các công việc thi công phần kết cấu bị chậm tiến độ so với kế hoạch, nguyên nhân chủ yếu do thiếu hụt nhân lực chuyên môn (chiếm 40%) và sự thay đổi thiết kế trong quá trình thi công (chiếm 25%).

  2. Ảnh hưởng của nhân lực và thiết bị thi công đến tiến độ: Hệ số ổn định nhân lực (K1) và lượng công nhân trung bình trên công trường có sự biến động lớn, gây khó khăn trong việc duy trì tiến độ liên tục. Thiết bị thi công chủ yếu được thuê ngoài, dẫn đến tình trạng thiếu đồng bộ và chậm trễ trong cung cấp, ảnh hưởng đến 30% tiến độ thi công.

  3. Phương pháp thi công và công cụ quản lý tiến độ: Dự án áp dụng phương pháp thi công kết hợp Bottom-up và Top-down cho phần móng và tầng hầm, giúp rút ngắn thời gian thi công khoảng 15% so với phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, việc sử dụng các công cụ quản lý tiến độ như sơ đồ mạng AON và phần mềm Microsoft Project chưa được khai thác triệt để, chỉ khoảng 60% các bộ phận quản lý sử dụng hiệu quả các công cụ này.

  4. Yếu tố tài chính và thanh toán ảnh hưởng đến tiến độ: Việc giải ngân chậm và không đồng bộ giữa các bên liên quan làm phát sinh chi phí vốn và kéo dài thời gian thi công, chiếm khoảng 20% nguyên nhân chậm tiến độ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc chậm tiến độ thi công phần kết cấu tại dự án The Orchard Parkview là do sự thiếu ổn định về nhân lực và thiết bị thi công, cùng với sự thay đổi thiết kế trong quá trình thi công. Kết quả này tương đồng với báo cáo của ngành xây dựng Việt Nam giai đoạn 2015-2018, khi nhân lực và thiết bị được xác định là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến tiến độ.

Việc áp dụng đồng thời phương pháp thi công Bottom-up và Top-down đã góp phần cải thiện tiến độ thi công móng và tầng hầm, thể hiện qua việc rút ngắn thời gian thi công khoảng 15%. Tuy nhiên, việc quản lý tiến độ còn hạn chế do chưa khai thác triệt để các công cụ quản lý hiện đại như phần mềm BIM hay Microsoft Project, điều này làm giảm khả năng dự báo và điều chỉnh tiến độ kịp thời.

Ảnh hưởng của yếu tố tài chính và thanh toán cũng là một điểm đáng lưu ý, khi các thủ tục giải ngân không đồng bộ gây ra chi phí vốn tăng và làm gián đoạn tiến độ thi công. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về quản lý dự án xây dựng tại Việt Nam, nhấn mạnh vai trò của quản lý tài chính trong kiểm soát tiến độ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ chậm tiến độ theo nguyên nhân, biểu đồ đường thể hiện tiến độ thi công thực tế so với kế hoạch, và bảng phân tích hệ số ổn định nhân lực qua các giai đoạn thi công.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường ổn định và chất lượng nguồn nhân lực thi công: Đề xuất xây dựng kế hoạch đào tạo chuyên môn định kỳ, tuyển dụng bổ sung nhân sự có trình độ phù hợp, nhằm giảm thiểu biến động nhân lực. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng nhân sự và quản lý dự án phối hợp thực hiện.

  2. Nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị thi công: Khuyến khích đầu tư mua sắm thiết bị thi công chủ động, giảm phụ thuộc vào thuê ngoài, đồng thời xây dựng hệ thống quản lý thiết bị khoa học để đảm bảo cung cấp kịp thời. Thời gian thực hiện 12 tháng, do ban kỹ thuật và tài chính chịu trách nhiệm.

  3. Ứng dụng công nghệ quản lý tiến độ hiện đại: Triển khai sử dụng phần mềm quản lý dự án chuyên sâu như BIM và Microsoft Project cho toàn bộ các giai đoạn thi công, đào tạo cán bộ quản lý sử dụng thành thạo. Thời gian thực hiện 9 tháng, do phòng quản lý dự án chủ trì.

  4. Cải thiện quy trình thanh toán và giải ngân: Thiết lập quy trình phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và các bên liên quan để đảm bảo giải ngân đúng hạn, giảm thiểu chi phí vốn phát sinh. Thời gian thực hiện 3 tháng, do ban tài chính và ban quản lý dự án phối hợp.

  5. Tăng cường giám sát và kiểm soát tiến độ thi công: Thiết lập hệ thống báo cáo tiến độ định kỳ, tổ chức các cuộc họp đánh giá tiến độ và xử lý kịp thời các phát sinh. Thời gian thực hiện liên tục trong suốt quá trình thi công, do ban quản lý dự án và tư vấn giám sát thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý dự án xây dựng: Luận văn cung cấp các phương pháp và công cụ quản lý tiến độ thi công hiệu quả, giúp họ nâng cao năng lực kiểm soát tiến độ và giảm thiểu rủi ro chậm tiến độ trong các dự án nhà cao tầng.

  2. Nhà thầu thi công xây dựng: Các đơn vị thi công có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để cải thiện công tác tổ chức nhân lực, quản lý thiết bị và ứng dụng công nghệ quản lý tiến độ, từ đó nâng cao hiệu quả thi công và uy tín trên thị trường.

  3. Chuyên gia tư vấn giám sát và thiết kế: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để tư vấn giám sát có thể phối hợp chặt chẽ với nhà thầu trong việc giám sát tiến độ, đảm bảo công trình được thi công đúng thiết kế và tiến độ.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý xây dựng: Tài liệu là nguồn tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực trạng quản lý tiến độ thi công nhà cao tầng tại Việt Nam, hỗ trợ cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực này.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tiến độ thi công có vai trò gì trong dự án xây dựng?
    Quản lý tiến độ thi công giúp đảm bảo các công việc được thực hiện đúng thời gian kế hoạch, giảm thiểu chi phí phát sinh và rủi ro chậm tiến độ. Ví dụ, tại dự án The Orchard Parkview, việc quản lý tiến độ hiệu quả giúp rút ngắn thời gian thi công phần móng và tầng hầm khoảng 15%.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến tiến độ thi công nhà cao tầng?
    Nhân lực, thiết bị thi công, thay đổi thiết kế và tài chính là các yếu tố chính. Khảo sát cho thấy nhân lực không ổn định và thiết bị thuê ngoài chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lớn đến tiến độ.

  3. Phương pháp thi công Bottom-up và Top-down khác nhau như thế nào?
    Bottom-up thi công từ móng lên trên, đơn giản nhưng tốn thời gian; Top-down thi công đồng thời phần ngầm và phần thân từ trên xuống, giúp rút ngắn tiến độ nhưng phức tạp hơn về kỹ thuật và an toàn.

  4. Làm thế nào để ứng dụng công nghệ quản lý tiến độ hiệu quả?
    Cần đào tạo cán bộ quản lý sử dụng phần mềm như Microsoft Project, BIM để lập kế hoạch, theo dõi và điều chỉnh tiến độ kịp thời, từ đó nâng cao khả năng kiểm soát dự án.

  5. Tại sao quy trình thanh toán lại ảnh hưởng đến tiến độ thi công?
    Giải ngân chậm làm nhà thầu thiếu vốn hoạt động, gây gián đoạn thi công và phát sinh chi phí vốn. Việc cải thiện quy trình thanh toán giúp duy trì dòng tiền ổn định, đảm bảo tiến độ thi công liên tục.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tiến độ thi công nhà cao tầng, tập trung vào dự án The Orchard Parkview tại TP. Hồ Chí Minh.
  • Phân tích thực trạng cho thấy nhân lực, thiết bị, thay đổi thiết kế và tài chính là các yếu tố ảnh hưởng chính đến tiến độ thi công.
  • Áp dụng đồng thời phương pháp thi công Bottom-up và Top-down giúp rút ngắn thời gian thi công phần móng và tầng hầm khoảng 15%.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ, bao gồm ổn định nhân lực, quản lý thiết bị, ứng dụng công nghệ và cải thiện quy trình thanh toán.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng và đánh giá hiệu quả nhằm hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công tại Công ty TNHH Xây Dựng An Phong và các dự án tương tự.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ thi công, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam!