Tổng quan nghiên cứu

Chất lượng nguồn nhân lực (NNL) là yếu tố then chốt quyết định năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi sang nền kinh tế tri thức. Tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng, việc nâng cao chất lượng NNL không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn đảm bảo an ninh quốc phòng. Công ty TNHH Một thành viên Cơ khí 17 - Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng - Bộ Quốc phòng (gọi tắt là Công ty Cơ khí 17) là một doanh nghiệp nhà nước có lịch sử hơn 66 năm, chuyên sản xuất các sản phẩm cơ khí chính xác phục vụ quốc phòng và kinh tế. Giai đoạn 2018-2022, doanh thu của Công ty tăng từ 611,3 tỷ đồng lên 821,3 tỷ đồng, thể hiện sự phát triển ổn định nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức do biến động kinh tế toàn cầu và dịch bệnh.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng chất lượng NNL tại Công ty trong giai đoạn 2019-2023, phân tích các hoạt động nâng cao chất lượng NNL và đề xuất giải pháp phù hợp cho giai đoạn 2023-2028. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các tiêu chí thể lực, trí lực và tâm lực của nguồn nhân lực, đồng thời xem xét các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và môi trường làm việc. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp quốc phòng trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị nguồn nhân lực hiện đại, tập trung vào ba khái niệm chính: thể lực, trí lực và tâm lực của người lao động.

  • Thể lực được hiểu là trạng thái sức khỏe toàn diện, bao gồm sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội, theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Thể lực tốt giúp người lao động có khả năng làm việc hiệu quả và bền bỉ.
  • Trí lực bao gồm trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng mềm. Trình độ học vấn và chuyên môn là nền tảng để người lao động tiếp thu và vận dụng kiến thức, trong khi kỹ năng mềm như giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả công việc.
  • Tâm lực phản ánh tinh thần trách nhiệm, thái độ làm việc, ý chí phấn đấu và sự trung thành với doanh nghiệp. Tâm lực cao góp phần tạo động lực và sự gắn bó lâu dài của người lao động.

Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình quản trị nguồn nhân lực toàn diện, bao gồm các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và tạo môi trường làm việc thuận lợi nhằm nâng cao chất lượng NNL.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và thống kê dựa trên số liệu thứ cấp thu thập từ các phòng ban của Công ty Cơ khí 17, bao gồm Phòng Tổ chức Lao động, Phòng Tài chính Kế toán và Phòng Hành chính Hậu cần. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ cán bộ công nhân viên trong giai đoạn 2018-2022, với dữ liệu về cơ cấu lao động, trình độ chuyên môn, sức khỏe và các hoạt động nâng cao chất lượng NNL.

Phương pháp phân tích chủ yếu là phân tích định lượng kết hợp phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng NNL. Nghiên cứu tình huống được áp dụng để phân tích sâu về các hoạt động quản trị nguồn nhân lực tại Công ty. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2022 cho thu thập số liệu và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2023-2028.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thể lực nguồn nhân lực: Tình trạng sức khỏe người lao động được đánh giá qua các tiêu chuẩn phân loại sức khỏe của Công ty cho thấy khoảng 85% người lao động đạt tiêu chuẩn sức khỏe tốt trong giai đoạn 2018-2022. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% lao động có sức khỏe yếu hoặc cần cải thiện, ảnh hưởng đến năng suất làm việc.

  2. Trí lực nguồn nhân lực: Trình độ văn hóa và chuyên môn nghiệp vụ của người lao động có xu hướng tăng lên. Tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên tăng từ 30% năm 2018 lên 42% năm 2022. Kỹ năng mềm được đánh giá còn hạn chế, đặc biệt trong các kỹ năng giao tiếp và quản lý thời gian, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc nhóm.

  3. Tâm lực nguồn nhân lực: Qua khảo sát nội bộ, khoảng 70% người lao động thể hiện thái độ tích cực, có tinh thần trách nhiệm cao và trung thành với Công ty. Tuy nhiên, còn khoảng 30% có biểu hiện thiếu động lực, ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc và sự gắn bó lâu dài.

  4. Hoạt động nâng cao chất lượng NNL: Công ty đã thực hiện các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và tạo môi trường làm việc. Số lượng lao động được tuyển dụng giai đoạn 2018-2022 đạt khoảng 150 người, trong khi tỷ lệ nghỉ việc khoảng 10%. Kinh phí đào tạo chiếm khoảng 3% tổng chi phí hoạt động, tập trung vào đào tạo chuyên môn và kỹ năng nghề. Tuy nhiên, hoạt động đào tạo kỹ năng mềm và chính sách đãi ngộ phi tài chính còn chưa được chú trọng đầy đủ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Công ty Cơ khí 17 đã có những bước tiến trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là về trình độ chuyên môn và sức khỏe người lao động. Tuy nhiên, hạn chế về kỹ năng mềm và tâm lực người lao động phản ánh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp đào tạo và chính sách quản trị nhân sự. So sánh với các nghiên cứu trong ngành công nghiệp quốc phòng và doanh nghiệp sản xuất kinh doanh khác, tỷ lệ lao động có trình độ cao và sức khỏe tốt của Công ty tương đối ổn định nhưng cần cải thiện hơn nữa để đáp ứng yêu cầu công nghệ hiện đại.

Việc đầu tư chưa đồng bộ vào đào tạo kỹ năng mềm và chính sách đãi ngộ phi tài chính có thể làm giảm động lực làm việc và sự gắn bó của người lao động. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu trình độ lao động theo năm và bảng thống kê tỷ lệ sức khỏe người lao động để minh họa rõ hơn thực trạng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hoạt động tuyển dụng: Áp dụng quy trình tuyển dụng khoa học, tăng cường tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng cao từ các trường đại học, cao đẳng uy tín. Mục tiêu nâng tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên lên 50% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức Lao động phối hợp với Ban Giám đốc.

  2. Đẩy mạnh đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng mềm: Xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng mềm toàn diện như giao tiếp, quản lý thời gian, làm việc nhóm, lãnh đạo. Mục tiêu nâng cao kỹ năng mềm cho 80% người lao động trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo phối hợp với các chuyên gia đào tạo bên ngoài.

  3. Hoàn thiện chính sách đãi ngộ: Cải tiến chính sách tiền lương, thưởng và phúc lợi, đặc biệt chú trọng đãi ngộ phi tài chính như cơ hội thăng tiến, môi trường làm việc thân thiện, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao. Mục tiêu giảm tỷ lệ nghỉ việc xuống dưới 8% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Tổ chức Lao động.

  4. Tăng cường chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người lao động: Đầu tư trang thiết bị bảo hộ, tổ chức khám sức khỏe định kỳ, xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý. Mục tiêu nâng tỷ lệ lao động có sức khỏe tốt lên 90% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Hành chính Hậu cần phối hợp với Phòng Y tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp quốc phòng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự.

  2. Phòng quản trị nguồn nhân lực các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh: Áp dụng mô hình đánh giá và nâng cao chất lượng NNL dựa trên tiêu chí thể lực, trí lực và tâm lực.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản trị nhân sự: Tham khảo cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn trong lĩnh vực nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động và công nghiệp quốc phòng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp quốc phòng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng nguồn nhân lực được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Chất lượng nguồn nhân lực được đánh giá qua ba tiêu chí chính: thể lực (sức khỏe), trí lực (trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng mềm) và tâm lực (thái độ, trách nhiệm, tinh thần làm việc). Ví dụ, Công ty Cơ khí 17 đánh giá sức khỏe qua tiêu chuẩn phân loại sức khỏe và trình độ qua bằng cấp, kỹ năng mềm qua khảo sát nội bộ.

  2. Tại sao kỹ năng mềm lại quan trọng trong nâng cao chất lượng nguồn nhân lực?
    Kỹ năng mềm giúp người lao động giao tiếp hiệu quả, làm việc nhóm, quản lý thời gian và giải quyết vấn đề, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả công việc. Nghiên cứu cho thấy 75% thành công trong công việc phụ thuộc vào kỹ năng mềm.

  3. Các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nào được Công ty Cơ khí 17 thực hiện?
    Công ty thực hiện tuyển dụng, đào tạo chuyên môn, đãi ngộ tài chính và phi tài chính, tạo môi trường làm việc an toàn và chăm sóc sức khỏe người lao động. Tuy nhiên, cần tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và cải thiện chính sách đãi ngộ phi tài chính.

  4. Làm thế nào để giảm tỷ lệ nghỉ việc trong doanh nghiệp?
    Giải pháp bao gồm cải tiến chính sách đãi ngộ, tạo môi trường làm việc tích cực, xây dựng cơ hội thăng tiến và đào tạo phát triển kỹ năng cho người lao động. Công ty Cơ khí 17 đặt mục tiêu giảm tỷ lệ nghỉ việc xuống dưới 8% trong 3 năm tới.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê số liệu thứ cấp và nghiên cứu tình huống cụ thể tại Công ty Cơ khí 17. Cỡ mẫu bao gồm toàn bộ cán bộ công nhân viên giai đoạn 2018-2022, với phân tích định lượng và định tính kết hợp.

Kết luận

  • Chất lượng nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Cơ khí 17 được đánh giá qua các tiêu chí thể lực, trí lực và tâm lực, với nhiều điểm mạnh nhưng còn tồn tại hạn chế về kỹ năng mềm và tâm lực người lao động.
  • Các hoạt động nâng cao chất lượng NNL như tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và môi trường làm việc đã được triển khai nhưng cần được hoàn thiện và đổi mới để đáp ứng yêu cầu phát triển.
  • Đề xuất 4 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng NNL trong giai đoạn 2023-2028, tập trung vào tuyển dụng, đào tạo kỹ năng mềm, chính sách đãi ngộ và chăm sóc sức khỏe.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho doanh nghiệp quốc phòng và các tổ chức sản xuất kinh doanh trong việc phát triển nguồn nhân lực bền vững.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Công ty.

Hành động ngay hôm nay để đầu tư vào nguồn nhân lực chính là đầu tư cho sự phát triển lâu dài và thành công của doanh nghiệp.