Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động kinh doanh hiệu quả là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và toàn cầu hóa hiện nay. Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, với hơn 37 năm hoạt động, đã khẳng định vị thế trong hệ thống doanh nghiệp nhà nước, đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương và phát triển kinh tế xã hội khu vực miền Nam. Giai đoạn nghiên cứu tập trung từ năm 2015 đến 2018, với trọng tâm năm 2018, nhằm phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả trong tương lai.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích hiệu quả kinh doanh phù hợp với đặc thù của công ty, đồng thời vận dụng hệ thống này để đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm thị trường vé số miền Nam, từ Bình Thuận đến Cà Mau, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, kế toán và các nguồn thông tin chính thức của công ty và các cơ quan quản lý nhà nước.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin chính xác, toàn diện về hiệu quả kinh doanh của công ty, giúp nhà quản trị đưa ra quyết định chiến lược phù hợp, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội của ngành xổ số kiến thiết tại địa phương và khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị hiện đại nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh một cách toàn diện. Trước hết, mô hình thẻ cân bằng điểm (Balanced Scorecard - BSC) của Kaplan và Norton được áp dụng để kết hợp các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính, bao gồm bốn khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển. Mô hình này giúp làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa các yếu tố, từ đó hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định chiến lược.

Bên cạnh đó, mô hình EFQM (European Foundation for Quality Management) được sử dụng để đánh giá hiệu quả dựa trên tám khái niệm cơ bản như kết quả định hướng, sự hài lòng của khách hàng, phát triển con người và đổi mới sáng tạo. Mô hình này nhấn mạnh vai trò của quản lý theo quy trình và sự tham gia của nhân viên trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ngoài ra, lý thuyết hệ thống được vận dụng để phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh dưới góc độ tổng thể và bộ phận, xem doanh nghiệp như một hệ thống mở với các thành phần tương tác chặt chẽ. Mô hình đầu vào – quy trình – đầu ra – kết quả của Brown được áp dụng để phân tích hiệu quả từng giai đoạn trong chuỗi giá trị của công ty, từ cung cấp đầu vào, sản xuất kinh doanh đến tiêu thụ sản phẩm.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: hiệu quả hoạt động kinh doanh (tỷ lệ giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra), năng suất lao động, khả năng sinh lời (ROA), hiệu quả sử dụng tài sản cố định, và hiệu quả hoạt động tiêu thụ (tỷ lệ doanh thu trên chi phí kinh doanh).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và phân tích định lượng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính, kế toán, các báo cáo nội bộ của Công ty Xổ số kiến thiết tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong giai đoạn 2015-2018, cùng các văn bản pháp luật liên quan như Nghị định số 30/2007/NĐ-CP và Thông tư số 65/2007/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính qua các năm, phân tích mối quan hệ nhân quả giữa các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu hoạt động kinh doanh của công ty trong 4 năm, tập trung phân tích chi tiết năm 2018 để đánh giá thực trạng.

Timeline nghiên cứu được thực hiện trong năm 2020, bắt đầu từ việc thu thập dữ liệu, phân tích số liệu, xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích hiệu quả, đến đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả tài chính tăng trưởng ổn định: Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) của công ty tăng từ khoảng 5,2% năm 2015 lên 6,8% năm 2018, cho thấy khả năng sinh lời được cải thiện rõ rệt. Doanh thu và lợi nhuận hàng năm đều tăng trung bình 8-10%, đồng thời số nộp ngân sách địa phương cũng tăng tương ứng, khẳng định vai trò quan trọng của công ty trong phát triển kinh tế địa phương.

  2. Năng suất lao động được nâng cao: Năng suất lao động tính theo doanh thu bình quân trên mỗi cán bộ công nhân viên tăng từ 1,2 tỷ đồng/người/năm năm 2015 lên 1,6 tỷ đồng/người/năm năm 2018, tương đương mức tăng khoảng 33%. Điều này phản ánh sự cải tiến trong quản lý nhân sự và ứng dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động kinh doanh.

  3. Hiệu quả sử dụng tài sản cố định chưa tối ưu: Hệ số đổi mới tài sản cố định chỉ đạt khoảng 15% trong giai đoạn nghiên cứu, cho thấy công ty chưa đầu tư mạnh mẽ vào đổi mới công nghệ và thiết bị, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

  4. Hiệu quả hoạt động tiêu thụ còn hạn chế: Tỷ lệ chi phí kinh doanh trên doanh thu duy trì ở mức 70-75%, cao hơn mức trung bình ngành, cho thấy công ty cần cải thiện quy trình phân phối và quản lý đại lý để giảm chi phí và tăng hiệu quả tiêu thụ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự tăng trưởng hiệu quả tài chính và năng suất lao động chủ yếu do công ty đã áp dụng các biện pháp quản lý hiện đại, nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng thị trường tại TP.HCM và các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, việc đầu tư tài sản cố định còn hạn chế do công ty ưu tiên gửi ngân hàng để nhận lãi suất an toàn, dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn chưa cao.

So sánh với các công ty xổ số kiến thiết trong khu vực, công ty Bà Rịa – Vũng Tàu có doanh thu đứng đầu trong 3 tỉnh mở thưởng cùng ngày, nhưng tỷ lệ chi phí kinh doanh cao hơn cho thấy tiềm năng cải thiện quy trình nội bộ và quản lý đại lý. Các biểu đồ thể hiện xu hướng tăng ROA, năng suất lao động và tỷ lệ chi phí/doanh thu qua các năm sẽ minh họa rõ nét cho các phát hiện này.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết về hiệu quả hoạt động kinh doanh, nhấn mạnh vai trò của việc cân bằng giữa các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính, cũng như sự cần thiết của đổi mới công nghệ và quản lý quy trình để nâng cao hiệu quả tổng thể.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư đổi mới tài sản cố định: Công ty cần nâng hệ số đổi mới tài sản cố định lên ít nhất 25% trong giai đoạn 2021-2025 bằng cách ưu tiên đầu tư vào công nghệ in ấn, phát hành vé số hiện đại nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc công ty phối hợp với phòng Kế hoạch Đầu tư.

  2. Cải thiện hiệu quả quản lý đại lý và quy trình tiêu thụ: Áp dụng hệ thống quản lý đại lý hiện đại, giảm tỷ lệ công nợ vượt mức quy định, đồng thời tối ưu hóa chi phí phân phối để giảm tỷ lệ chi phí/doanh thu xuống dưới 65% trong vòng 3 năm tới. Phòng Kinh doanh và Phòng Tài chính chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nhân viên: Tăng tỷ lệ nhân viên được đào tạo chuyên sâu lên 90% trong năm 2021, tập trung vào kỹ năng quản lý, công nghệ thông tin và chăm sóc khách hàng nhằm nâng cao năng suất lao động và sự hài lòng của khách hàng. Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện.

  4. Mở rộng thị trường và đa dạng hóa sản phẩm: Nghiên cứu và triển khai các loại hình xổ số mới như xổ số tự chọn, xổ số điện toán phù hợp với xu hướng thị trường nhằm khai thác tiềm năng khu vực miền Tây và các tỉnh lân cận, dự kiến hoàn thành kế hoạch trong giai đoạn 2022-2025. Ban Chiến lược và Phòng Marketing chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp xổ số kiến thiết: Luận văn cung cấp hệ thống chỉ tiêu phân tích hiệu quả kinh doanh phù hợp, giúp nhà quản trị đánh giá và cải thiện hoạt động kinh doanh một cách toàn diện.

  2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh: Tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp phân tích hiệu quả kinh doanh, mô hình BSC, EFQM và ứng dụng lý thuyết hệ thống trong thực tiễn doanh nghiệp.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Thông tin về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trong ngành xổ số kiến thiết giúp xây dựng chính sách hỗ trợ và giám sát hiệu quả.

  4. Nhà đầu tư và tổ chức tín dụng: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích chi tiết về hiệu quả tài chính và phi tài chính của công ty, hỗ trợ quyết định đầu tư và cho vay vốn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả hoạt động kinh doanh được đo lường như thế nào?
    Hiệu quả được đo bằng tỷ lệ giữa kết quả thu được (doanh thu, lợi nhuận) và chi phí bỏ ra, kết hợp các chỉ tiêu tài chính như ROA, ROE và các chỉ tiêu phi tài chính như năng suất lao động, sự hài lòng khách hàng.

  2. Tại sao cần kết hợp chỉ tiêu tài chính và phi tài chính trong đánh giá hiệu quả?
    Chỉ tiêu tài chính phản ánh kết quả trong quá khứ, còn chỉ tiêu phi tài chính giúp dự báo và xác định nguyên nhân, từ đó hỗ trợ quản lý điều chỉnh chiến lược phù hợp.

  3. Mô hình thẻ cân bằng điểm (BSC) có ưu điểm gì?
    BSC giúp liên kết các khía cạnh tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển, tạo ra cái nhìn toàn diện và mối quan hệ nhân quả giữa các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả.

  4. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh doanh của công ty xổ số?
    Bao gồm năng suất lao động, hiệu quả sử dụng tài sản cố định, quản lý đại lý, chi phí phân phối, đầu tư đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong ngành xổ số kiến thiết?
    Cần đầu tư đổi mới công nghệ, cải thiện quản lý đại lý, nâng cao chất lượng nhân sự, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường phù hợp với xu hướng phát triển.

Kết luận

  • Luận văn đã xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích hiệu quả kinh doanh phù hợp với đặc thù của Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, bao gồm các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính.
  • Phân tích thực trạng giai đoạn 2015-2018 cho thấy công ty có sự tăng trưởng ổn định về doanh thu, lợi nhuận và năng suất lao động, nhưng còn hạn chế trong đầu tư tài sản cố định và quản lý chi phí tiêu thụ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong giai đoạn đến năm 2025, tập trung vào đổi mới công nghệ, cải thiện quản lý đại lý, đào tạo nhân viên và mở rộng thị trường.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho nhà quản trị, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong việc đánh giá và nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp xổ số kiến thiết.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả thực hiện và nghiên cứu mở rộng về các loại hình xổ số mới phù hợp với xu hướng phát triển thị trường.

Quý độc giả và nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp trong thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, góp phần phát triển bền vững ngành xổ số kiến thiết tại Việt Nam.