Luận văn thạc sĩ: Đánh giá khả năng xử lý ô nhiễm chì trong đất của một số loài thực vật tại làng nghề Đông Mai, tỉnh Hưng Yên

Làng nghề Đông Mai, Hưng Yên là một trong những điểm nóng về ô nhiễm chì tại Việt Nam. Hoạt động tái chế chì từ phế liệu ắc quy đã diễn ra trong nhiều năm, gây ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Đất ô nhiễm chì ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân, đặc biệt là trẻ em, gây ra các vấn đề về thần kinh, máu và sự phát triển trí tuệ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nhiều trẻ em tại Đông Mai có nồng độ chì trong máu vượt quá mức cho phép, gây ra những hậu quả lâu dài về sức khỏe. Cần có những biện pháp can thiệp kịp thời để giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm chì đến cộng đồng.

Ảnh hưởng của chì đến môi trường và sức khỏe là rất lớn. Chì có thể gây tổn thương hệ thần kinh, rối loạn não và máu, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em. Trẻ em hấp thụ chì nhiều hơn người lớn và dễ bị tổn thương hơn do hệ thần kinh chưa phát triển hoàn thiện. Tiếp xúc với chì có thể gây chậm phát triển, rối loạn hành vi và giảm khả năng nhận thức ở trẻ em. Ở người lớn, chì có thể gây ra các vấn đề về tim mạch, sinh sản và thần kinh. Việc kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm chì là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Các phương pháp xử lý ô nhiễm chì truyền thống như đào xúc và chôn lấp có nhiều hạn chế. Chi phí thực hiện cao, đòi hỏi nhiều nhân lực và thiết bị. Quá trình đào xúc có thể phát tán bụi chì vào không khí, gây ô nhiễm cho khu vực xung quanh. Việc chôn lấp chỉ chuyển ô nhiễm từ nơi này sang nơi khác, không thực sự giải quyết vấn đề. Ngoài ra, các phương pháp hóa học có thể gây ô nhiễm thứ cấp, ảnh hưởng đến chất lượng đất và nước. Cần có những giải pháp thay thế hiệu quả hơn, thân thiện với môi trường và kinh tế hơn.

Việc tìm kiếm các giải pháp biện pháp xử lý ô nhiễm đất bền vững là vô cùng quan trọng. Các giải pháp này cần phải hiệu quả trong việc loại bỏ chì khỏi đất, đồng thời không gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Công nghệ xử lý ô nhiễm đất bằng thực vật (Phytoextraction) là một giải pháp tiềm năng, sử dụng khả năng hấp thụ kim loại nặng của một số loài thực vật để làm sạch đất ô nhiễm. Nghiên cứu về các loài thực vật địa phương có khả năng hấp thụ chì cao có thể mang lại những giải pháp hiệu quả và bền vững cho việc phục hồi đất ô nhiễm tại Đông Mai.

Cây bấc nhọn (Hymenachne amplexicaulis) là một loài cỏ sống lâu năm, có khả năng chịu đựng và phát triển tốt trong môi trường khắc nghiệt. Cây có hệ rễ phát triển mạnh, giúp hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ đất. Bấc nhọn có khả năng sinh trưởng nhanh và tạo sinh khối lớn, là một ưu điểm quan trọng trong việc sử dụng cho mục đích phục hồi đất ô nhiễm. Ngoài ra, cây còn có khả năng chịu ngập úng và chịu mặn, phù hợp với nhiều loại đất khác nhau.

Nghiên cứu cho thấy cây bấc nhọn có khả năng hấp thụ chì từ đất và tích lũy trong thân và lá. Cơ chế hấp thụ chì của thực vật bao gồm việc vận chuyển chì từ rễ lên thân và lá thông qua hệ thống mạch dẫn. Lượng chì tích lũy trong cây phụ thuộc vào nồng độ chì trong đất, thời gian tiếp xúc và điều kiện môi trường. Việc thu hoạch và xử lý sinh khối cây bấc nhọn sau khi tích lũy chì là một bước quan trọng trong quá trình xử lý ô nhiễm chì trong đất.

Cây chút chít quả nhỏ (Rumex microcarpus) là một loài cây thân thảo, mọc hoang dại ở nhiều nơi. Cây có khả năng thích nghi với nhiều loại đất khác nhau, kể cả đất nghèo dinh dưỡng và đất ô nhiễm. Chút chít có khả năng sinh trưởng nhanh và dễ trồng, là một ưu điểm quan trọng trong việc sử dụng cho mục đích phục hồi đất ô nhiễm. Cây có hệ rễ phát triển, giúp hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ đất.

Nghiên cứu cho thấy cây chút chít quả nhỏ có khả năng hấp thụ chì từ đất và tích lũy trong thân và lá. Lượng chì tích lũy trong cây phụ thuộc vào nồng độ chì trong đất, thời gian tiếp xúc và điều kiện môi trường. So với cây bấc nhọn, khả năng hấp thụ chì của cây chút chít có thể thấp hơn, nhưng cây lại có ưu điểm là dễ trồng và sinh trưởng nhanh. Việc thu hoạch và xử lý sinh khối cây chút chít sau khi tích lũy chì là một bước quan trọng trong quá trình xử lý ô nhiễm chì trong đất.

Việc trồng và chăm sóc cây trên đất ô nhiễm chì cần tuân thủ một quy trình chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Cần lựa chọn các loại cây có khả năng chịu đựng và phát triển tốt trong môi trường ô nhiễm. Đất cần được chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi trồng, bao gồm việc cải tạo đất và bổ sung chất dinh dưỡng. Cần tưới nước và bón phân đầy đủ để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Quá trình chăm sóc cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo cây không bị sâu bệnh và có khả năng hấp thụ chì tốt nhất.

Sau khi cây đã hấp thụ chì từ đất, cần thu hoạch và xử lý sinh khối cây một cách an toàn. Sinh khối cây có thể được đốt để giảm thể tích và thu hồi chì. Chì thu hồi có thể được tái chế hoặc chôn lấp một cách an toàn. Quá trình xử lý sinh khối cây cần được thực hiện trong điều kiện kiểm soát để tránh phát tán chì vào môi trường. Việc quản lý và xử lý sinh khối cây là một bước quan trọng trong quá trình Phytoextraction chì.

Để tối ưu hóa quá trình Phytoextraction chì, cần nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chì của cây, như nồng độ chì trong đất, điều kiện môi trường và giai đoạn sinh trưởng của cây. Có thể sử dụng các chất hỗ trợ hấp thụ chì để tăng cường khả năng hấp thụ của cây. Cần lựa chọn các giống cây có khả năng hấp thụ chì cao và sinh trưởng nhanh. Việc tối ưu hóa quá trình Phytoextraction sẽ giúp giảm thiểu thời gian và chi phí xử lý ô nhiễm.

Việc đánh giá hiệu quả kinh tế của Phytoextraction là rất quan trọng để đảm bảo tính khả thi của phương pháp này. Cần tính toán chi phí đầu tư ban đầu, chi phí vận hành và bảo trì, và lợi ích kinh tế thu được từ việc phục hồi đất ô nhiễm. So sánh chi phí của Phytoextraction với các phương pháp xử lý khác để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất. Việc đánh giá hiệu quả kinh tế sẽ giúp đưa ra quyết định đầu tư hợp lý và bền vững.