Tổng quan nghiên cứu

Phát triển nhân lực (NL) ngành Y tế là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của hệ thống chăm sóc sức khỏe và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại các bệnh viện công lập như Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì, việc thực hiện chính sách phát triển nhân lực (PTNL) đang đối mặt với nhiều thách thức về số lượng, chất lượng và cơ cấu NL. Từ năm 2017 đến 2019, Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì đã có sự gia tăng về số lượng NL từ 335 lên 343 người, trong đó có 77 bác sỹ và 162 điều dưỡng, tuy nhiên vẫn còn thiếu hụt so với chỉ tiêu biên chế được giao là 364 người. Do đó, nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng thực hiện chính sách PTNL tại Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì trong giai đoạn này, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách là rất cần thiết.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá các khía cạnh như xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, tuyên truyền, phân công phối hợp, điều chỉnh chính sách và các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách PTNL tại bệnh viện. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong giai đoạn 2017-2019, với tầm nhìn phát triển đến năm 2025, nhằm đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng của nhân dân trên địa bàn huyện Ba Vì và các vùng lân cận. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp nâng cao năng lực chuyên môn, cải thiện môi trường làm việc mà còn góp phần giảm tải cho các tuyến trên, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sự hài lòng của người bệnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, đặc biệt là khoa học chính sách công, nhằm phân tích quá trình xây dựng, thực thi và đánh giá chính sách PTNL ngành Y tế. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Chu trình chính sách công: Bao gồm các giai đoạn từ hoạch định, tổ chức thực hiện đến đánh giá và điều chỉnh chính sách, với sự tham gia của các chủ thể như Nhà nước, cơ quan quản lý, NLĐ và cộng đồng.

  2. Lý thuyết phát triển nhân lực: Nhấn mạnh sự phát triển toàn diện về số lượng, chất lượng và cơ cấu NL, bao gồm các yếu tố thể lực, trí lực và tâm lực, nhằm đáp ứng yêu cầu chuyên môn và sự phát triển bền vững của ngành Y tế.

Các khái niệm chính bao gồm: chính sách PTNL ngành Y tế, tổ chức thực hiện chính sách, các công cụ thực hiện chính sách (quản lý, tài chính, tổ chức, tuyên truyền), và các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách (khách quan và chủ quan).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập và phân tích dữ liệu định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ các báo cáo, thống kê của Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì, phòng Tổ chức hành chính, phòng Tài chính kế toán, phòng Kế hoạch tổng hợp; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 100 NLĐ bằng bảng hỏi.

  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được chọn ngẫu nhiên trong số NLĐ đang làm việc tại bệnh viện nhằm đảm bảo tính đại diện.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, so sánh theo thời gian (2017-2019), đối chiếu với các tiêu chuẩn quy định của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ; phân tích tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng và đánh giá hiệu quả thực hiện chính sách.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích giai đoạn 2017-2019, đồng thời đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2022 và tầm nhìn đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng nhân lực nhưng còn thiếu hụt so với chỉ tiêu: Số lượng NL tăng từ 335 người năm 2017 lên 343 người năm 2019, trong đó bác sỹ chiếm 77 người, điều dưỡng 162 người. Tuy nhiên, so với chỉ tiêu biên chế 364 người, bệnh viện còn thiếu khoảng 21 người, gây áp lực công việc lên NL hiện có.

  2. Cơ cấu nhân lực tương đối hợp lý nhưng còn mất cân đối giữa các khoa: Tỷ lệ NL phân theo khối lâm sàng chiếm khoảng 64-65%, cận lâm sàng 21%, quản lý hành chính 14-15%, thấp hơn mức chuẩn 18-20%. Một số khoa có tỷ lệ giường bệnh cao nhưng NL lại thấp, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.

  3. Chất lượng nhân lực được nâng cao qua đào tạo: Tỷ lệ NL có trình độ sau đại học tăng từ 6,7% năm 2017 lên 11,1% năm 2019; tỷ lệ trung cấp giảm 6,4%. 100% điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y đạt chuẩn hạng IV theo quy định. Tuy nhiên, số lượng bác sỹ chuyên khoa cấp II và tiến sỹ còn hạn chế.

  4. Chính sách PTNL được xây dựng và thực hiện đồng bộ, tuyên truyền hiệu quả: 82% NLĐ đánh giá công tác xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách kịp thời; 77% đánh giá công tác tuyên truyền phổ biến chính sách hiệu quả; 93% đánh giá phân công phối hợp thực hiện chính sách hợp lý; 81% đánh giá việc điều chỉnh chính sách kịp thời; 97% đánh giá công tác kiểm tra, giám sát nghiêm túc; 89% quan tâm đến công tác đánh giá, tổng kết.

Thảo luận kết quả

Việc tăng số lượng NL trong giai đoạn 2017-2019 phản ánh sự quan tâm đầu tư của bệnh viện và các cơ quan quản lý, phù hợp với xu hướng phát triển ngành Y tế. Tuy nhiên, sự thiếu hụt so với chỉ tiêu biên chế và mất cân đối cơ cấu giữa các khoa cho thấy cần có chính sách tuyển dụng và phân bổ NL hợp lý hơn. Việc nâng cao chất lượng NL qua đào tạo chuyên sâu góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật ngày càng cao.

Công tác xây dựng, tổ chức thực hiện và điều chỉnh chính sách PTNL được thực hiện theo hình thức hỗn hợp, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và các phòng ban, tạo sự đồng thuận và hiệu quả trong thực thi. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc điều chỉnh chính sách chưa hoàn toàn kịp thời do phụ thuộc vào văn bản hướng dẫn cấp trên, và công tác kiểm tra đôi khi còn mang tính hình thức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng số lượng NL, cơ cấu theo trình độ và chức năng, cũng như tỷ lệ đánh giá các khía cạnh thực hiện chính sách để minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyển dụng và bổ sung nhân lực theo chỉ tiêu biên chế: Chủ động phối hợp với Sở Y tế và Sở Nội vụ để đẩy nhanh tiến độ tuyển dụng, đảm bảo số lượng NL đáp ứng nhu cầu công việc, giảm tải cho NL hiện có. Thời gian thực hiện: 2020-2022. Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện, Sở Y tế Hà Nội.

  2. Xây dựng kế hoạch đào tạo chuyên sâu và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Tập trung đào tạo bác sỹ chuyên khoa cấp II, tiến sỹ và nâng cao trình độ cho điều dưỡng, kỹ thuật viên nhằm đáp ứng các kỹ thuật chuyên sâu và mở rộng phạm vi chuyên môn. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Phòng Tổ chức hành chính, Ban Giám đốc.

  3. Cải thiện cơ cấu nhân lực và phân bổ hợp lý giữa các khoa, phòng: Rà soát, điều chỉnh chỉ tiêu giường bệnh và số lượng NL tại các khoa để đảm bảo cân đối, nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng dịch vụ. Thời gian: 2020-2021. Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Kế hoạch tổng hợp.

  4. Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến và điều chỉnh chính sách: Tăng cường các hình thức tuyên truyền đa dạng, kịp thời cập nhật và điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tế, đảm bảo NLĐ hiểu rõ và đồng thuận thực hiện. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Tổ chức hành chính.

  5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá thực hiện chính sách: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời tổ chức đánh giá tổng kết để rút kinh nghiệm và hoàn thiện chính sách. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Phòng Tổ chức hành chính, Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý bệnh viện công lập: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách PTNL, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực phù hợp với đặc thù đơn vị.

  2. Cơ quan quản lý nhà nước ngành Y tế và Sở Nội vụ: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách, quy hoạch biên chế và hỗ trợ các bệnh viện tuyến huyện trong việc phát triển nhân lực.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Chính sách công, Quản lý y tế: Là tài liệu tham khảo về ứng dụng lý thuyết chính sách công trong lĩnh vực phát triển nhân lực y tế, đồng thời cung cấp dữ liệu thực tiễn phong phú.

  4. Nhân viên y tế và cán bộ công tác nhân sự tại các cơ sở y tế: Giúp nâng cao nhận thức về vai trò của chính sách PTNL, từ đó tích cực tham gia và đóng góp ý kiến xây dựng chính sách phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách phát triển nhân lực ngành Y tế là gì?
    Chính sách PTNL ngành Y tế là tập hợp các quyết định và biện pháp của Nhà nước nhằm xây dựng đội ngũ nhân lực y tế có số lượng, chất lượng và cơ cấu phù hợp, đáp ứng yêu cầu bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

  2. Tại sao Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì cần nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách PTNL?
    Do số lượng NL còn thiếu so với chỉ tiêu, cơ cấu chưa hoàn toàn hợp lý và chất lượng NL chưa đồng đều, việc nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giúp bệnh viện đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng.

  3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách PTNL tại bệnh viện là gì?
    Bao gồm yếu tố khách quan như môi trường chính trị, kinh tế, xã hội; và yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, điều kiện vật chất, sự đồng thuận của NLĐ.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp phân tích số liệu thống kê từ báo cáo bệnh viện và khảo sát ý kiến NLĐ qua bảng hỏi với cỡ mẫu 100 người.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách PTNL?
    Bao gồm tăng cường tuyển dụng, đào tạo chuyên sâu, cải thiện cơ cấu nhân lực, nâng cao công tác tuyên truyền và kiểm tra giám sát, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và NLĐ.

Kết luận

  • Chính sách phát triển nhân lực ngành Y tế tại Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì đã được xây dựng và thực hiện đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế trong giai đoạn 2017-2019.
  • Số lượng nhân lực tăng nhẹ nhưng vẫn còn thiếu hụt so với chỉ tiêu biên chế, cơ cấu nhân lực còn mất cân đối giữa các khoa, phòng.
  • Chất lượng nhân lực được cải thiện qua đào tạo, tuy nhiên số lượng bác sỹ chuyên khoa cao còn hạn chế.
  • Công tác xây dựng kế hoạch, tuyên truyền, phân công phối hợp, điều chỉnh và kiểm tra thực hiện chính sách được đánh giá tích cực nhưng cần tăng cường tính kịp thời và nghiêm túc hơn.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách PTNL trong giai đoạn 2020-2025, góp phần phát triển bền vững nguồn nhân lực y tế tại bệnh viện.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và Ban Giám đốc Bệnh viện đa khoa huyện Ba Vì cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách để đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.