## Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2013 đến 2017, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đã trải qua quá trình phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 14,3% mỗi năm. Cùng với sự phát triển đó, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư, phát triển hạ tầng và công nghiệp hóa, hiện đại hóa địa phương. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về GPMB tại Đông Triều còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc như tiến độ giải phóng mặt bằng chậm, khiếu kiện kéo dài, vi phạm pháp luật trong quản lý đất đai và sự phối hợp chưa hiệu quả giữa các bên liên quan.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về công tác GPMB trên địa bàn thị xã Đông Triều, làm rõ các nguyên nhân hạn chế và đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy tiến độ giải phóng mặt bằng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước về GPMB tại thị xã Đông Triều trong giai đoạn 2013-2017, dựa trên số liệu thu thập từ các cơ quan chức năng và khảo sát thực tế.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho chính quyền địa phương trong việc hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực quản lý, đồng thời tạo môi trường đầu tư thuận lợi, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại Đông Triều và tỉnh Quảng Ninh nói chung.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai và giải phóng mặt bằng, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý nhà nước về đất đai**: Nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong việc quản lý, quy hoạch, thu hồi và sử dụng đất đai nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia, công bằng xã hội và phát triển bền vững.

- **Mô hình quy trình giải phóng mặt bằng**: Bao gồm các bước từ lập kế hoạch thu hồi đất, điều tra, kiểm đếm, lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát.

- **Khái niệm chính**: Giải phóng mặt bằng (GPMB), bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, quản lý nhà nước, hiệu quả quản lý, công bằng xã hội, tiến độ dự án.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật, tài liệu nghiên cứu liên quan đến công tác GPMB tại thị xã Đông Triều và tỉnh Quảng Ninh; dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát thực tế với 350 hộ dân thuộc diện bồi thường, 84 cán bộ xã và 23 chuyên viên phòng Tài nguyên Môi trường.

- **Phương pháp chọn mẫu**: Áp dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có hệ thống với công thức Slovin đảm bảo tính đại diện và độ chính xác cao.

- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu thu thập, phương pháp so sánh để đánh giá thực trạng và hiệu quả quản lý, kết hợp phân tích định tính để làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập và phân tích số liệu trong khoảng thời gian từ năm 2018 đến 2019, tập trung đánh giá giai đoạn 2013-2017.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tiến độ giải phóng mặt bằng**: Trong giai đoạn 2013-2017, thị xã Đông Triều đã hoàn thành giải phóng mặt bằng cho khoảng 85% số dự án được phê duyệt, với diện tích đất thu hồi và bàn giao cho chủ đầu tư đạt trên 90% kế hoạch đề ra.

- **Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư**: Khoảng 78% người dân được bồi thường và hỗ trợ theo đúng quy định pháp luật, tuy nhiên vẫn còn 22% trường hợp chưa hài lòng do mức bồi thường chưa phù hợp hoặc thủ tục kéo dài.

- **Sự phối hợp giữa các cơ quan**: Đánh giá của cán bộ và người dân cho thấy mức độ phối hợp giữa các phòng ban, chính quyền xã phường đạt mức khá (trên 3,5 điểm theo thang Likert 5 điểm), nhưng vẫn còn tồn tại sự chồng chéo, thiếu đồng bộ trong một số khâu.

- **Khiếu kiện và tranh chấp**: Số lượng đơn thư khiếu kiện liên quan đến GPMB giảm dần qua các năm, từ khoảng 15 vụ năm 2013 xuống còn khoảng 5 vụ năm 2017, cho thấy sự cải thiện trong công tác giải quyết tranh chấp.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trong quản lý nhà nước về GPMB tại Đông Triều bao gồm:

- **Chính sách pháp luật còn bất cập**: Một số quy định chưa rõ ràng hoặc chưa phù hợp với thực tiễn địa phương, dẫn đến khó khăn trong áp dụng và gây bức xúc cho người dân.

- **Năng lực cán bộ hạn chế**: Trình độ chuyên môn và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ làm công tác GPMB chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và tiến độ thực hiện.

- **Ý thức và nhận thức của người dân**: Một bộ phận người dân chưa hiểu rõ chính sách, dẫn đến phản ứng tiêu cực, khiếu kiện kéo dài.

- **Sự phối hợp chưa chặt chẽ**: Mặc dù có sự phối hợp giữa các cơ quan, nhưng còn tồn tại tình trạng thiếu đồng bộ, gây chậm trễ trong xử lý các bước của quy trình GPMB.

So sánh với các địa phương khác như huyện Vân Đồn, thành phố Hạ Long và Cẩm Phả, Đông Triều có nhiều điểm tương đồng về khó khăn nhưng chưa tận dụng hết các bài học kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, vận động và xử lý vướng mắc. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tiến độ giải phóng mặt bằng theo năm và bảng đánh giá mức độ hài lòng của người dân sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các kết quả này.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường hoàn thiện chính sách pháp luật**: Rà soát, điều chỉnh các quy định liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phù hợp với điều kiện thực tế địa phương, đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở Tài nguyên và Môi trường. Thời gian: 2023-2025.

- **Nâng cao năng lực cán bộ**: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý cho cán bộ làm công tác GPMB tại các cấp xã, thị xã. Chủ thể thực hiện: Trung tâm đào tạo cán bộ tỉnh, UBND thị xã Đông Triều. Thời gian: 2023-2024.

- **Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động**: Đẩy mạnh truyền thông về chính sách GPMB, tổ chức đối thoại trực tiếp với người dân để giải thích, tháo gỡ vướng mắc, nâng cao nhận thức và sự đồng thuận. Chủ thể thực hiện: UBND xã, phường, các tổ chức chính trị - xã hội. Thời gian: liên tục hàng năm.

- **Cải thiện phối hợp liên ngành**: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, đơn vị liên quan trong quy trình GPMB, xây dựng quy trình chuẩn, phân công rõ trách nhiệm để rút ngắn thời gian xử lý. Chủ thể thực hiện: UBND thị xã Đông Triều. Thời gian: 2023-2024.

- **Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra**: Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác GPMB, xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Thanh tra tỉnh, UBND thị xã. Thời gian: liên tục.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý nhà nước về đất đai và GPMB**: Giúp nâng cao hiểu biết về quy trình, chính sách và các giải pháp quản lý hiệu quả công tác giải phóng mặt bằng.

- **Nhà đầu tư và doanh nghiệp**: Cung cấp thông tin về các quy định pháp luật, quy trình GPMB, giúp chủ động trong việc phối hợp với chính quyền địa phương, giảm thiểu rủi ro dự án.

- **Người dân có đất bị thu hồi**: Nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, từ đó chủ động tham gia và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

- **Nhà nghiên cứu, sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản lý đất đai**: Là tài liệu tham khảo khoa học, thực tiễn để nghiên cứu sâu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai và phát triển kinh tế địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Công tác giải phóng mặt bằng tại Đông Triều có những khó khăn chính nào?**  
   Khó khăn gồm tiến độ giải phóng mặt bằng chậm, khiếu kiện kéo dài, sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan và nhận thức của người dân còn hạn chế.

2. **Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được thực hiện như thế nào?**  
   Chính sách được thực hiện theo Luật Đất đai 2013, đảm bảo bồi thường công bằng, hỗ trợ ổn định đời sống và bố trí tái định cư phù hợp với điều kiện thực tế.

3. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về GPMB?**  
   Cần hoàn thiện chính sách pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường tuyên truyền vận động, cải thiện phối hợp liên ngành và tăng cường thanh tra, kiểm tra.

4. **Ai là chủ thể chịu trách nhiệm chính trong công tác GPMB?**  
   Chủ thể chính là chính quyền địa phương các cấp, các cơ quan quản lý đất đai, tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, cùng sự phối hợp của nhà đầu tư và người dân.

5. **Tại sao công tác GPMB lại quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội?**  
   GPMB là điều kiện tiên quyết để triển khai các dự án đầu tư, phát triển hạ tầng, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và ổn định xã hội.

## Kết luận

- Quản lý nhà nước về công tác giải phóng mặt bằng tại thị xã Đông Triều đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong giai đoạn 2013-2017, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.  
- Vẫn còn tồn tại những hạn chế về chính sách, năng lực cán bộ, phối hợp liên ngành và nhận thức của người dân ảnh hưởng đến hiệu quả công tác GPMB.  
- Luận văn đã đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về GPMB, bao gồm hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường tuyên truyền và cải thiện phối hợp.  
- Các giải pháp này cần được triển khai đồng bộ trong giai đoạn 2023-2025 để nâng cao hiệu quả quản lý, rút ngắn tiến độ giải phóng mặt bằng và tạo môi trường đầu tư thuận lợi.  
- Kêu gọi các cấp chính quyền, nhà đầu tư và người dân cùng phối hợp thực hiện các giải pháp nhằm phát triển bền vững thị xã Đông Triều và tỉnh Quảng Ninh.