Tổng quan nghiên cứu

Kỹ năng đọc mở rộng đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực ngôn ngữ của học sinh học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai hoặc ngoại ngữ. Theo báo cáo của ngành giáo dục, nhiều học sinh trung học cơ sở tại Ninh Bình gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng đọc, đặc biệt là đọc mở rộng, do thời gian học tập hạn chế và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá hiệu quả của việc sử dụng nhóm tương tác trong hoạt động đọc mở rộng nhằm cải thiện kỹ năng đọc của học sinh lớp 8 tại một trường trung học cơ sở địa phương. Nghiên cứu được thực hiện trong học kỳ hai năm học 2022-2023, với sự tham gia của 72 học sinh được chọn lọc theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ nằm ở việc nâng cao điểm số kiểm tra đọc mà còn ở việc cải thiện thái độ, sự tự tin và khả năng tự học của học sinh thông qua môi trường học tập tương tác. Kết quả nghiên cứu dự kiến sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng các phương pháp giảng dạy đọc hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở ở Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết đọc mở rộng và lý thuyết học tập hợp tác. Đầu tiên, đọc mở rộng được định nghĩa là việc đọc một lượng lớn tài liệu nhằm mục đích hiểu tổng thể, phát triển sự lưu loát và tạo hứng thú đọc (Day & Bamford, 2004). Lý thuyết này nhấn mạnh việc cung cấp đa dạng tài liệu phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh để thúc đẩy sự tự chủ và niềm vui trong đọc. Thứ hai, học tập hợp tác, đặc biệt là qua nhóm tương tác, được xem là phương pháp giúp tăng cường sự tham gia, trao đổi ý kiến và phát triển kỹ năng ngôn ngữ thông qua tương tác xã hội (Jacobs & Shan, 2015). Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng đọc (Bernhardt, 2011), đọc mở rộng (Renandya, 2007), học tập hợp tác (Good & Brophy, 2017), và nhóm tương tác (Bossche et al., 2011). Mô hình nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu hành động theo chu trình Plan-Act-Observe-Reflect (Kemmis & McTaggart, 2018), nhằm liên tục cải tiến phương pháp giảng dạy dựa trên phản hồi thực tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp khám phá (exploratory mixed methods) kết hợp dữ liệu định lượng và định tính. Mẫu nghiên cứu gồm 72 học sinh lớp 8 được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích từ hai lớp có điểm đọc thấp nhất trong trường. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bài kiểm tra đọc trước và sau can thiệp, cùng bảng câu hỏi đánh giá nhận thức của học sinh về nhóm tương tác trong đọc mở rộng. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 6 học sinh nhằm làm rõ quan điểm và trải nghiệm cá nhân. Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong 8 tuần, gồm hai chu kỳ can thiệp với các hoạt động nhóm tương tác được thiết kế chi tiết. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng thống kê mô tả và kiểm định t để đánh giá sự khác biệt điểm số trước và sau, trong khi phân tích nội dung được áp dụng cho dữ liệu phỏng vấn nhằm rút ra các chủ đề chính. Độ tin cậy được đảm bảo qua việc kiểm tra chéo bài kiểm tra và hệ số Cronbach's alpha cho bảng câu hỏi. Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức, bao gồm sự đồng thuận của phụ huynh và bảo mật thông tin cá nhân.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cải thiện kỹ năng đọc: Điểm trung bình bài kiểm tra đọc của học sinh tăng từ khoảng 55 điểm ở bài kiểm tra trước lên 72 điểm sau 8 tuần áp dụng nhóm tương tác, tương đương mức tăng 30,9%. Kiểm định t cho thấy sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p < 0.01), chứng tỏ nhóm tương tác giúp nâng cao đáng kể kỹ năng đọc mở rộng.

  2. Tăng cường sự tự tin và động lực: 85% học sinh đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý rằng hoạt động nhóm tương tác giúp họ cảm thấy tự tin hơn khi đọc và hứng thú tham gia các bài đọc. Điều này được củng cố bởi các trích dẫn phỏng vấn như: "Nhóm giúp em hiểu bài nhanh hơn và không ngại hỏi bạn."

  3. Môi trường học tập tích cực: 78% học sinh đánh giá môi trường học tập trong nhóm tương tác thân thiện và hỗ trợ, giúp họ dễ dàng trao đổi ý kiến và học hỏi lẫn nhau. Các hoạt động nhóm như thảo luận, chia sẻ ý tưởng được học sinh đánh giá cao về tính hiệu quả.

  4. Phát triển kỹ năng đọc chiến lược: Học sinh cho biết họ học được cách dự đoán nội dung, tóm tắt ý chính và sử dụng từ vựng mới hiệu quả hơn thông qua các hoạt động nhóm. Tỷ lệ học sinh áp dụng các chiến lược đọc này tăng khoảng 25% so với trước khi can thiệp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự cải thiện kỹ năng đọc là do nhóm tương tác tạo điều kiện cho học sinh trao đổi, giải thích và hỗ trợ lẫn nhau, giúp giảm bớt áp lực cá nhân và tăng cường sự hiểu biết sâu sắc về nội dung. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hiệu quả của học tập hợp tác trong việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ (Fakhruldeen, 2021; Pongsatornpipat, 2021). So sánh với các phương pháp truyền thống, nhóm tương tác không chỉ cải thiện điểm số mà còn thúc đẩy thái độ tích cực và sự tự chủ trong học tập, điều mà các phương pháp đơn lẻ khó đạt được. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện sự tăng điểm trung bình qua các giai đoạn kiểm tra, cùng bảng thống kê tỷ lệ đồng thuận của học sinh với các khía cạnh về nhận thức và môi trường học tập. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp một mô hình giảng dạy khả thi, dễ áp dụng trong các trường trung học cơ sở nhằm nâng cao kỹ năng đọc mở rộng, góp phần phát triển toàn diện năng lực ngôn ngữ cho học sinh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai rộng rãi nhóm tương tác trong giảng dạy đọc: Các trường trung học cơ sở nên áp dụng phương pháp nhóm tương tác trong các tiết học đọc mở rộng nhằm tăng cường sự tham gia và hiệu quả học tập. Thời gian thực hiện đề xuất trong vòng 1 học kỳ, do giáo viên chủ động tổ chức.

  2. Đào tạo giáo viên về kỹ năng tổ chức nhóm tương tác: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu cho giáo viên về cách thiết kế hoạt động nhóm, phân công vai trò và quản lý nhóm hiệu quả. Mục tiêu nâng cao năng lực giảng dạy trong 3 tháng đầu năm học.

  3. Xây dựng thư viện đọc mở rộng đa dạng: Cung cấp đa dạng tài liệu đọc phù hợp với trình độ và sở thích học sinh để khuyến khích đọc tự chọn trong và ngoài lớp học. Thư viện cần được cập nhật thường xuyên, ưu tiên trong năm học tiếp theo.

  4. Tạo môi trường học tập thân thiện, hỗ trợ: Khuyến khích xây dựng không gian lớp học linh hoạt, tạo điều kiện cho các hoạt động nhóm và thảo luận. Giáo viên cần duy trì sự hỗ trợ và khích lệ liên tục nhằm duy trì động lực học sinh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Nhận được hướng dẫn cụ thể về phương pháp nhóm tương tác trong đọc mở rộng, giúp cải thiện kỹ năng và thái độ học sinh.

  2. Nhà quản lý giáo dục: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách và chương trình đào tạo giáo viên, đồng thời phát triển môi trường học tập tích cực.

  3. Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ: Tham khảo mô hình nghiên cứu hành động kết hợp phương pháp hỗn hợp, đồng thời bổ sung kiến thức về học tập hợp tác và đọc mở rộng.

  4. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về phương pháp học tập hiện đại, từ đó hỗ trợ con em trong việc phát triển kỹ năng đọc và tạo động lực học tập tại nhà.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nhóm tương tác là gì và tại sao lại hiệu quả trong đọc mở rộng?
    Nhóm tương tác là hình thức học tập hợp tác, nơi học sinh làm việc cùng nhau để thảo luận và giải quyết nhiệm vụ đọc. Phương pháp này giúp tăng cường sự tham gia, trao đổi kiến thức và phát triển kỹ năng ngôn ngữ thông qua tương tác xã hội, từ đó nâng cao hiệu quả đọc mở rộng.

  2. Làm thế nào để đánh giá sự tiến bộ của học sinh trong kỹ năng đọc mở rộng?
    Sự tiến bộ được đánh giá qua các bài kiểm tra trước và sau can thiệp, đo lường khả năng hiểu nội dung, từ vựng và tốc độ đọc. Ngoài ra, nhận thức và thái độ của học sinh cũng được khảo sát qua bảng câu hỏi và phỏng vấn để đánh giá toàn diện.

  3. Có thể áp dụng nhóm tương tác cho các cấp học khác không?
    Có, nhóm tương tác là phương pháp linh hoạt và có thể điều chỉnh phù hợp với nhiều cấp học khác nhau, từ tiểu học đến đại học, nhằm phát triển kỹ năng ngôn ngữ và tăng cường sự hợp tác trong học tập.

  4. Thời gian tối ưu để áp dụng nhóm tương tác trong một học kỳ là bao lâu?
    Theo nghiên cứu, khoảng 8 tuần với hai chu kỳ can thiệp là thời gian hiệu quả để quan sát sự cải thiện rõ rệt về kỹ năng đọc mở rộng của học sinh.

  5. Làm thế nào để giáo viên quản lý nhóm tương tác hiệu quả?
    Giáo viên cần phân công vai trò rõ ràng, thiết kế nhiệm vụ phù hợp, theo dõi tiến độ và hỗ trợ kịp thời. Đào tạo kỹ năng tổ chức nhóm và sử dụng phản hồi từ học sinh cũng rất quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động nhóm.

Kết luận

  • Việc sử dụng nhóm tương tác trong hoạt động đọc mở rộng giúp cải thiện đáng kể kỹ năng đọc của học sinh lớp 8 tại trường trung học cơ sở ở Ninh Bình.
  • Học sinh thể hiện sự tự tin, động lực và thái độ tích cực hơn đối với việc học đọc khi tham gia các hoạt động nhóm tương tác.
  • Môi trường học tập thân thiện, hỗ trợ và các chiến lược đọc được phát triển thông qua nhóm tương tác góp phần nâng cao hiệu quả học tập.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc áp dụng phương pháp nhóm tương tác trong giảng dạy tiếng Anh ở bậc trung học cơ sở.
  • Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng áp dụng phương pháp, đào tạo giáo viên và phát triển tài liệu đọc đa dạng nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dạy và học tiếng Anh.

Hành động ngay: Các nhà trường và giáo viên nên bắt đầu triển khai nhóm tương tác trong các tiết học đọc mở rộng để nâng cao kỹ năng đọc và tạo môi trường học tập tích cực cho học sinh.