Luận án tiến sĩ: Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới thông qua kiểm soát hàng giả của Hải quan Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

DANH MỤC PHỤ LỤC

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

0.3. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

0.4. Những đóng góp mới của Luận án

0.5. Kết cấu của Luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

1.1.1. Các công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài luận án

1.1.2. Các công trình khoa học bằng tiếng Việt

1.1.3. Các công trình nghiên cứu bằng tiếng nước ngoài

1.1.4. Đánh giá kết quả nghiên cứu các vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của Luận án

1.1.4.1. Về mặt lý luận

1.2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan Việt Nam

1.2.1. Thẩm quyền kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.1.1. Phạm vi thẩm quyền

1.2.1.2. Thẩm quyền mặc nhiên

1.2.2. Các biện pháp kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.2.1. Kiểm tra, giám sát để phát hiện hàng hoá có dấu hiệu giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.2.2. Tạm dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hoá bị nghi ngờ giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.2.3. Các biện pháp xử lý hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.3. Quy trình kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.3.1. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ trong thông quan

1.2.3.2. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của lực lượng kiểm soát hải quan

1.2.4. Thực tiễn kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan Việt Nam

1.2.4.1. Thực hiện thẩm quyền kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.4.1.1. Phạm vi thẩm quyền

1.2.4.1.2. Thẩm quyền mặc nhiên

1.2.4.2. Thực hiện biện pháp kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.4.2.1. Biện pháp kiểm tra, giám sát để phát hiện hàng hoá có dấu hiệu giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.4.2.2. Biện pháp tạm dừng làm thủ tục hải quan

1.2.4.2.3. Thực hiện biện pháp xử lý hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.4.3. Thực hiện quy trình kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

1.2.4.3.1. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ trước thông quan

1.2.4.3.2. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ trong thông quan

1.2.4.3.3. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ sau thông quan

1.2.4.4. Phối hợp và hợp tác quốc tế trong kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ tại biên giới

1.2.4.4.1. Phối hợp với các cơ quan thực thi và chủ thể quyền sở hữu trí tuệ

1.2.4.4.2. Hợp tác quốc tế về kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

2. CHƯƠNG 2: ĐỊNH HƯỚNG, KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KIỂM SOÁT HÀNG HOÁ GIẢ MẠO VỀ SỞ HỮU TRÍ TUỆ CỦA HẢI QUAN VIỆT NAM

2.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam về kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ tại biên giới

2.1.1. Đáp ứng yêu cầu thực thi các cam kết quốc tế về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới

2.1.2. Phù hợp với thực tiễn kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan Việt Nam

2.1.3. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật về kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ tại biên giới

2.1.3.1. Hoàn thiện quy định chung về kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan

2.1.3.2. Hoàn thiện quy định về thẩm quyền của Hải quan kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.1.3.2.1. Thẩm quyền xử lý hàng hoá quá cảnh giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.1.3.2.2. Thẩm quyền xử lý hàng hoá xuất khẩu giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.1.3.2.3. Thẩm quyền mặc nhiên kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.1.3.3. Hoàn thiện quy định về quy trình kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan Việt Nam

2.1.3.4. Hoàn thiện quy định về các biện pháp kiểm soát, các biện pháp xử lý hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát hàng hoá giả mạo sở hữu trí tuệ của Hải quan Việt Nam

2.2.1. Nâng cao năng lực kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ của Hải quan

2.2.2. Thiết lập Bộ tiêu chí nhận diện hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ

2.2.2.1. Nhóm tiêu chí về khai hải quan

2.2.2.2. Nhóm tiêu chí trên hồ sơ hải quan

2.2.2.3. Nhóm tiêu chí về hàng hoá thực tế

2.2.3. Xây dựng hệ thống thông tin nghiệp vụ về thực thi quyền sở hữu trí tuệ của Hải quan

2.2.4. Kiểm soát hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ theo mô hình hải quan thông minh

2.2.5. Tăng cường hiệu quả các hoạt động hợp tác, phối hợp

3. CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN CHUNG

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới

Quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) là một trong những yếu tố quan trọng trong nền kinh tế tri thức hiện đại. Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới thông qua kiểm soát hàng giả của Hải quan Việt Nam đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn hàng hóa giả mạo xâm nhập thị trường. Hàng giả không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng. Luận án tiến sĩ này tập trung phân tích các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến việc bảo vệ quyền SHTT tại biên giới, đặc biệt là thông qua hoạt động kiểm soát hàng giả của Hải quan.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của quyền sở hữu trí tuệ

Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm các quyền liên quan đến sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền tác giả và các tài sản trí tuệ khác. Việc bảo vệ quyền SHTT tại biên giới đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, đặc biệt là Hải quan Việt Nam. Hàng giả là những sản phẩm sao chép, làm nhái hoặc giả mạo các sản phẩm có bản quyền, gây thiệt hại lớn cho chủ sở hữu và người tiêu dùng.

1.2. Vai trò của Hải quan trong kiểm soát hàng giả

Hải quan Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hàng giả tại biên giới. Thông qua các biện pháp như kiểm tra, giám sát và xử lý hàng hóa giả mạo, Hải quan góp phần bảo vệ quyền SHTT và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Chính sách hải quan hiện đại cần được cập nhật để đáp ứng yêu cầu của các hiệp định quốc tế như CPTPP và EVFTA.

II. Thực trạng pháp luật và thực tiễn kiểm soát hàng giả

Pháp luật sở hữu trí tuệ và quy định hải quan hiện hành đã tạo cơ sở pháp lý cho việc kiểm soát hàng giả tại biên giới. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy nhiều bất cập trong việc thực thi các quy định này. Hàng giả vẫn tiếp tục xâm nhập thị trường thông qua các kẽ hở trong quy trình kiểm soát. Luận án tiến sĩ này phân tích các vấn đề thực tiễn và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật.

2.1. Thực trạng pháp luật về kiểm soát hàng giả

Pháp luật sở hữu trí tuệ và quy định hải quan hiện nay đã quy định rõ thẩm quyền và quy trình kiểm soát hàng giả. Tuy nhiên, các quy định này còn chồng chéo và chưa đồng bộ, gây khó khăn trong việc thực thi. Xử lý hàng giả cần được thực hiện một cách hệ thống và hiệu quả hơn.

2.2. Thực tiễn kiểm soát hàng giả của Hải quan

Hải quan Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp để kiểm soát hàng giả, bao gồm kiểm tra, giám sát và xử lý hàng hóa giả mạo. Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp này còn hạn chế do thiếu nguồn lực và công nghệ hiện đại. Đấu tranh chống hàng giả cần được tăng cường thông qua việc hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực của cán bộ hải quan.

III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật

Luận án tiến sĩ này đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả kiểm soát hàng giả của Hải quan Việt Nam. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện quy định pháp luật, tăng cường năng lực kiểm soát và hợp tác quốc tế. Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và thực thi quyền sở hữu trí tuệ là mục tiêu quan trọng của các giải pháp này.

3.1. Hoàn thiện quy định pháp luật

Cần hoàn thiện các quy định về kiểm soát hàng giả trong pháp luật sở hữu trí tuệ và quy định hải quan. Đặc biệt, cần thống nhất thẩm quyền và quy trình kiểm soát hàng giả giữa các văn bản pháp luật. Xử lý hàng giả cần được quy định rõ ràng và minh bạch hơn.

3.2. Tăng cường năng lực kiểm soát của Hải quan

Hải quan Việt Nam cần được trang bị công nghệ hiện đại và nâng cao năng lực của cán bộ để kiểm soát hàng giả hiệu quả hơn. Chính sách hải quan cần được cập nhật để đáp ứng yêu cầu của các hiệp định quốc tế. Hợp tác quốc tế cũng là yếu tố quan trọng trong việc đấu tranh chống hàng giả.

Luận án tiến sĩ về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới thông qua kiểm soát hàng giả của Hải quan Việt Nam