Đảng bộ Hà Nội lãnh đạo xây dựng chính quyền phục vụ sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ từ năm 1965 đến năm 1975

Năm 1965, chiến tranh leo thang. Mỹ chuyển sang chiến lược chiến tranh cục bộ ở miền Nam và mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc. Hà Nội trở thành trọng điểm đánh phá của không quân Mỹ. Tình thế đặt ra những yêu cầu cấp bách cho Đảng bộ và chính quyền thành phố. Cần phải chuyển hướng mọi hoạt động sang thời chiến, vừa bảo vệ thủ đô, vừa chi viện cho miền Nam. Hội nghị Trung ương lần thứ 11 và 12 đã vạch ra đường lối kháng chiến toàn diện, xác định nhiệm vụ của miền Bắc là hậu phương vững chắc cho tiền tuyến. Hà Nội phải phát huy vai trò trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng. "Từ một nửa nước có chiến tranh, một nửa nước có hòa bình đã biến thành tình hình cả nước có chiến tranh với hình thức và mức độ khác nhau ở mỗi miền" [15 , tr 218].

Trước tình hình mới, Trung ương Đảng xác định rõ vai trò và vị trí chiến lược của Hà Nội. Các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương đều nhấn mạnh đến việc xây dựng và củng cố chính quyền thủ đô, đảm bảo khả năng phòng thủ, chiến đấu và chi viện. Trung ương Đảng chỉ đạo Đảng bộ Hà Nội phải phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, vận dụng linh hoạt đường lối của Đảng vào điều kiện cụ thể của thành phố. Đồng thời, Trung ương cũng tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện các nhiệm vụ, đảm bảo sự lãnh đạo thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Sự chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng là nguồn động lực to lớn, giúp Hà Nội vượt qua khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Bom đạn đã tàn phá nhiều cơ sở kinh tế quan trọng của Hà Nội, gây ra những khó khăn lớn cho sản xuất và lưu thông hàng hóa. Nền kinh tế phải chuyển sang thời chiến, ưu tiên phục vụ quốc phòng. Đời sống của người dân gặp nhiều khó khăn do thiếu thốn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm. Nhiều gia đình phải ly tán do sơ tán. Tuy nhiên, với tinh thần "mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt", nhân dân Hà Nội đã nỗ lực vượt khó, duy trì sản xuất, đảm bảo đời sống và chi viện cho tiền tuyến. Các biện pháp như tăng gia sản xuất, tiết kiệm, phân phối công bằng đã được triển khai hiệu quả.

Để giảm thiểu thiệt hại do chiến tranh phá hoại, Hà Nội đã triển khai một hệ thống phòng không và bảo vệ dân sự rộng khắp. Các hầm trú ẩn được xây dựng ở khắp các khu dân cư, cơ quan, xí nghiệp. Lực lượng phòng không ba thứ quân được tăng cường. Hệ thống báo động được thiết lập. Các biện pháp sơ tán dân được thực hiện. Nhờ đó, Hà Nội đã giảm thiểu đáng kể số người chết và bị thương do bom đạn. Kinh nghiệm phòng không của Hà Nội đã được phổ biến cho nhiều địa phương khác trong cả nước.

Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh nhằm nâng cao tinh thần yêu nước, ý chí quyết thắng của nhân dân. Các khẩu hiệu "Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược", "Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược" vang vọng trên khắp các đường phố, ngõ xóm. Các tấm gương người tốt, việc tốt được biểu dương, nhân rộng. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ chiến đấu được tổ chức thường xuyên. Nhờ đó, người dân Hà Nội luôn giữ vững niềm tin vào thắng lợi cuối cùng, sẵn sàng hy sinh, cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Để thích ứng với tình hình chiến tranh, bộ máy chính quyền các cấp ở Hà Nội đã được điều chỉnh và kiện toàn. Các phòng ban được sắp xếp lại, tinh giản biên chế, giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà. Các cán bộ có kinh nghiệm, năng lực được điều động về các vị trí quan trọng. Các đơn vị vũ trang được tăng cường. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được chú trọng. Nhờ đó, bộ máy chính quyền hoạt động hiệu quả hơn, đáp ứng kịp thời các yêu cầu của cuộc chiến.

Chính quyền nhân dân ở Hà Nội đã phát huy vai trò to lớn trong việc huy động sức người, sức của cho cuộc kháng chiến. Các phong trào thi đua yêu nước được phát động rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân. Các hoạt động tự quản, tự vệ được khuyến khích. Nhân dân tích cực tham gia xây dựng làng xã chiến đấu, bảo vệ an ninh trật tự. Các đoàn thể quần chúng như công đoàn, đoàn thanh niên, hội phụ nữ phát huy vai trò nòng cốt trong các phong trào thi đua. "Nhân dân ta đang sống tại một thời kỳ lịch sử oanh liệt… Lúc này chống Mỹ cứu nước là nhiệm vụ thiêng liêng nhất của mọi người Việt Nam yêu nước".

Sau khi ngừng bắn, Hà Nội tập trung khôi phục sản xuất, ổn định đời sống. Các nhà máy, xí nghiệp được sửa chữa, nâng cấp. Giao thông được khôi phục. Lương thực, thực phẩm được cung cấp đầy đủ. Các hoạt động văn hóa, giáo dục được khôi phục. Đồng thời, Hà Nội vẫn tiếp tục chi viện cho miền Nam với khối lượng ngày càng lớn. Các đoàn quân ra trận, các chuyến hàng vào Nam đã trở thành hình ảnh quen thuộc của thủ đô.

Đảng bộ Hà Nội chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính quyền các cấp. Các cán bộ được cử đi học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Các cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực công tác được đề bạt, bổ nhiệm vào các vị trí quan trọng. Công tác kiểm tra, giám sát cán bộ được tăng cường. Mục tiêu là xây dựng một đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sức mạnh của chính quyền nhân dân là sức mạnh tổng hợp của ý chí, trí tuệ, tinh thần đoàn kết của toàn dân. Cần phải phát huy tối đa sức mạnh này trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các chủ trương, chính sách phải xuất phát từ lợi ích của nhân dân. Các hoạt động phải hướng tới phục vụ nhân dân. Phải thực sự tin tưởng, dựa vào nhân dân để xây dựng một chính quyền vững mạnh, hiệu quả.

Trong điều kiện chiến tranh, cần phải có sự sáng tạo và linh hoạt trong mọi hoạt động. Không được cứng nhắc, máy móc, giáo điều. Phải biết vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng vào điều kiện cụ thể của địa phương. Phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Sự sáng tạo và linh hoạt là yếu tố quan trọng để vượt qua khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ.

Cần phải kế thừa và phát huy truyền thống xây dựng chính quyền trong kháng chiến chống Mỹ vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Các kinh nghiệm quý báu như phát huy sức mạnh tổng hợp của nhân dân, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát cần được vận dụng sáng tạo vào điều kiện mới. Đồng thời, cần phải không ngừng đổi mới, hoàn thiện bộ máy chính quyền để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển đất nước.

Mục tiêu cao cả của Đảng bộ và nhân dân Hà Nội là xây dựng một thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình, xứng đáng là thủ đô của nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Hà Nội phải là thành phố vì hòa bình, là điểm đến hấp dẫn của du khách quốc tế. Hà Nội phải là thành phố phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường. Hà Nội phải là thành phố đáng sống, nơi mọi người dân được hưởng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.