Hoàn Thiện Kiểm Soát Chi Ngân Sách Nhà Nước Qua Kho Bạc Nhà Nước Tại Quan Hóa

• Tác giả: Nguyễn Thị Lan Anh
• Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Thu Hường
• Trường học: Trường Đại học Hồng Đức
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Kiểm Soát Chi Ngân Sách Nhà Nước Qua Kho Bạc Nhà Nước Tại Quan Hóa
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Thanh Hóa

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Kết cấu của luận văn
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI THƯỜNG XUYÊN VÀ CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN NSNN QUA KBNN
• 2.1. Tổng quan về chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
• 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
• 2.2. Vai trò của chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
• 2.3. Phân loại chi thường xuyên từ nguồn ngân sách Nhà nước
• 2.3.1. Phân loại chi thường xuyên ngân sách theo tính chất kinh tế
• 2.3.2. Phân loại chi thường xuyên ngân sách theo mục đích sử dụng vốn
• 3. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC QUAN HÓA
• 3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và kho bạc nhà nước huyện Quan Hóa
• 3.2. Giới thiệu chung về huyện Quan Hóa, quá trình ra đời và phát triển Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 3.3. Chức năng, nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 3.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 3.5. Căn cứ pháp lý để thực hiện kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước của Kho bạc Nhà nước Quan Hóa hiện nay
• 3.6. Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua kho bạc Nhà nước Quan Hóa giai đoạn 2016-2018
• 3.6.1. Tình hình chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Quan Hóa
• 3.6.2. Đánh giá chung thực trạng kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quan Hóa giai đoạn 2016-2018
• 3.6.3. Những kết quả đạt được
• 3.6.4. Một số hạn chế, tồn tại và nguyên nhân
• 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN NSNN QUA KBNN QUAN HÓA
• 4.1. Định hướng hoạt động của Kho bạc Nhà nước Quan Hóa trong những năm tới
• 4.2. Định hướng chung của Kho bạc Nhà nước
• 4.3. Định hướng hoàn thiện kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 4.4. Giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 4.4.1. Hoàn thiện mô hình giao dịch một cửa trong kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 4.4.2. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Quan Hóa
• 4.4.3. Tăng cường phối hợp với các đơn vị ngoài hệ thống kho bạc nhà nước
• 4.4.4. Hoàn thiện kiểm soát chi, triệt để thực hiện thanh toán chuyển khoản
• 4.4.5. Cải tiến chế độ thông tin báo cáo và nâng cấp chương trình kiểm soát chi thường xuyên
• 4.4.6. Đẩy nhanh tiến trình hiện đại hóa Kho bạc Nhà nước
• 4.4.7. Phát triển hệ thống thông tin chung và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng, đơn vị tham gia công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước
• 4.4.8. Tăng cường trao đổi thông tin, phối hợp giữa Kho bạc Nhà nước các cấp
• 4.4.9. Nâng cao năng lực và hiệu quả kiểm tra, thanh tra, giám sát và đảm bảo an ninh tài chính
• 4.5. Một số kiến nghị
• 4.5.1. Kiến nghị với Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước
• 4.5.2. Kiến nghị với Kho bạc Nhà nước tỉnh Thanh Hóa
• 4.5.3. Kiến nghị đối với các cơ quan tài chính, đơn vị sử dụng ngân sách trên địa bàn huyện Quan Hóa
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Kiểm Soát Chi Ngân Sách Tại Quan Hóa

Ngân sách nhà nước đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của quốc gia. Vai trò này gắn liền với vai trò của nhà nước qua từng giai đoạn. Ngân sách là công cụ điều chỉnh vĩ mô, định hướng sản xuất, điều tiết thị trường, ổn định giá cả và điều chỉnh đời sống xã hội. Do đó, ngân sách nhà nước là khâu tài chính quan trọng, quyết định sự phát triển của nền kinh tế. Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành, góp phần giám sát việc phân phối và sử dụng nguồn lực tài chính hiệu quả, đúng mục đích, đồng thời là biện pháp tiết kiệm, chống lãng phí. Trong quản lý chi, việc thiết lập cơ chế kiểm soát chi ngân sách khoa học, hợp lý có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, đặc biệt khi nguồn thu ngân sách còn hạn chế.

1.1. Khái Niệm và Đặc Điểm Chi Thường Xuyên Ngân Sách

Chi thường xuyên ngân sách nhà nước là nhiệm vụ của ngân sách nhằm bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng. Về thực chất, chi thường xuyên là quá trình phân phối, sử dụng nguồn lực tài chính của Nhà nước nhằm trang trải những nhu cầu của các cơ quan Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội thuộc khu vực công, qua đó thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước ở các hoạt động sự nghiệp kinh tế, giáo dục và đào tạo, y tế, xã hội, văn hóa thông tin, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, môi trường và các hoạt động sự nghiệp khác.

1.2. Vai Trò Quan Trọng của Chi Thường Xuyên Ngân Sách

Chi thường xuyên ngân sách nhà nước có vai trò rất quan trọng, tác động trực tiếp đến việc thực hiện các chức năng của Nhà nước về quản lý kinh tế - xã hội, là một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định đến chất lượng và hiệu quả của bộ máy quản lý Nhà nước. Chi thường xuyên là công cụ để Nhà nước thực hiện mục tiêu ổn định và điều chỉnh thu nhập, hỗ trợ người nghèo, gia đình chính sách, thực hiện các chính sách xã hội, góp phần thực hiện mục tiêu công bằng xã hội. Thông qua chi thường xuyên, Nhà nước điều tiết, điều chỉnh thị trường để thực hiện các mục tiêu của Nhà nước. Chi thường xuyên được xem là một trong những công cụ kích thích phát triển và điều tiết vĩ mô nền kinh tế.

II. Kho Bạc Nhà Nước và Vai Trò Trong Kiểm Soát Chi

Kho bạc Nhà nước (KBNN) đóng vai trò then chốt trong hệ thống tài chính quốc gia, thực hiện chức năng quản lý quỹ ngân sách nhà nước, quỹ dự trữ nhà nước và các quỹ tài chính khác của Nhà nước. Trong đó, kiểm soát chi ngân sách là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. KBNN có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của các khoản chi, đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả. Quy trình kiểm soát chi được thực hiện chặt chẽ, từ khâu lập dự toán, phân bổ, chấp hành đến quyết toán ngân sách. KBNN cũng có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách, giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để đưa ra các quyết định điều hành kinh tế - xã hội.

2.1. Khái Niệm và Đặc Điểm Kiểm Soát Chi Qua Kho Bạc

Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước là việc Kho bạc Nhà nước thực hiện kiểm tra, giám sát các khoản chi thường xuyên của các đơn vị sử dụng ngân sách, đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả. Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước có những đặc điểm cơ bản sau: Được thực hiện bởi Kho bạc Nhà nước, một cơ quan chuyên môn của Nhà nước. Áp dụng đối với các khoản chi thường xuyên của các đơn vị sử dụng ngân sách. Mục tiêu là đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.

2.2. Mục Đích Yêu Cầu và Công Cụ Kiểm Soát Chi Ngân Sách

Mục đích của kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước là đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả. Yêu cầu của kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước là phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đảm bảo tính minh bạch, công khai. Công cụ kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước bao gồm: Các văn bản pháp luật, quy định của Nhà nước về quản lý ngân sách. Các quy trình, thủ tục kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước. Hệ thống thông tin quản lý ngân sách.

2.3. Quy Trình Kiểm Soát Chi Thường Xuyên Ngân Sách Nhà Nước

Quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước bao gồm các bước sau: Tiếp nhận hồ sơ đề nghị thanh toán của đơn vị sử dụng ngân sách. Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của hồ sơ. Kiểm tra tính phù hợp của khoản chi với dự toán ngân sách được giao. Thực hiện thanh toán cho đơn vị sử dụng ngân sách. Theo dõi, giám sát tình hình thực hiện chi ngân sách.

III. Thực Trạng Kiểm Soát Chi Ngân Sách Tại Quan Hóa Thanh Hóa

Trong những năm qua, công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua KBNN tại Quan Hóa đã có những chuyển biến tích cực. Công tác kiểm soát chi từng bước được cụ thể hóa theo hướng hiệu quả, chặt chẽ và đúng mục đích hơn cả về quy mô và chất lượng. Kết quả thực hiện công tác kiểm soát chi đã góp phần quan trọng trong việc sử dụng ngân sách nhà nước ngày càng hiệu quả hơn. Tuy nhiên, quá trình thực hiện công tác kiểm soát chi vẫn còn những tồn tại, hạn chế, bất cập như sử dụng ngân sách kém hiệu quả, lãng phí, thất thoát, dễ phát sinh tiêu cực.

3.1. Tình Hình Chi Thường Xuyên Ngân Sách Tại Huyện Quan Hóa

Tình hình chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Quan Hóa giai đoạn 2016-2018 có nhiều biến động. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Quan Hóa chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như giáo dục, y tế, quản lý hành chính. Cơ cấu chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Quan Hóa có sự thay đổi theo từng năm, phản ánh sự điều chỉnh chính sách của Nhà nước và địa phương.

3.2. Đánh Giá Ưu Điểm và Hạn Chế Trong Kiểm Soát Chi

Công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quan Hóa đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Việc sử dụng ngân sách vẫn còn tình trạng kém hiệu quả, lãng phí, thất thoát. Công tác kiểm soát chi còn phân ra nhiều lĩnh vực với nhiều hình thức khác nhau dẫn đến tình trạng chồng chéo, khó theo dõi tổng thể. Nhiều khoản chi chưa có đủ cơ sở để KBNN kiểm soát đến khâu cuối cùng và chưa có cơ chế quy trách nhiệm trong thực hiện một số nghiệp vụ chi cụ thể.

IV. Giải Pháp Hoàn Thiện Kiểm Soát Chi Ngân Sách Tại Quan Hóa

Để nâng cao hiệu quả kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua KBNN tại Quan Hóa, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này tập trung vào việc hoàn thiện quy trình kiểm soát chi, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường phối hợp giữa các đơn vị liên quan. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần quan trọng vào việc sử dụng ngân sách nhà nước hiệu quả, tiết kiệm và đúng mục đích, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện Quan Hóa.

4.1. Hoàn Thiện Quy Trình Kiểm Soát Chi Thường Xuyên

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho phù hợp với thực tế. Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị sử dụng ngân sách. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình kiểm soát chi.

4.2. Tăng Cường Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Kiểm Soát Chi

Ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các khâu của quy trình kiểm soát chi. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngân sách hiện đại, đồng bộ. Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.

4.3. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Kiểm Soát Chi Ngân Sách

Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác kiểm soát chi. Tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm cho cán bộ.

V. Kiểm Soát Rủi Ro Ngân Sách Yếu Tố Quan Trọng Tại Quan Hóa

Kiểm soát rủi ro ngân sách là một yếu tố then chốt trong quản lý tài chính công hiệu quả, đặc biệt tại các địa phương như Quan Hóa. Việc xác định, đánh giá và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến ngân sách giúp đảm bảo tính bền vững tài chính, sử dụng nguồn lực hiệu quả và đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Các rủi ro có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm biến động kinh tế, thay đổi chính sách, thiên tai, dịch bệnh và các yếu tố bất khả kháng khác. Do đó, việc xây dựng một hệ thống kiểm soát rủi ro ngân sách toàn diện là vô cùng cần thiết.

5.1. Nhận Diện Các Rủi Ro Tiềm Ẩn Trong Quản Lý Ngân Sách

Việc nhận diện các rủi ro tiềm ẩn trong quản lý ngân sách là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình kiểm soát rủi ro. Các rủi ro này có thể bao gồm rủi ro về nguồn thu (ví dụ: giảm thu do suy thoái kinh tế), rủi ro về chi tiêu (ví dụ: chi vượt dự toán do các dự án phát sinh chi phí ngoài kế hoạch), rủi ro về quản lý nợ (ví dụ: tăng lãi suất hoặc tỷ giá hối đoái), và rủi ro về tuân thủ (ví dụ: vi phạm các quy định về quản lý tài chính).

5.2. Xây Dựng Kế Hoạch Ứng Phó Với Rủi Ro Ngân Sách

Sau khi đã nhận diện và đánh giá các rủi ro, cần xây dựng kế hoạch ứng phó chi tiết cho từng loại rủi ro. Kế hoạch này cần xác định rõ các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục hậu quả của rủi ro. Ví dụ, để ứng phó với rủi ro giảm thu, có thể thực hiện các biện pháp như đa dạng hóa nguồn thu, tăng cường quản lý thu, và cắt giảm chi tiêu không cần thiết. Để ứng phó với rủi ro chi vượt dự toán, có thể tăng cường kiểm soát chi tiêu, rà soát các dự án đầu tư công, và xây dựng quỹ dự phòng.

VI. Tăng Cường Minh Bạch Ngân Sách và Công Khai Ngân Sách

Minh bạch và công khai ngân sách là yếu tố then chốt để đảm bảo trách nhiệm giải trình, tăng cường sự tham gia của người dân và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực công. Khi thông tin về ngân sách được công khai đầy đủ, kịp thời và dễ hiểu, người dân có thể giám sát việc quản lý và sử dụng ngân sách, từ đó góp phần ngăn chặn tham nhũng, lãng phí và nâng cao chất lượng dịch vụ công. Việc tăng cường minh bạch và công khai ngân sách đòi hỏi sự nỗ lực của cả cơ quan nhà nước và người dân.

6.1. Các Biện Pháp Tăng Cường Công Khai Ngân Sách

Để tăng cường công khai ngân sách, cần thực hiện các biện pháp sau: Công khai đầy đủ thông tin về ngân sách, bao gồm dự toán, quyết toán, tình hình thực hiện ngân sách, các dự án đầu tư công, và các khoản chi tiêu lớn. Sử dụng các hình thức công khai đa dạng, phù hợp với từng đối tượng, như đăng tải trên trang web của cơ quan nhà nước, phát tờ rơi, tổ chức hội nghị, và sử dụng mạng xã hội. Đảm bảo thông tin công khai dễ hiểu, dễ tiếp cận và có thể so sánh được.

6.2. Vai Trò Của Người Dân Trong Giám Sát Ngân Sách

Người dân đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát ngân sách. Để thực hiện vai trò này, người dân cần được trang bị kiến thức về ngân sách, được tạo điều kiện tiếp cận thông tin và được tham gia vào quá trình xây dựng và thực hiện ngân sách. Các hình thức tham gia của người dân có thể bao gồm góp ý vào dự thảo ngân sách, tham gia các cuộc họp công khai về ngân sách, và gửi phản ánh, khiếu nại về các vấn đề liên quan đến ngân sách.

Tổng quan nghiên cứu

Ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò trọng yếu trong việc điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội và ổn định chính trị. Trong bối cảnh nguồn thu ngân sách còn hạn chế, việc kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) trở thành một nhiệm vụ cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính quốc gia. Tại huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2016-2018, tổng số chi thường xuyên qua KBNN đạt khoảng 1 tỷ đồng, phản ánh quy mô và tầm quan trọng của công tác này trong quản lý ngân sách địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Quan Hóa, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong các khoản chi thường xuyên NSNN qua KBNN tại huyện Quan Hóa trong ba năm 2016, 2017 và 2018. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao kỷ cương, kỷ luật tài chính, giảm thiểu thất thoát, lãng phí và tiêu cực trong chi tiêu ngân sách, đồng thời hỗ trợ cải cách thủ tục hành chính và thúc đẩy hội nhập tài chính quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế học về quản lý tài chính công, chủ nghĩa Mác – Lênin, duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích vai trò và đặc điểm của chi thường xuyên NSNN. Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm:

1. Mô hình kiểm soát chi ngân sách nhà nước: Tập trung vào các nguyên tắc, công cụ và quy trình kiểm soát chi thường xuyên nhằm đảm bảo tính hợp pháp, hợp lệ và hiệu quả trong sử dụng ngân sách.

2. Mô hình quản lý tài chính công hiện đại: Nhấn mạnh vai trò của công nghệ thông tin trong nâng cao hiệu quả kiểm soát chi, đồng thời đề cao sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý tài chính và đơn vị sử dụng ngân sách.

Các khái niệm chính bao gồm: chi thường xuyên NSNN, kiểm soát chi thường xuyên, dự toán ngân sách, mục lục ngân sách, định mức chi ngân sách, và công cụ kiểm soát chi như kế toán NSNN, hợp đồng mua sắm tài sản công, công nghệ thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ hồ sơ, chứng từ, báo cáo tài chính và các tài liệu pháp lý liên quan đến công tác kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Quan Hóa giai đoạn 2016-2018. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu phi xác suất, tập trung vào các đơn vị sử dụng ngân sách và KBNN huyện Quan Hóa nhằm đảm bảo tính đại diện cho thực trạng địa phương.

Phân tích dữ liệu sử dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính để đánh giá hiệu quả kiểm soát chi. Công cụ hỗ trợ xử lý số liệu là phần mềm Excel, giúp hệ thống hóa, tính toán các chỉ tiêu như số tuyệt đối, số tương đối và số bình quân. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2018 đến năm 2019, đảm bảo cập nhật các quy định pháp luật và thực tiễn quản lý ngân sách mới nhất.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN Quan Hóa được cải thiện rõ rệt: Tỷ lệ các khoản chi được kiểm soát đạt khoảng 95% tổng số khoản chi NSNN trong giai đoạn 2016-2018, tăng 10% so với giai đoạn trước đó. Điều này cho thấy sự nghiêm túc trong việc thực hiện các quy trình kiểm soát và thanh toán.

2. Tỷ lệ hồ sơ chi không hợp lệ giảm đáng kể: Tỷ lệ hồ sơ bị từ chối chi trả do không đủ điều kiện chiếm khoảng 3% trong tổng số hồ sơ kiểm soát, giảm 2% so với giai đoạn trước. Nguyên nhân chủ yếu do các đơn vị sử dụng ngân sách đã nâng cao ý thức chấp hành quy định và cải thiện chất lượng hồ sơ.

3. Tỷ lệ chi sai mục đích và sai chế độ còn tồn tại: Mặc dù đã giảm, nhưng vẫn còn khoảng 1,5% số khoản chi bị phát hiện sai mục đích hoặc không đúng định mức, chủ yếu do thiếu hiểu biết hoặc cố tình vi phạm của một số đơn vị sử dụng ngân sách.

4. Ứng dụng công nghệ thông tin góp phần nâng cao hiệu quả kiểm soát: Việc triển khai hệ thống TABMIS và các phần mềm quản lý giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ từ vài ngày xuống còn vài phút, đồng thời tăng tính minh bạch và chính xác trong kiểm soát chi.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những kết quả tích cực trên xuất phát từ việc KBNN Quan Hóa đã tổ chức bộ máy kiểm soát chi gọn nhẹ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tài chính và đơn vị sử dụng ngân sách trong việc thực hiện các quy trình kiểm soát. So với một số địa phương khác như KBNN Quan Sơn, nơi cũng đã đạt được hiệu quả cao trong kiểm soát chi thường xuyên, Quan Hóa đã học hỏi và áp dụng các kinh nghiệm về đào tạo cán bộ, ứng dụng công nghệ và cải cách thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, tồn tại về hồ sơ chi sai chế độ và sai mục đích phản ánh sự cần thiết phải tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức cho các đơn vị sử dụng ngân sách, đồng thời hoàn thiện các quy định pháp luật và quy trình kiểm soát để hạn chế các kẽ hở. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tỷ lệ hồ sơ hợp lệ, biểu đồ tiến trình xử lý hồ sơ và bảng tổng hợp các khoản chi sai chế độ sẽ giúp minh họa rõ nét hơn về hiệu quả và các tồn tại trong công tác kiểm soát chi.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện mô hình giao dịch một cửa trong kiểm soát chi thường xuyên: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng hệ thống giao dịch điện tử một cửa, giảm thiểu thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ. Mục tiêu đạt 100% hồ sơ được xử lý qua hệ thống trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện là KBNN tỉnh Thanh Hóa phối hợp với các đơn vị sử dụng ngân sách.

2. Nâng cao năng lực cán bộ kiểm soát chi: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính công, pháp luật ngân sách và kỹ năng kiểm soát chi cho cán bộ KBNN và kế toán các đơn vị sử dụng ngân sách. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 100% cán bộ liên quan trong vòng 12 tháng.

3. Tăng cường phối hợp giữa KBNN và các cơ quan tài chính, đơn vị sử dụng ngân sách: Thiết lập cơ chế trao đổi thông tin thường xuyên, phối hợp kiểm tra, giám sát nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Mục tiêu giảm tỷ lệ hồ sơ sai sót xuống dưới 1% trong 2 năm tới.

4. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi và nâng cấp hệ thống báo cáo: Rà soát, sửa đổi các quy trình kiểm soát chi để đảm bảo tính chặt chẽ, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, phát triển hệ thống báo cáo tự động, cung cấp thông tin kịp thời cho các cấp quản lý. Thời gian thực hiện dự kiến trong vòng 18 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, nhân viên Kho bạc Nhà nước các cấp: Giúp nâng cao hiểu biết về quy trình, công cụ và kỹ năng kiểm soát chi thường xuyên NSNN, từ đó nâng cao hiệu quả công tác nghiệp vụ.

2. Cán bộ tài chính, kế toán các đơn vị sử dụng ngân sách: Hỗ trợ hiểu rõ các quy định, tiêu chuẩn và thủ tục kiểm soát chi, giúp chuẩn bị hồ sơ, chứng từ đúng quy định, giảm thiểu sai sót và rút ngắn thời gian xử lý.

3. Các nhà quản lý, hoạch định chính sách tài chính công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng, hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý và kiểm soát chi NSNN, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách quốc gia.

4. Các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành Kế toán, Tài chính công: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực trạng kiểm soát chi NSNN qua KBNN tại địa phương, phục vụ cho các nghiên cứu chuyên sâu và học thuật.

Câu hỏi thường gặp

1. Kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN là gì?
   Kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN là quá trình thẩm định, kiểm tra các khoản chi thường xuyên ngân sách nhằm đảm bảo chi đúng mục đích, đúng chế độ, tiêu chuẩn và dự toán đã được duyệt. Ví dụ, KBNN kiểm tra hồ sơ chi lương, chi mua sắm tài sản để đảm bảo tính hợp pháp và hợp lệ.

2. Tại sao việc kiểm soát chi thường xuyên lại quan trọng?
   Việc kiểm soát chi giúp ngăn ngừa lãng phí, thất thoát ngân sách, đảm bảo sử dụng nguồn lực tài chính hiệu quả, góp phần ổn định kinh tế và chính trị. Theo báo cáo, tỷ lệ chi sai mục đích giảm 1,5% nhờ kiểm soát chặt chẽ.

3. Những công cụ nào được sử dụng trong kiểm soát chi?
   Các công cụ chính gồm kế toán NSNN, mục lục ngân sách, định mức chi ngân sách, hợp đồng mua sắm tài sản công và công nghệ thông tin như hệ thống TABMIS hỗ trợ xử lý hồ sơ nhanh chóng.

4. Những khó khăn thường gặp trong kiểm soát chi thường xuyên?
   Khó khăn gồm hồ sơ chứng từ không đầy đủ, thiếu tính pháp lý, áp lực thời gian do các khoản chi cấp thiết, và ý thức chấp hành chưa cao của một số đơn vị sử dụng ngân sách.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên?
   Cần hoàn thiện quy trình kiểm soát, nâng cao năng lực cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan và nâng cao ý thức chấp hành của các đơn vị sử dụng ngân sách.

Kết luận

• Kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN tại huyện Quan Hóa đã đạt được nhiều kết quả tích cực, với tỷ lệ kiểm soát hồ sơ đạt khoảng 95% và tỷ lệ hồ sơ sai sót giảm đáng kể trong giai đoạn 2016-2018.
• Việc ứng dụng công nghệ thông tin như hệ thống TABMIS đã rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả công tác kiểm soát.
• Tồn tại chính là một số khoản chi sai mục đích và sai chế độ vẫn còn, đòi hỏi cần có giải pháp đồng bộ để khắc phục.
• Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm hoàn thiện mô hình giao dịch một cửa, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và cải tiến quy trình kiểm soát.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các bước cải cách trong 1-2 năm tới nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Call to action: Các cơ quan quản lý tài chính, KBNN và đơn vị sử dụng ngân sách cần phối hợp chặt chẽ, áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên, đảm bảo nguồn lực ngân sách được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả nhất.