Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và đổi mới quản lý nhà nước, năng lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp huyện giữ vai trò then chốt trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tỉnh Quảng Trị, với 10 đơn vị hành chính cấp huyện và 141 đơn vị cấp xã, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao năng lực của chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) cấp huyện nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới. Theo ước tính, năng lực của đội ngũ này còn tồn tại nhiều hạn chế như bố trí cán bộ chưa phù hợp, thiếu kỹ năng quản lý hiện đại và chưa phát huy hết khả năng lãnh đạo điều hành. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng khung năng lực cụ thể cho chức danh chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị, dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn từ năm 2016 đến nay, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc chuẩn hóa tiêu chuẩn năng lực, hỗ trợ công tác tuyển dụng, đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp huyện, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và ổn định chính trị tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin, kết hợp với tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ công chức (CBCC) và quan điểm của Đảng về công tác cán bộ. Khung năng lực được hiểu là hệ thống tiêu chuẩn về kiến thức, kỹ năng, thái độ và đặc điểm cá nhân cần thiết để hoàn thành tốt nhiệm vụ ở vị trí công tác cụ thể. Ba nhóm năng lực chính được xác định gồm: năng lực chung (phẩm chất cốt lõi và văn hóa tổ chức), năng lực quản lý (hoạch định, tổ chức, điều phối nguồn lực, kiểm tra, giám sát) và năng lực chuyên môn (kiến thức và kỹ năng chuyên ngành). Mô hình khung năng lực được xây dựng dựa trên các lý thuyết về hành chính công truyền thống, quản lý công mới, quản trị công mới và dịch vụ công mới, phản ánh sự phát triển của quản lý nhà nước hiện đại.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu khảo sát thực trạng năng lực của chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị từ năm 2016 đến nay, kết hợp với tài liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật như Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2015, Nghị định số 36/2013/NĐ-CP và các quyết định của Bộ Nội vụ. Phương pháp chọn mẫu sử dụng phương pháp điều tra xã hội học với cỡ mẫu khoảng 50 cán bộ chủ chốt cấp huyện và cấp tỉnh, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính để đánh giá thực trạng năng lực, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất khung năng lực phù hợp. Timeline nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và xây dựng khung năng lực.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị: Khoảng 65% chủ tịch UBND cấp huyện có trình độ đại học trở lên, trong đó 40% có trình độ cao cấp lý luận chính trị. Tuy nhiên, chỉ khoảng 55% đáp ứng đầy đủ các kỹ năng quản lý hiện đại như hoạch định chiến lược và quản lý nguồn lực.
  2. Hạn chế về năng lực lãnh đạo và quản lý: 30% chủ tịch chưa thực sự phát huy được vai trò trong việc dự báo, xử lý tình huống và quản lý thay đổi, dẫn đến hiệu quả điều hành chưa cao.
  3. Ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan: Yếu tố nhận thức đúng đắn về vai trò, trách nhiệm công vụ và đạo đức công vụ có ảnh hưởng tích cực đến năng lực, trong khi yếu tố môi trường làm việc và chế độ chính sách chưa được đảm bảo đầy đủ, gây hạn chế trong phát huy năng lực.
  4. So sánh với các mô hình khung năng lực ở địa phương khác: Khung năng lực của Đà Nẵng và Cần Thơ có sự tương đồng về nhóm năng lực chung và quản lý, nhưng Quảng Trị cần bổ sung thêm năng lực chuyên môn phù hợp với đặc thù kinh tế - xã hội địa phương.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy năng lực của chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị còn nhiều điểm yếu, đặc biệt trong kỹ năng quản lý chiến lược và xử lý tình huống phức tạp. Nguyên nhân chủ yếu do công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa đồng bộ, chế độ chính sách chưa đủ hấp dẫn và môi trường làm việc còn nhiều khó khăn. So với các nghiên cứu trong ngành quản lý công, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội tương đồng. Việc xây dựng khung năng lực dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn sẽ giúp chuẩn hóa tiêu chuẩn, tạo cơ sở cho công tác tuyển dụng, đánh giá và phát triển cán bộ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ học vấn, kỹ năng quản lý và bảng so sánh các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực nhằm minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và áp dụng khung năng lực chuẩn cho chủ tịch UBND cấp huyện: Thiết lập bộ tiêu chí năng lực gồm năng lực chung, quản lý và chuyên môn, làm cơ sở tuyển chọn và đánh giá cán bộ trong vòng 1 năm tới, do Sở Nội vụ tỉnh Quảng Trị chủ trì.
  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý: Triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về hoạch định chiến lược, quản lý thay đổi và kỹ năng lãnh đạo trong 2 năm, phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia và các trường đại học.
  3. Cải thiện chế độ chính sách và môi trường làm việc: Đề xuất điều chỉnh chính sách phụ cấp trách nhiệm, khen thưởng và tạo điều kiện làm việc thuận lợi nhằm giữ chân và phát huy năng lực cán bộ, thực hiện trong 3 năm, do UBND tỉnh và các cơ quan liên quan thực hiện.
  4. Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực định kỳ và phản hồi liên tục: Thiết lập quy trình đánh giá năng lực hàng năm, kết hợp với khảo sát ý kiến nhân dân và cán bộ cấp dưới để điều chỉnh, nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, bắt đầu từ năm 2021, do Ban Tổ chức Tỉnh ủy phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý cấp huyện và tỉnh: Giúp hiểu rõ yêu cầu năng lực, từ đó nâng cao hiệu quả lãnh đạo, điều hành công việc địa phương.
  2. Các cơ quan quản lý nhà nước về công tác cán bộ: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách tuyển dụng, đào tạo và đánh giá cán bộ lãnh đạo.
  3. Học viện và trường đại học chuyên ngành quản lý công: Là tài liệu tham khảo cho giảng dạy và nghiên cứu về quản lý nhà nước và phát triển nguồn nhân lực.
  4. Các tổ chức nghiên cứu và tư vấn chính sách công: Hỗ trợ xây dựng các mô hình khung năng lực phù hợp với đặc thù địa phương và xu hướng đổi mới hành chính công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Khung năng lực là gì và tại sao cần xây dựng cho chủ tịch UBND cấp huyện?
    Khung năng lực là hệ thống tiêu chuẩn về kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Xây dựng khung năng lực giúp chuẩn hóa yêu cầu, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xây dựng khung năng lực?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra xã hội học, phân tích thống kê và tổng hợp dữ liệu thực tế từ khảo sát cán bộ chủ chốt, kết hợp với phân tích tài liệu pháp luật và mô hình khung năng lực ở các địa phương khác.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến năng lực của chủ tịch UBND cấp huyện?
    Bao gồm yếu tố chủ quan như nhận thức, trách nhiệm công vụ, đạo đức công vụ, trình độ chuyên môn và sức khỏe; yếu tố khách quan như chức năng nhiệm vụ, công tác đào tạo, chế độ chính sách và môi trường làm việc.

  4. Khung năng lực được áp dụng như thế nào trong thực tiễn quản lý?
    Khung năng lực được sử dụng làm cơ sở tuyển dụng, đánh giá, đào tạo và phát triển cán bộ, giúp bố trí đúng người đúng việc, nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và điều hành.

  5. Khung năng lực của Quảng Trị có điểm gì khác biệt so với các địa phương khác?
    Khung năng lực của Quảng Trị được xây dựng dựa trên đặc thù kinh tế - xã hội và điều kiện thực tế của tỉnh, bổ sung các năng lực chuyên môn phù hợp với yêu cầu phát triển địa phương, đồng thời kế thừa các mô hình thành công từ Đà Nẵng và Cần Thơ.

Kết luận

  • Luận văn đã xây dựng thành công khung năng lực cho chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị, bao gồm năng lực chung, quản lý và chuyên môn, phù hợp với đặc điểm địa phương.
  • Thực trạng năng lực hiện tại còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong kỹ năng quản lý chiến lược và xử lý tình huống phức tạp.
  • Các yếu tố chủ quan và khách quan đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ trong công tác đào tạo, chính sách và môi trường làm việc.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực trong giai đoạn 2021-2025, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và ổn định chính trị địa phương.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, đào tạo và nghiên cứu tiếp tục theo dõi, đánh giá và cập nhật khung năng lực để phù hợp với sự phát triển của quản lý nhà nước hiện đại.

Hành động tiếp theo là triển khai áp dụng khung năng lực trong công tác cán bộ cấp huyện, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng quản lý và lãnh đạo cho đội ngũ chủ tịch UBND cấp huyện tỉnh Quảng Trị. Các cơ quan liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả và tính bền vững của công tác này.