Tổng quan nghiên cứu

Văn hóa công vụ là một yếu tố then chốt trong việc xây dựng nền hành chính công hiệu quả, minh bạch và phục vụ nhân dân tốt hơn. Tại huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, với 14 xã, thị trấn và dân số đông, việc nâng cao văn hóa công vụ của công chức cấp xã có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế - xã hội. Từ năm 2018 đến 2022, huyện Đông Sơn đã đạt nhiều thành tựu về kinh tế với tốc độ tăng trưởng sản xuất 18,3% năm 2022, thu nhập bình quân đầu người đạt 54,68 triệu đồng, đồng thời phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp. Tuy nhiên, thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã vẫn còn tồn tại những hạn chế về tinh thần trách nhiệm, năng lực chuyên môn và tác phong làm việc.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã tại huyện Đông Sơn, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi công vụ trong giai đoạn hiện nay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 8 xã tiêu biểu trong huyện, khảo sát 24 công chức và 80 người dân, đánh giá các chuẩn mực về thái độ làm việc, giao tiếp ứng xử, đạo đức và trang phục công chức. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc góp phần xây dựng đội ngũ công chức cấp xã chuyên nghiệp, tận tụy, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về văn hóa công vụ, quản lý công và hành chính công, trong đó:

  • Lý thuyết văn hóa công vụ: Văn hóa công vụ được hiểu là hệ thống các giá trị, chuẩn mực, thái độ và hành vi của công chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ, góp phần xây dựng nền hành chính minh bạch, hiệu quả và phục vụ nhân dân.

  • Mô hình quản lý công: Tập trung vào năng lực, đạo đức và trách nhiệm của công chức trong việc thực hiện chức năng công vụ, đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu lực của bộ máy hành chính.

  • Khái niệm chuẩn mực văn hóa công vụ: Bao gồm bốn nội dung chính là tinh thần, thái độ làm việc; chuẩn mực giao tiếp, ứng xử; đạo đức, lối sống; và trang phục công chức.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: văn hóa công vụ, công chức cấp xã, chuẩn mực giao tiếp ứng xử, năng lực và đạo đức công chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp sau:

  • Phân tích tài liệu: Tổng hợp, đánh giá các văn bản pháp luật, công trình nghiên cứu liên quan đến văn hóa công vụ và quản lý công.

  • Khảo sát bằng bảng hỏi: Thu thập dữ liệu từ 24 công chức và 80 người dân tại 8 xã thuộc huyện Đông Sơn, nhằm đánh giá mức độ hiểu biết và thực hiện các chuẩn mực văn hóa công vụ.

  • Phỏng vấn sâu: Thực hiện với 24 cán bộ, công chức và người dân để làm rõ các quan điểm, nhận thức và thực tiễn về văn hóa công vụ.

  • Phân tích thống kê: Sử dụng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và mức độ thực hiện văn hóa công vụ.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung đánh giá giai đoạn 2018-2022, giai đoạn huyện Đông Sơn đạt chuẩn nông thôn mới, nhằm phản ánh thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp với điều kiện hiện tại.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hiểu biết về văn hóa công vụ: 83,3% công chức cấp xã hiểu rõ và nắm chắc các quy định về văn hóa công vụ; 19,7% còn chưa nắm chắc, không có công chức nào không biết về các quy định này.

  2. Thực hiện chuẩn mực “5 biết” trong giao tiếp: Tỷ lệ công chức đánh giá thực hiện rất tốt các nội dung “biết nghe dân nói” (75%), “biết nói dân hiểu” (83,3%), “biết làm dân tin” (83,3%), “biết xin lỗi” và “biết cảm ơn” đều trên 90%. Người dân đánh giá mức độ rất tốt và tốt chiếm trên 70% cho các nội dung này, tuy nhiên có sự chênh lệch nhẹ ở nội dung “biết làm dân tin” khi chỉ 37,5% người dân đánh giá rất tốt.

  3. Thực hiện chuẩn mực “3 không”: Công chức đánh giá thực hiện nghiêm túc “không phiền hà, sách nhiễu” (91,7%), “không né tránh trách nhiệm” (87,5%) và “không trễ hẹn” (91,7%). Người dân đánh giá nghiêm túc thấp hơn, lần lượt là 75%, 70% và 75%, với một tỷ lệ nhỏ phản ánh chưa nghiêm túc hoặc có phiền hà.

  4. Trang phục và tác phong làm việc: Công chức cấp xã duy trì trang phục gọn gàng, lịch sự, phù hợp với đặc thù công việc. Khuôn viên công sở được bài trí khoa học, có biển chỉ dẫn thuận tiện cho người dân.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy công chức cấp xã tại huyện Đông Sơn có nhận thức tốt về văn hóa công vụ và phần lớn thực hiện nghiêm túc các chuẩn mực về thái độ, giao tiếp và đạo đức. Sự đánh giá tích cực từ cả công chức và người dân phản ánh hiệu quả của các chính sách, kế hoạch triển khai văn hóa công vụ trong giai đoạn 2018-2022. Tuy nhiên, sự khác biệt trong đánh giá giữa công chức và người dân, đặc biệt ở các nội dung như “biết làm dân tin” và “3 không”, cho thấy vẫn còn tồn tại những hạn chế về năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và tác phong làm việc.

Nguyên nhân có thể do điều kiện kinh tế xã hội còn hạn chế, mức lương chưa đáp ứng nhu cầu, dẫn đến một bộ phận công chức chưa tập trung cao độ vào công việc. Bên cạnh đó, sự tác động của hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường cũng đặt ra thách thức về thái độ và đạo đức công vụ. So sánh với các nghiên cứu trong ngành quản lý công, kết quả này phù hợp với xu hướng chung về cần nâng cao năng lực và đạo đức công chức để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện đại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ phần trăm đánh giá mức độ thực hiện “5 biết” và “3 không” của công chức và người dân, giúp minh họa rõ nét sự đồng thuận và khác biệt trong nhận thức và thực thi văn hóa công vụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và kỹ năng giao tiếp cho công chức cấp xã

    • Mục tiêu: Nâng cao năng lực thực thi công vụ và kỹ năng ứng xử với người dân.
    • Thời gian: Triển khai trong 12 tháng tới.
    • Chủ thể: UBND huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo và Sở Nội vụ.

  2. Xây dựng và thực hiện quy chế đánh giá, khen thưởng và xử lý vi phạm về văn hóa công vụ

    • Mục tiêu: Tạo động lực và ràng buộc trách nhiệm công chức trong thực thi công vụ.
    • Thời gian: Hoàn thiện quy chế trong 6 tháng, áp dụng thường xuyên.
    • Chủ thể: UBND huyện, các xã, thị trấn.

  3. Cải thiện điều kiện làm việc, trang thiết bị và môi trường công sở

    • Mục tiêu: Tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, thuận tiện cho công chức và người dân.
    • Thời gian: Đầu tư nâng cấp trong 18 tháng.
    • Chủ thể: UBND huyện, Sở Kế hoạch và Đầu tư.

  4. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về văn hóa công vụ trong cộng đồng

    • Mục tiêu: Thúc đẩy sự giám sát và phản hồi từ người dân, nâng cao trách nhiệm công chức.
    • Thời gian: Liên tục trong các năm tới.
    • Chủ thể: Ban Dân vận Huyện ủy, Mặt trận Tổ quốc huyện.

  5. Xây dựng mô hình “Chính quyền thân thiện vì Nhân dân phục vụ” mở rộng ra toàn huyện

    • Mục tiêu: Nâng cao chất lượng phục vụ, tạo sự hài lòng của người dân.
    • Thời gian: Triển khai trong 24 tháng.
    • Chủ thể: Huyện ủy, UBND huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức cấp xã: Nắm bắt các chuẩn mực văn hóa công vụ, nâng cao nhận thức và kỹ năng thực thi công vụ hiệu quả.

  2. Lãnh đạo các cơ quan hành chính địa phương: Áp dụng các giải pháp quản lý, xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả công tác.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, hành chính công: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa công vụ tại cấp xã, phục vụ nghiên cứu và giảng dạy.

  4. Các tổ chức, cơ quan quản lý nhà nước: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và cải cách hành chính phù hợp với thực tiễn địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Văn hóa công vụ là gì và tại sao nó quan trọng?
    Văn hóa công vụ là hệ thống các giá trị, chuẩn mực và hành vi của công chức trong thực thi nhiệm vụ. Nó quan trọng vì góp phần xây dựng nền hành chính minh bạch, hiệu quả, tạo niềm tin với người dân và nâng cao chất lượng phục vụ.

  2. Thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở Đông Sơn hiện nay ra sao?
    Đa số công chức hiểu và thực hiện tốt các chuẩn mực văn hóa công vụ, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế về tinh thần trách nhiệm và kỹ năng giao tiếp, được phản ánh qua đánh giá của người dân.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến văn hóa công vụ của công chức cấp xã?
    Bao gồm truyền thống dân tộc, bối cảnh hội nhập quốc tế, điều kiện kinh tế - xã hội, năng lực và đạo đức của đội ngũ công chức, cũng như cơ sở pháp lý và chính sách quản lý nhà nước.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao văn hóa công vụ?
    Tăng cường đào tạo, xây dựng quy chế đánh giá và khen thưởng, cải thiện điều kiện làm việc, tuyên truyền nâng cao nhận thức và xây dựng mô hình chính quyền thân thiện.

  5. Làm thế nào để người dân tham gia giám sát văn hóa công vụ?
    Người dân có thể phản ánh qua hòm thư góp ý, phiếu đánh giá sự hài lòng, tham gia các cuộc họp dân và sử dụng các kênh thông tin công khai để giám sát thái độ và hiệu quả làm việc của công chức.

Kết luận

  • Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong nhận thức và thực hiện các chuẩn mực giao tiếp, thái độ làm việc.
  • Vẫn còn tồn tại những hạn chế về năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và tác phong làm việc cần được khắc phục.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa công vụ bao gồm truyền thống dân tộc, hội nhập quốc tế, điều kiện kinh tế xã hội và năng lực đạo đức công chức.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ, góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, minh bạch và phục vụ nhân dân tốt hơn.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bước tiếp theo trong cải cách hành chính cấp xã, đồng thời kêu gọi sự phối hợp của các cấp chính quyền và cộng đồng trong việc thực hiện văn hóa công vụ.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý địa phương cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh để nâng cao chất lượng văn hóa công vụ, hướng tới xây dựng chính quyền thân thiện, hiệu quả và vì nhân dân phục vụ.