I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Đề tài luận án "Thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay" có tính lý luận và thực tiễn cấp thiết. Điều này được thể hiện qua ba lý do chính. Đầu tiên, thủ tục hành chính (TTHC) có vai trò quan trọng trong việc tổ chức công việc nhà nước và giải quyết quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức. TTHC không chỉ phản ánh tính dân chủ mà còn thể hiện sự phục vụ và tính hiện đại của nền hành chính nhà nước. Tuy nhiên, trong thời kỳ đổi mới, nhiều TTHC đã bộc lộ hạn chế như rườm rà, phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ sách nhiễu. Cải cách TTHC được coi là khâu đột phá trong cải cách hành chính (CCHC), nhằm hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy vậy, một hệ thống TTHC tốt chỉ là điều kiện cần, việc thực hiện TTHC trong thực tế cần đảm bảo công khai, minh bạch và không gây phiền hà. Thứ hai, vai trò của cơ quan nhà nước cấp tỉnh trong việc xây dựng và thực hiện pháp luật TTHC là rất quan trọng. Các cơ quan này có thẩm quyền và trách nhiệm trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật và thực hiện cơ chế một cửa. Cuối cùng, nghiên cứu lý luận về TTHC và pháp luật liên quan cần được đẩy mạnh để hoàn thiện cơ chế giải quyết TTHC, đáp ứng yêu cầu của CCHC.
II. Vai trò của cơ quan nhà nước cấp tỉnh
Cơ quan nhà nước cấp tỉnh có vai trò và trách nhiệm quan trọng trong việc xây dựng và thực hiện pháp luật về giải quyết TTHC. Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND có trách nhiệm trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định TTHC, rà soát và sửa đổi các TTHC theo thẩm quyền. Việc thực hiện cơ chế một cửa và một cửa liên thông tại địa phương cũng phụ thuộc vào sự chỉ đạo và kiểm tra của các cơ quan này. Do đó, việc nghiên cứu giải pháp để phát huy vai trò của các cơ quan nhà nước cấp tỉnh trong việc thực hiện pháp luật về TTHC là rất cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh còn nhiều hạn chế và vướng mắc hiện nay. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ công, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Điều này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh hội nhập quốc tế và yêu cầu cải cách hành chính hiện nay.
III. Cơ sở lý luận và thực tiễn của nghiên cứu
Công tác nghiên cứu lý luận về nền hành chính, đặc biệt là về TTHC, đã được quan tâm từ khi Đảng đề ra chủ trương CCHC. Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế trong việc thống nhất nhận thức về khái niệm TTHC trong giới khoa học pháp lý. Việc nghiên cứu các vấn đề lý luận về giải quyết TTHC là cần thiết để cung cấp luận chứng cho việc hoàn thiện cơ chế giải quyết TTHC. Đặc biệt, nghiên cứu này cần làm rõ các yêu cầu và điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật TTHC, từ đó nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ công chức (CBCC) trong việc thực hiện pháp luật. Mục tiêu của luận án là đề xuất và luận chứng các quan điểm, giải pháp thực hiện pháp luật về giải quyết TTHC, từ đó góp phần vào việc cải cách nền hành chính nhà nước ở địa phương.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là các quy phạm pháp luật về giải quyết TTHC liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Luận án tập trung vào nghiên cứu các Nghị định của Chính phủ và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa và một cửa liên thông. Phạm vi nghiên cứu không mở rộng đến từng lĩnh vực cụ thể của quản lý nhà nước mà chỉ tập trung vào cơ chế pháp lý chung áp dụng cho tất cả các loại thủ tục liên quan. Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ Quyết định số 38/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, nhưng chủ yếu tập trung vào giai đoạn sau khi ban hành Quy chế thực hiện cơ chế một cửa. Điều này nhằm đảm bảo tính khả thi và thực tiễn của các giải pháp đề xuất trong luận án.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận án áp dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng về nhà nước pháp quyền trong nghiên cứu. Các phương pháp như phân tích, tổng hợp, lịch sử cụ thể và luật học so sánh được sử dụng để giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn. Phương pháp trừu tượng hóa cũng được áp dụng để xây dựng khái niệm pháp luật về giải quyết TTHC. Các phương pháp này được lựa chọn nhằm đảm bảo tính khoa học và lôgic trong việc triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu. Mỗi chương của luận án sẽ sử dụng các phương pháp khác nhau để phù hợp với nội dung và mục tiêu nghiên cứu cụ thể.
VI. Ý nghĩa và kết quả nghiên cứu
Luận án không chỉ góp phần bổ sung và phát triển lý luận về nhà nước và pháp luật mà còn cung cấp những giải pháp thực tiễn cho việc thực hiện pháp luật về giải quyết TTHC. Những kết quả nghiên cứu mới của luận án bao gồm việc xây dựng khái niệm TTHC, xác định đặc điểm của pháp luật về giải quyết TTHC, cũng như đánh giá thực trạng thực hiện cơ chế một cửa tại các cơ quan nhà nước cấp tỉnh. Luận án cũng đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật, củng cố lòng tin của nhân dân và doanh nghiệp đối với chính quyền. Những đóng góp này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho công tác giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực luật hành chính.
