I. Khái quát về Công chứng và Văn bản Công chứng
Luận văn Thạc sĩ Luật học "Giá trị pháp lý của văn bản công chứng" của tác giả Đỗ Đức Hiển, dưới sự hướng dẫn của PGS. Nguyễn Minh Mẫn, đã đi sâu phân tích về công chứng và văn bản công chứng. Luận văn bắt đầu bằng việc tìm hiểu nguồn gốc và các hệ thống công chứng trên thế giới, từ đó làm rõ khái niệm và đặc điểm của công chứng. Theo luận văn, công chứng là một hoạt động mang tính pháp lý, được thực hiện bởi người có thẩm quyền, nhằm xác nhận tính hợp pháp và chính xác của các giao dịch, hợp đồng, nhằm phòng ngừa tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Luận văn cũng làm rõ khái niệm và đặc điểm của văn bản công chứng. Văn bản công chứng được định nghĩa là văn bản do người có thẩm quyền công chứng lập ra, thể hiện nội dung giao dịch, hợp đồng đã được công chứng. Đặc điểm quan trọng của văn bản công chứng là giá trị pháp lý cao, được coi là bằng chứng chính xác và đầy đủ về nội dung giao dịch đã được công chứng. Ví dụ, luận văn có đề cập đến khái niệm công chứng được nêu trong các văn bản pháp luật và tài liệu tham khảo như "Thông tư số 574/QLTPK ngày 10/10 về công tác công chứng nhà nước" (Bộ Tư pháp, 1987). Việc phân tích này giúp người đọc hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của văn bản công chứng trong đời sống xã hội và pháp luật.
II. Giá trị Pháp lý của Văn bản Công chứng
Trọng tâm của luận văn là phân tích giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Luận văn khẳng định giá trị chứng cứ không cần chứng minh của văn bản công chứng, nghĩa là văn bản công chứng được coi là bằng chứng xác thực về nội dung giao dịch, hợp đồng mà không cần phải chứng minh thêm. Tuy nhiên, giá trị này không phải là tuyệt đối mà có những ngoại lệ nhất định được quy định trong pháp luật. Luận văn cũng phân tích về giá trị thi hành của văn bản công chứng, tức là khả năng văn bản công chứng được sử dụng làm cơ sở để yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thực hiện nếu một bên không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ. Ví dụ, luận văn phân tích "Về giá trị thi hành của văn bản công chứng" và đề cập đến các quy định pháp luật liên quan như "Nghị định số 75/2000/NĐ-CP ngày 08/12/2000 của Chính phủ về công chứng, chứng thực". Việc phân tích này giúp làm rõ tính ràng buộc pháp lý của văn bản công chứng và vai trò của nó trong việc đảm bảo thực hiện các giao dịch, hợp đồng.
III. Thực trạng Pháp luật và Hạn chế Bất cập
Luận văn dành một phần đáng kể để đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam về giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Tác giả đã phân tích quá trình hình thành và phát triển của pháp luật liên quan, từ giai đoạn trước khi có Luật Công chứng đến khi Luật Công chứng được ban hành và các văn bản hướng dẫn thi hành. Luận văn cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập trong quy định của pháp luật và thực tiễn áp dụng, đặc biệt là về nhận thức về công chứng, quy định pháp luật về giá trị văn bản công chứng, cơ chế bảo đảm thi hành, và một số quy định pháp luật có liên quan. Một số vấn đề được nêu ra bao gồm sự thiếu đồng bộ giữa các văn bản pháp luật, khó khăn trong việc thực hiện thi hành án đối với văn bản công chứng, và nhận thức chưa đầy đủ của người dân về tầm quan trọng của công chứng. Tác giả đã tham khảo và phân tích nhiều tài liệu, ví dụ như "Báo cáo tổng kết 5 năm thi hành Luật Công chứng và Nghị định số 79/2007/NĐ-CP" (Bộ Tư pháp, 2013), để làm rõ những bất cập này.
IV. Định hướng và Giải pháp Hoàn thiện
Cuối cùng, luận văn đề xuất một số định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Tác giả nhấn mạnh vào việc nâng cao nhận thức về công chứng, hoàn thiện quy định của Luật Công chứng về giá trị văn bản công chứng, xây dựng và hoàn thiện cơ chế bảo đảm giá trị thi hành của văn bản công chứng, và điều chỉnh các quy định pháp luật liên quan. Các giải pháp được đề xuất mang tính khả thi và phù hợp với thực tiễn Việt Nam, bao gồm việc tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công chứng, sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Công chứng, và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc thi hành án. Ví dụ, luận văn đề xuất "Xây dựng và hoàn thiện cơ chế bảo đảm giá trị thi hành của văn bản công chứng" và đưa ra các giải pháp cụ thể như hoàn thiện thủ tục thi hành án, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan thi hành án. Những đề xuất này góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động công chứng và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của các bên liên quan.
