Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả và thành công của các dự án. Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 18 (Licogi 18) đã trải qua quá trình phát triển mạnh mẽ, với hơn 800 công trình thi công trên nhiều lĩnh vực xây dựng khác nhau. Từ năm 2019 đến tháng 5/2024, công ty đã mở rộng đầu tư vào các dự án bất động sản quy mô lớn như Khu đô thị mới Bắc cầu Hàn với tổng mức đầu tư hơn 1.140 tỷ đồng và Khu đô thị số 1 Huống Thượng với hơn 500 tỷ đồng. Tuy nhiên, sự phức tạp và đa dạng trong quản lý dự án đầu tư xây dựng đòi hỏi công tác quản lý tại Licogi 18 cần được hoàn thiện để nâng cao hiệu quả, đảm bảo tiến độ, chất lượng và chi phí phù hợp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án tại Licogi 18 trong giai đoạn 2019 – 5/2024, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng quản lý dự án đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án do Licogi 18 làm chủ đầu tư trên toàn quốc, với trọng tâm là các dự án đang triển khai và hoàn thành trong giai đoạn nghiên cứu. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao năng lực quản lý dự án, tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian thi công và tăng cường uy tín của doanh nghiệp trên thị trường xây dựng và bất động sản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng hiện đại, bao gồm:

  • Chu trình quản lý dự án đầu tư xây dựng: Bao gồm ba giai đoạn chính là chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc dự án. Mỗi giai đoạn có các nội dung quản lý cụ thể như lập kế hoạch, điều phối thực hiện, giám sát tiến độ, chi phí, chất lượng và nghiệm thu bàn giao.

  • Mô hình tổ chức quản lý dự án: Nghiên cứu áp dụng mô hình chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án, mô hình chìa khóa trao tay và mô hình chủ nhiệm điều hành dự án. Mô hình chủ đầu tư trực tiếp được Licogi 18 sử dụng phổ biến, giúp tiết kiệm chi phí và tăng tính chủ động trong quản lý.

  • Các lĩnh vực quản lý dự án: Quản lý phạm vi, thời gian, chi phí, chất lượng, nguồn nhân lực, thông tin, rủi ro và cung ứng vật tư. Các lĩnh vực này được quản lý đồng bộ nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng mục tiêu đề ra.

  • Công cụ quản lý dự án: Cấu trúc phân tách công việc (WBS), biểu đồ GANTT và sơ đồ PERT được sử dụng để lập kế hoạch, theo dõi tiến độ và điều phối nguồn lực hiệu quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các tài liệu, văn bản pháp luật, báo cáo ngành và số liệu tổng hợp tại Công ty Licogi 18 về các dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 2019 – 5/2024.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng phiếu điều tra với 60 người tham gia, gồm 20 nhà thầu và 40 cán bộ, nhân viên trực tiếp tham gia quản lý dự án tại Licogi 18. Phiếu khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá các tiêu chí quản lý dự án.

  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất, đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan đến quản lý dự án.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm Excel để xử lý thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu quản lý dự án theo thời gian và giữa các nhóm khảo sát. Các kết quả được trình bày qua bảng biểu và biểu đồ minh họa.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019 – 5/2024, với định hướng đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tổ chức và mô hình quản lý dự án: Licogi 18 áp dụng mô hình chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án với sự phối hợp giữa phòng Quản lý dự án (QLDA) và Ban QLDA. Cơ cấu tổ chức rõ ràng, có sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận. Tuy nhiên, 35% cán bộ khảo sát cho biết việc phối hợp giữa các phòng ban chưa đồng bộ, gây chồng chéo trong quản lý.

  2. Quản lý tiến độ và chi phí dự án: Biểu đồ GANTT được sử dụng phổ biến để theo dõi tiến độ. Kết quả cho thấy 80% dự án hoàn thành đúng tiến độ hoặc chậm không quá 5%. Chi phí thực hiện dự án trung bình vượt dự toán ban đầu khoảng 7%, chủ yếu do điều chỉnh thiết kế và biến động giá nguyên vật liệu.

  3. Chất lượng công trình: 90% công trình nghiệm thu đạt yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng theo quy định. Tuy nhiên, một số dự án gặp khó khăn trong công tác nghiệm thu do thiếu sót trong hồ sơ quản lý chất lượng.

  4. Nhân lực và công cụ quản lý: Đội ngũ quản lý dự án có trình độ chuyên môn tốt, nhưng 40% cán bộ phản ánh thiếu nhân lực chuyên trách, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Công ty đã áp dụng các công cụ quản lý hiện đại nhưng chưa khai thác tối đa tính năng để nâng cao hiệu quả điều phối.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban chuyên môn và Ban QLDA, dẫn đến sự chồng chéo trong phân công nhiệm vụ và thông tin chưa thông suốt. So với một số nghiên cứu trong ngành xây dựng, tỷ lệ dự án vượt chi phí tại Licogi 18 thấp hơn mức trung bình ngành (khoảng 10-15%), cho thấy công tác quản lý chi phí có hiệu quả tương đối tốt. Việc sử dụng biểu đồ GANTT giúp theo dõi tiến độ trực quan, tuy nhiên, việc áp dụng sơ đồ PERT còn hạn chế do tính phức tạp của các dự án.

Chất lượng công trình được đảm bảo nhờ quy trình nghiệm thu nghiêm ngặt và sự giám sát chặt chẽ trong thi công. Tuy nhiên, việc thiếu nhân lực chuyên trách và áp lực công việc kiêm nhiệm ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát chi tiết các công đoạn. Điều này đồng nhất với báo cáo của ngành về thách thức nhân sự trong quản lý dự án xây dựng hiện nay.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thanh thể hiện tỷ lệ dự án hoàn thành đúng tiến độ, biểu đồ tròn phân bổ nguyên nhân vượt chi phí và bảng tổng hợp đánh giá chất lượng công trình theo từng dự án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phối hợp liên phòng ban: Thiết lập quy trình phối hợp chặt chẽ giữa phòng QLDA, Ban QLDA và các phòng ban chuyên môn nhằm tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện trong 12 tháng tới, do Ban lãnh đạo công ty chủ trì.

  2. Nâng cao năng lực nhân sự quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ năng sử dụng công cụ quản lý hiện đại cho cán bộ QLDA và Ban QLDA. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân sự có chứng chỉ quản lý dự án lên 70% trong vòng 2 năm.

  3. Ứng dụng công nghệ quản lý dự án: Triển khai phần mềm quản lý dự án tích hợp các công cụ như PERT, GANTT nâng cao, giúp theo dõi tiến độ, chi phí và rủi ro một cách đồng bộ. Thời gian triển khai dự kiến 18 tháng, do phòng Công nghệ thông tin phối hợp với phòng QLDA thực hiện.

  4. Hoàn thiện quy trình nghiệm thu và quản lý chất lượng: Xây dựng bộ quy trình chuẩn hóa, biểu mẫu hướng dẫn chi tiết cho công tác nghiệm thu, kiểm soát chất lượng nhằm giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch. Thực hiện trong 6 tháng, do phòng QLCL chủ trì phối hợp với Ban QLDA.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các mô hình tổ chức quản lý dự án, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Kinh tế Đầu tư, Quản lý dự án: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư xây dựng, phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu thực tế.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đầu tư: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định pháp luật liên quan đến quản lý dự án đầu tư xây dựng, nâng cao hiệu quả giám sát và kiểm tra.

  4. Nhà thầu và tư vấn xây dựng: Hiểu rõ quy trình phối hợp với chủ đầu tư trong quản lý dự án, từ đó nâng cao năng lực phối hợp, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng gồm những giai đoạn nào?
    Quản lý dự án đầu tư xây dựng gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc dự án. Mỗi giai đoạn có các công việc cụ thể như lập kế hoạch, giám sát thi công, nghiệm thu và quyết toán vốn đầu tư.

  2. Mô hình quản lý dự án nào được Licogi 18 áp dụng phổ biến?
    Licogi 18 chủ yếu áp dụng mô hình chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án, trong đó phòng QLDA và Ban QLDA chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ quá trình thực hiện dự án.

  3. Các công cụ quản lý dự án nào được sử dụng tại Licogi 18?
    Công ty sử dụng các công cụ như cấu trúc phân tách công việc (WBS), biểu đồ GANTT để lập kế hoạch và theo dõi tiến độ, giúp quản lý dự án hiệu quả và trực quan.

  4. Những khó khăn chính trong công tác quản lý dự án tại Licogi 18 là gì?
    Khó khăn bao gồm sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các phòng ban, thiếu nhân lực chuyên trách, áp lực công việc kiêm nhiệm và việc áp dụng công nghệ quản lý chưa tối ưu.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý dự án?
    Các giải pháp gồm tăng cường phối hợp liên phòng ban, nâng cao năng lực nhân sự, ứng dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại và hoàn thiện quy trình nghiệm thu, kiểm soát chất lượng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa lý luận và thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Licogi 18 trong giai đoạn 2019 – 5/2024, làm rõ các ưu điểm và hạn chế trong công tác quản lý.
  • Phân tích chi tiết các giai đoạn quản lý dự án, mô hình tổ chức và công cụ quản lý được áp dụng, đồng thời khảo sát thực tế qua dữ liệu sơ cấp và thứ cấp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án, tập trung vào nhân lực, công nghệ và quy trình phối hợp.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao năng lực quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Licogi 18 và các doanh nghiệp tương tự.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024 – 2030 để đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao vị thế trên thị trường xây dựng và bất động sản.

Hành động tiếp theo là tổ chức các buổi đào tạo, triển khai phần mềm quản lý dự án và xây dựng quy trình chuẩn hóa nhằm hiện thực hóa các đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời.