Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, các doanh nghiệp xây dựng đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý chi phí để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 569, thành lập năm 2011 tại Đà Nẵng, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực đầu tư bất động sản và xây dựng các công trình dân dụng, kỹ thuật với quy mô dự án lớn như Khu đô thị phố chợ Nam Phước có tổng mức đầu tư gần 300 tỷ đồng. Qua các năm 2014-2016, doanh thu công ty tăng trưởng mạnh, năm 2015 tăng 244,76% so với năm 2014, kéo theo lợi nhuận sau thuế tăng 298,91%. Tuy nhiên, công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản lý nội bộ và ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 569, tập trung vào việc phân loại chi phí, xác định giá thành sản phẩm, tổ chức hệ thống báo cáo và kiểm soát chi phí phù hợp với đặc thù ngành xây dựng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động kế toán quản trị chi phí tại công ty trong giai đoạn 2014-2016, với dữ liệu thu thập từ các phòng ban kế toán, kỹ thuật và kinh doanh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý chi phí, góp phần tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kế toán quản trị chi phí, bao gồm:

  • Khái niệm kế toán quản trị chi phí: Theo Luật Kế toán Việt Nam 2015 và Thông tư 53/2006/TT-BTC, kế toán quản trị chi phí là việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin chi phí phục vụ quản lý nội bộ doanh nghiệp, giúp nhà quản trị lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định.
  • Phân loại chi phí: Chi phí được phân loại theo nhiều tiêu thức như chi phí biến đổi, chi phí cố định, chi phí hỗn hợp; chi phí trực tiếp và gián tiếp; chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ. Việc phân loại này giúp phân tích mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận (CVP) và lập dự toán chi phí hiệu quả.
  • Phương pháp xác định giá thành sản phẩm: Bao gồm phương pháp chi phí toàn bộ, chi phí trực tiếp, chi phí theo hoạt động (Activity-Based Costing - ABC) và chi phí theo chu kỳ sống sản phẩm. Các phương pháp này giúp xác định chính xác giá thành công trình xây dựng, phù hợp với đặc thù sản phẩm xây lắp đơn chiếc, quy mô lớn.
  • Hệ thống kế toán trách nhiệm và báo cáo quản trị chi phí: Tổ chức các trung tâm trách nhiệm (trung tâm chi phí, trung tâm lợi nhuận, trung tâm đầu tư) và xây dựng hệ thống báo cáo định hướng, báo cáo kết quả và báo cáo phân tích biến động chi phí để kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu kế toán, báo cáo tài chính, dự toán chi phí, báo cáo quản trị từ Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 569 giai đoạn 2014-2016; khảo sát, phỏng vấn các cán bộ kế toán, quản lý phòng ban kỹ thuật, kinh doanh.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích định lượng số liệu chi phí, doanh thu, lợi nhuận; phân tích định tính về tổ chức bộ máy kế toán, quy trình lập dự toán, kiểm soát chi phí; áp dụng mô hình phân tích CVP để đánh giá mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2018, tập trung đánh giá thực trạng, phân tích các hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân loại chi phí chưa đáp ứng yêu cầu quản trị: Công ty chủ yếu phân loại chi phí theo khoản mục truyền thống (nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung, chi phí quản lý doanh nghiệp) mà chưa phân loại rõ ràng chi phí biến đổi, chi phí cố định và chi phí hỗn hợp. Điều này hạn chế khả năng phân tích và kiểm soát chi phí hiệu quả.

  2. Phương pháp xác định giá thành sản phẩm còn đơn giản: Công ty áp dụng phương pháp tính giá thành theo công việc thực tế, chưa kết hợp các phương pháp hiện đại như chi phí theo hoạt động (ABC) hay chi phí mục tiêu, dẫn đến giá thành sản phẩm chưa phản ánh chính xác chi phí thực tế phát sinh, ảnh hưởng đến quyết định giá thầu và quản lý chi phí.

  3. Hệ thống kế toán trách nhiệm và báo cáo quản trị chưa hoàn chỉnh: Công ty chưa tổ chức hệ thống kế toán trách nhiệm theo trung tâm chi phí, trung tâm lợi nhuận; hệ thống báo cáo quản trị chi phí chưa đầy đủ, chủ yếu dựa trên báo cáo tài chính và báo cáo dự toán đơn giản, thiếu báo cáo phân tích biến động chi phí và đánh giá hiệu quả bộ phận.

  4. Phân tích mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận (CVP) chưa được áp dụng: Công ty chưa sử dụng phân tích điểm hòa vốn và các công cụ CVP để hỗ trợ ra quyết định kinh doanh, dẫn đến thiếu cơ sở khoa học trong việc điều chỉnh giá bán, kiểm soát chi phí và hoạch định sản lượng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do công ty mới tập trung vào kế toán tài chính phục vụ báo cáo thuế và quản lý nhà nước, chưa chú trọng phát triển kế toán quản trị chi phí. Việc thiếu kiến thức và nguồn lực đầu tư cho hệ thống kế toán quản trị chi phí cũng là rào cản lớn. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, việc áp dụng các phương pháp kế toán quản trị hiện đại như ABC và phân tích CVP đã giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và lợi nhuận. Do đó, việc hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty 569 là cần thiết để đáp ứng yêu cầu quản lý trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ so sánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận qua các năm, bảng phân loại chi phí theo các tiêu thức khác nhau, biểu đồ điểm hòa vốn và báo cáo phân tích biến động chi phí để minh họa rõ ràng hơn các vấn đề và giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ hoạt động: Công ty cần phân loại chi phí thành chi phí biến đổi, chi phí cố định và chi phí hỗn hợp để phục vụ cho việc lập kế hoạch, kiểm soát và phân tích chi phí hiệu quả. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Phòng Kế toán và Phòng Kỹ thuật phối hợp.

  2. Áp dụng đồng thời phương pháp tính giá thành toàn bộ và chi phí trực tiếp: Kết hợp các phương pháp truyền thống và hiện đại như chi phí theo hoạt động (ABC) để xác định giá thành sản phẩm chính xác hơn, hỗ trợ quyết định giá thầu và quản lý chi phí. Thời gian: 9 tháng; Chủ thể: Phòng Kế toán, Ban Giám đốc.

  3. Xây dựng hệ thống kế toán trách nhiệm và báo cáo quản trị chi phí: Thiết lập các trung tâm trách nhiệm (chi phí, lợi nhuận, đầu tư), xây dựng hệ thống báo cáo định hướng, báo cáo kết quả và báo cáo phân tích biến động chi phí phục vụ kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Kế toán.

  4. Triển khai phân tích mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận (CVP): Áp dụng công cụ phân tích điểm hòa vốn, phân tích độ nhạy để hỗ trợ ra quyết định kinh doanh, điều chỉnh giá bán và kiểm soát chi phí. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Phòng Kế toán, Phòng Kinh doanh.

  5. Đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự kế toán quản trị: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán quản trị chi phí, kỹ năng phân tích và sử dụng phần mềm kế toán hiện đại. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ vai trò và phương pháp quản lý chi phí hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực ra quyết định và kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh.

  2. Nhân viên kế toán quản trị và tài chính: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về phân loại chi phí, xác định giá thành, tổ chức hệ thống kế toán trách nhiệm và báo cáo quản trị chi phí phù hợp với đặc thù ngành xây dựng.

  3. Chuyên gia tư vấn quản lý và kiểm toán nội bộ: Hỗ trợ đánh giá, cải tiến hệ thống kế toán quản trị chi phí, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp xây dựng.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo thực tiễn quý giá về ứng dụng kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xây dựng, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán quản trị chi phí khác gì so với kế toán tài chính?
    Kế toán quản trị chi phí tập trung cung cấp thông tin chi tiết, linh hoạt phục vụ quản lý nội bộ và ra quyết định, trong khi kế toán tài chính chủ yếu phản ánh thông tin tổng quát, tuân thủ chuẩn mực kế toán và phục vụ bên ngoài doanh nghiệp.

  2. Tại sao cần phân loại chi phí thành biến phí và định phí?
    Phân loại này giúp nhà quản trị hiểu rõ cách chi phí thay đổi theo mức độ hoạt động, từ đó lập kế hoạch, kiểm soát chi phí và phân tích lợi nhuận hiệu quả hơn.

  3. Phương pháp chi phí theo hoạt động (ABC) có ưu điểm gì?
    Phương pháp ABC phân bổ chi phí dựa trên hoạt động thực tế phát sinh, giúp xác định giá thành sản phẩm chính xác hơn, đặc biệt phù hợp với doanh nghiệp có nhiều loại sản phẩm và chi phí gián tiếp phức tạp.

  4. Làm thế nào để áp dụng phân tích điểm hòa vốn trong doanh nghiệp xây dựng?
    Phân tích điểm hòa vốn giúp xác định sản lượng và doanh thu tối thiểu để bù đắp chi phí, từ đó hỗ trợ quyết định giá bán, kế hoạch sản xuất và đánh giá rủi ro kinh doanh.

  5. Hệ thống kế toán trách nhiệm có vai trò gì trong quản lý chi phí?
    Hệ thống này phân chia trách nhiệm quản lý chi phí theo từng bộ phận, giúp kiểm soát chi phí chặt chẽ, đánh giá hiệu quả hoạt động và nâng cao tính minh bạch trong quản lý nội bộ.

Kết luận

  • Kế toán quản trị chi phí là công cụ thiết yếu giúp Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 569 nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và lợi nhuận trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
  • Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại công ty còn nhiều hạn chế về phân loại chi phí, phương pháp tính giá thành, hệ thống báo cáo và phân tích chi phí.
  • Việc áp dụng đồng bộ các phương pháp kế toán quản trị hiện đại, xây dựng hệ thống kế toán trách nhiệm và báo cáo quản trị chi phí sẽ giúp công ty kiểm soát chi phí hiệu quả hơn.
  • Đào tạo nhân sự kế toán quản trị và nâng cao nhận thức của nhà quản trị về vai trò của kế toán quản trị chi phí là yếu tố then chốt để triển khai thành công.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai phân loại chi phí theo biến đổi và cố định, áp dụng phương pháp ABC, xây dựng hệ thống báo cáo quản trị và phân tích CVP, đồng thời hoàn thiện bộ máy kế toán quản trị chi phí theo mô hình hỗn hợp phù hợp với đặc thù công ty.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và lợi nhuận tại doanh nghiệp xây dựng của bạn!