Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19 kéo dài hơn 3 năm, cùng với các biến động như chiến tranh Nga-Ukraine và áp lực lạm phát, hoạt động kinh doanh của nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Công ty TNHH Thép Vinakyoei, một doanh nghiệp liên doanh giữa các tập đoàn thép Nhật Bản và Tổng công ty Thép Việt Nam, hoạt động trong ngành thép xây dựng với công suất gần 1 triệu tấn/năm, cũng không nằm ngoài xu thế này. Qua giai đoạn 2020-2022, hiệu quả kinh doanh của công ty giảm sút nghiêm trọng, đặc biệt năm 2022 ghi nhận lỗ trước thuế lên đến 569 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu thị trường thấp, chi phí sản xuất tăng cao, cùng với sự bất ổn của thị trường bất động sản và tín dụng ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về hiệu quả kinh doanh, vận dụng mô hình thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard - BSC) để phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2020-2022, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong dữ liệu thứ cấp của công ty tại địa bàn Bà Rịa – Vũng Tàu, trong khoảng thời gian từ tháng 1/2023 đến tháng 7/2023. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, giúp ban lãnh đạo công ty có cái nhìn tổng quan, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chiến lược và kế hoạch hành động nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về hiệu quả kinh doanh và mô hình thẻ điểm cân bằng (BSC).

  • Hiệu quả kinh doanh được hiểu là sự so sánh giữa kết quả thu được và nguồn lực bỏ ra trong một khoảng thời gian nhất định. Các chỉ số tài chính như ROE (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu), ROA (Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản), ROS (Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu) được sử dụng để đo lường hiệu quả tài chính. Ngoài ra, hiệu quả còn được đánh giá qua các khía cạnh phi tài chính như sự hài lòng khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ và đào tạo phát triển nguồn nhân lực.

  • Mô hình thẻ điểm cân bằng (BSC) do Kaplan và Norton phát triển, gồm bốn khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ, đào tạo và phát triển. Mô hình này giúp doanh nghiệp không chỉ tập trung vào kết quả tài chính mà còn cân bằng các yếu tố quan trọng khác để nâng cao hiệu quả tổng thể. BSC còn hỗ trợ quản trị chiến lược, đo lường hiệu suất và trao đổi thông tin trong doanh nghiệp.

Ba khái niệm chính được vận dụng trong nghiên cứu gồm: hiệu quả kinh doanh, thẻ điểm cân bằng, và bản đồ chiến lược thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các khía cạnh trong BSC.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp gồm báo cáo tài chính đã kiểm toán, các chỉ tiêu tài chính, báo cáo sản xuất kinh doanh, khảo sát mức độ hài lòng khách hàng và nhân viên tại công ty TNHH Thép Vinakyoei giai đoạn 2020-2022.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, so sánh các chỉ số tài chính qua các năm, áp dụng mô hình BSC để đánh giá hiệu quả kinh doanh trên bốn khía cạnh. Phỏng vấn chuyên gia và lãnh đạo công ty nhằm thu thập thông tin định tính về chiến lược và hoạt động thực tế.

  • Cỡ mẫu: Toàn bộ dữ liệu tài chính và phi tài chính của công ty trong 3 năm được sử dụng; khảo sát mức độ hài lòng với hơn 100 nhân viên và khách hàng tham gia.

  • Timeline nghiên cứu: Tháng 01/2023 đến tháng 07/2023, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính toàn diện, kết hợp số liệu thực tế và ý kiến chuyên gia để đưa ra đánh giá chính xác và các giải pháp khả thi.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả tài chính giảm sút nghiêm trọng: Năm 2022, công ty ghi nhận lỗ trước thuế 569 tỷ đồng, trong khi năm 2020 và 2021 vẫn duy trì lợi nhuận nhưng có xu hướng giảm. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và trên tổng tài sản (ROA) giảm lần lượt khoảng 15% và 12% so với năm 2020.

  2. Khách hàng và thị trường gặp khó khăn: Thị phần thép xây dựng giảm do nhu cầu thị trường nội địa và xuất khẩu suy yếu. Công ty trải qua hơn 25 đợt điều chỉnh giá thép không theo quy luật cung cầu trong năm 2022, làm giảm sự ổn định và lòng tin khách hàng. Mức độ hài lòng khách hàng giảm khoảng 10% so với năm 2020.

  3. Quy trình kinh doanh nội bộ chưa tối ưu: Tỷ lệ đúng hẹn trong giao nhận và xử lý khiếu nại khách hàng giảm 8%, chi phí sản xuất tăng do giảm sản lượng và chi phí tài chính tăng cao. Các sáng kiến cải tiến và phát triển sản phẩm mới giảm 20% so với giai đoạn trước.

  4. Đào tạo và phát triển nhân lực còn hạn chế: Mức độ hài lòng của nhân viên giảm 7%, số giờ đào tạo trung bình giảm 15% so với năm 2020. Tỷ lệ nhân viên có trình độ chuyên môn cao chưa được nâng lên tương xứng với yêu cầu vận hành thiết bị hiện đại.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự suy giảm hiệu quả kinh doanh là do tác động kép của đại dịch Covid-19 và các biến động kinh tế toàn cầu, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và giảm nhu cầu thị trường. Chi phí tài chính và chi phí sản xuất tăng cao trong khi doanh thu giảm đã làm lợi nhuận sụt giảm nghiêm trọng.

So với các nghiên cứu trong ngành thép tại Việt Nam và quốc tế, kết quả này phù hợp với xu hướng chung khi nhiều doanh nghiệp thép cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực tương tự. Việc áp dụng mô hình BSC giúp công ty nhận diện rõ các điểm yếu ở từng khía cạnh, từ đó có cơ sở khoa học để điều chỉnh chiến lược.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện xu hướng ROE, ROA qua các năm; bảng so sánh mức độ hài lòng khách hàng và nhân viên; biểu đồ cột về số lượng sáng kiến cải tiến và giờ đào tạo. Những biểu đồ này minh họa rõ ràng sự biến động và giúp ban lãnh đạo dễ dàng nhận diện các vấn đề cần ưu tiên giải quyết.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý tài chính và kiểm soát chi phí: Áp dụng các công cụ quản trị tài chính hiện đại để tối ưu hóa chi phí sản xuất, giảm chi phí tài chính và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Mục tiêu giảm chi phí sản xuất ít nhất 10% trong vòng 12 tháng, do phòng tài chính và kế toán chủ trì.

  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và mở rộng thị trường: Tăng cường khảo sát và cải thiện mức độ hài lòng khách hàng, phát triển các kênh bán hàng mới, đặc biệt là thị trường xuất khẩu. Mục tiêu tăng thị phần thêm 5% trong 18 tháng, do phòng kinh doanh và marketing thực hiện.

  3. Cải tiến quy trình kinh doanh nội bộ: Tối ưu hóa quy trình sản xuất, giao nhận và xử lý khiếu nại, đẩy mạnh sáng kiến cải tiến công nghệ và sản phẩm mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ đúng hẹn giao hàng lên 95% trong 12 tháng, do phòng sản xuất và quản lý chất lượng đảm nhiệm.

  4. Đầu tư phát triển nguồn nhân lực: Tăng cường đào tạo kỹ năng chuyên môn và quản lý cho nhân viên, nâng cao mức độ hài lòng và giữ chân nhân tài. Mục tiêu tăng số giờ đào tạo trung bình lên 20% và cải thiện mức độ hài lòng nhân viên 10% trong 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các phòng ban liên quan.

  5. Nâng cấp hệ thống thông tin quản lý: Xây dựng hệ thống thông tin tích hợp để hỗ trợ quản lý dữ liệu, theo dõi hiệu quả kinh doanh và ra quyết định nhanh chóng. Mục tiêu hoàn thành trong 24 tháng, do ban công nghệ thông tin và ban lãnh đạo phối hợp thực hiện.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và sự cam kết từ ban lãnh đạo để đảm bảo hiệu quả và bền vững.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành thép: Giúp hiểu rõ về mô hình thẻ điểm cân bằng trong đánh giá và nâng cao hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hiệu quả kinh doanh và ứng dụng BSC trong doanh nghiệp sản xuất.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị và phát triển doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo để tư vấn các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh dựa trên phân tích dữ liệu thực tế.

  4. Các doanh nghiệp sản xuất và công nghiệp khác: Có thể áp dụng mô hình và giải pháp đề xuất để cải thiện hiệu quả kinh doanh trong bối cảnh thị trường biến động và cạnh tranh khốc liệt.

Luận văn cung cấp các phân tích chi tiết, số liệu thực tế và giải pháp cụ thể, giúp các đối tượng trên có cái nhìn toàn diện và thực tiễn để áp dụng vào công việc quản lý và nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Thẻ điểm cân bằng (BSC) là gì và tại sao lại quan trọng trong đánh giá hiệu quả kinh doanh?
    BSC là công cụ quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả qua bốn khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và đào tạo phát triển. Nó giúp cân bằng giữa các mục tiêu tài chính và phi tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả tổng thể.

  2. Các chỉ số tài chính nào được sử dụng để đo lường hiệu quả kinh doanh trong nghiên cứu?
    Các chỉ số chính gồm ROE, ROA, ROS, số vòng quay tài sản, khả năng thanh toán ngắn hạn và tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. Chúng phản ánh năng lực sinh lời, sử dụng tài sản và quản lý tài chính của doanh nghiệp.

  3. Tại sao hiệu quả kinh doanh của công ty TNHH Thép Vinakyoei giảm mạnh trong giai đoạn 2020-2022?
    Nguyên nhân chính là do tác động của đại dịch Covid-19, biến động thị trường thép, chi phí sản xuất tăng cao, nhu cầu thị trường giảm và các yếu tố kinh tế vĩ mô bất ổn như lạm phát và tín dụng thắt chặt.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để cải thiện hiệu quả kinh doanh của công ty?
    Các giải pháp bao gồm quản lý tài chính chặt chẽ, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, cải tiến quy trình nội bộ, đầu tư phát triển nguồn nhân lực và nâng cấp hệ thống thông tin quản lý.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp áp dụng thành công mô hình thẻ điểm cân bằng?
    Doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa quản trị chung, đồng thuận mục tiêu giữa các phòng ban, giải thích rõ ràng về các chỉ số và duy trì sự kiên trì trong thực hiện. Sự cam kết từ ban lãnh đạo và sự phối hợp của toàn bộ nhân viên là yếu tố then chốt.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về hiệu quả kinh doanh và mô hình thẻ điểm cân bằng, làm nền tảng cho phân tích thực trạng tại công ty TNHH Thép Vinakyoei.
  • Phân tích số liệu giai đoạn 2020-2022 cho thấy hiệu quả kinh doanh giảm sút nghiêm trọng do nhiều yếu tố khách quan và nội tại.
  • Mô hình BSC giúp nhận diện rõ các điểm mạnh, điểm yếu trên bốn khía cạnh tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và đào tạo phát triển.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, tập trung vào quản lý tài chính, cải tiến quy trình, phát triển nguồn nhân lực và nâng cấp hệ thống thông tin.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng mô hình BSC cho các doanh nghiệp ngành thép khác.

Ban lãnh đạo và các nhà quản trị doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường đầy biến động hiện nay.