Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt và điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, quản trị tài chính doanh nghiệp giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Công ty than Nam Mẫu, thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin), đang đối mặt với nhiều thách thức trong khâu quản trị tài chính, dẫn đến giá thành sản phẩm cao và lãng phí chi phí. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2018 nhằm phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng quản trị tài chính tại công ty này.

Mục tiêu nghiên cứu là hoàn thiện công tác quản trị tài chính để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm chi phí và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các yếu tố môi trường kinh tế, khoa học công nghệ ảnh hưởng đến quản trị tài chính tại Công ty than Nam Mẫu trong giai đoạn nêu trên. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp các giải pháp thiết thực giúp công ty cải thiện hiệu quả tài chính, từ đó góp phần nâng cao năng suất lao động và thu nhập người lao động.

Theo báo cáo tài chính năm 2018, tổng tài sản của công ty đạt khoảng 2.235 tỷ đồng, trong đó vốn vay dài hạn chiếm 70,8%, vốn vay ngắn hạn 15,8%, và vốn chủ sở hữu chỉ chiếm 13,4%. Điều này cho thấy áp lực tài chính lớn và nhu cầu cải thiện quản trị vốn là cấp thiết. Nghiên cứu không chỉ có giá trị thực tiễn đối với Công ty than Nam Mẫu mà còn góp phần bổ sung lý luận về quản trị tài chính doanh nghiệp trong ngành than Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị tài chính doanh nghiệp hiện đại, trong đó nhấn mạnh ba quyết định tài chính trọng yếu: quyết định đầu tư, quyết định huy động vốn và quyết định phân phối lợi nhuận. Lý thuyết về chất lượng quản trị tài chính được đo lường qua các chỉ số tài chính như tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), trên tài sản (ROA) và trên vốn chủ sở hữu (ROE). Ngoài ra, các mô hình phân tích tài chính như phân tích tỷ số thanh toán, đòn bẩy tài chính, hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời được áp dụng để đánh giá thực trạng tài chính của công ty.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản trị tài chính doanh nghiệp: quá trình quản lý các nguồn lực tài chính nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp.
  • Chất lượng quản trị tài chính: mức độ hiệu quả trong việc lập kế hoạch, kiểm soát dòng tiền và sử dụng vốn.
  • Các chỉ số tài chính: hệ số thanh toán ngắn hạn, hệ số đòn bẩy tài chính, tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu, tài sản và vốn chủ sở hữu.
  • Môi trường kinh tế và công nghệ: các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến hoạt động tài chính doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp thu thập và phân tích số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh và niên giám thống kê tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016-2018. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu tài chính của Công ty than Nam Mẫu trong ba năm này.

Phân tích số liệu được thực hiện bằng phần mềm Microsoft Excel 2007, áp dụng các phương pháp phân tổ, so sánh, đồ thị và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo tính khách quan và chính xác. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2019, bao gồm các bước thu thập dữ liệu, xử lý, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu vốn chưa hợp lý: Năm 2018, vốn vay dài hạn chiếm 70,8% tổng nguồn vốn, vốn vay ngắn hạn 15,8%, trong khi vốn chủ sở hữu chỉ chiếm 13,4%. Tỷ lệ vốn vay cao tạo áp lực trả nợ và rủi ro tài chính lớn cho công ty.

  2. Hiệu quả sử dụng tài sản cố định tăng dần: Giá trị tài sản cố định tăng từ 573 tỷ đồng năm 2016 lên 828 tỷ đồng năm 2018, tương đương mức tăng 44,5%. Điều này phản ánh đầu tư vào cơ sở vật chất kỹ thuật được chú trọng nhằm nâng cao năng suất.

  3. Tồn kho than lớn ảnh hưởng đến dòng tiền: Năm 2017, tồn kho than ước tính khoảng 480 nghìn tấn, gây áp lực tài chính và làm giảm khả năng thanh khoản của công ty.

  4. Nợ phải trả tăng nhanh: Nợ phải trả tăng 74,9% từ năm 2016 đến 2018, từ khoảng 1.2 nghìn tỷ đồng lên gần 2 nghìn tỷ đồng, cho thấy áp lực tài chính ngày càng lớn.

Thảo luận kết quả

Cơ cấu vốn chủ yếu dựa vào vay nợ dài hạn và ngắn hạn khiến công ty phải chịu chi phí tài chính cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận và khả năng tái đầu tư. Việc tăng giá trị tài sản cố định cho thấy công ty đang đầu tư mạnh vào công nghệ và thiết bị nhằm nâng cao năng suất, phù hợp với xu hướng cơ giới hóa trong ngành than. Tuy nhiên, tồn kho than lớn và nợ phải trả tăng nhanh phản ánh khó khăn trong quản lý dòng tiền và tiêu thụ sản phẩm.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ vốn vay cao là điểm chung của nhiều doanh nghiệp than nhưng cần được kiểm soát để tránh rủi ro tài chính. Việc áp dụng công nghệ chống neo và cơ giới hóa lò chợ đã góp phần nâng cao năng suất lao động từ 33,34 tấn/người/năm năm 2016 lên 36,6 tấn/người/năm năm 2017, cho thấy hiệu quả đầu tư công nghệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu vốn qua các năm, biểu đồ tăng trưởng tài sản cố định và bảng so sánh các chỉ số tài chính chính để minh họa rõ nét hơn về tình hình tài chính và hiệu quả quản trị.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tái cấu trúc cơ cấu vốn: Giảm tỷ trọng vốn vay dài hạn và ngắn hạn xuống dưới 60% tổng nguồn vốn trong vòng 3 năm tới, tăng vốn chủ sở hữu thông qua phát hành cổ phần hoặc tăng vốn từ lợi nhuận giữ lại. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với Vinacomin.

  2. Tăng cường quản lý tồn kho: Áp dụng hệ thống quản lý tồn kho hiện đại, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tiêu thụ than để giảm tồn kho xuống dưới 200 nghìn tấn trong năm 2021. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh và sản xuất.

  3. Nâng cao năng lực quản trị tài chính: Đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ quản lý tài chính về phân tích tài chính, lập kế hoạch và kiểm soát chi phí trong 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp phòng tài chính.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ: Mở rộng đầu tư vào công nghệ cơ giới hóa và tự động hóa trong khai thác và vận chuyển than nhằm tăng năng suất lao động lên 40 tấn/người/năm trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban kỹ thuật và sản xuất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp ngành than: Nhận diện các điểm yếu trong quản trị tài chính và áp dụng giải pháp nâng cao hiệu quả vốn và chi phí.

  2. Chuyên gia tài chính doanh nghiệp: Tham khảo mô hình phân tích tài chính và các chỉ số đánh giá chất lượng quản trị tài chính trong ngành khai thác than.

  3. Nhà nghiên cứu kinh tế và quản trị: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về quản trị tài chính trong doanh nghiệp nhà nước và ngành công nghiệp mỏ.

  4. Sinh viên, học viên cao học chuyên ngành quản trị kinh doanh, tài chính: Học tập phương pháp nghiên cứu, phân tích số liệu thực tiễn và đề xuất giải pháp quản trị tài chính doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị tài chính doanh nghiệp là gì?
    Quản trị tài chính doanh nghiệp là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, kiểm soát và ra quyết định về các hoạt động tài chính nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Ví dụ, quyết định đầu tư, huy động vốn và phân phối lợi nhuận đều thuộc quản trị tài chính.

  2. Tại sao cơ cấu vốn lại quan trọng?
    Cơ cấu vốn ảnh hưởng đến chi phí vốn và rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Một cơ cấu vốn hợp lý giúp giảm chi phí vay và tăng khả năng tài chính bền vững. Công ty than Nam Mẫu có tỷ lệ vốn vay cao, cần điều chỉnh để giảm rủi ro.

  3. Các chỉ số tài chính nào dùng để đánh giá hiệu quả quản trị tài chính?
    Các chỉ số phổ biến gồm tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), trên tài sản (ROA), trên vốn chủ sở hữu (ROE), hệ số thanh toán ngắn hạn và hệ số đòn bẩy tài chính. Chúng phản ánh khả năng sinh lời, thanh khoản và mức độ rủi ro tài chính.

  4. Làm thế nào để giảm tồn kho than hiệu quả?
    Cần tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức tiêu thụ, đồng thời áp dụng hệ thống quản lý tồn kho hiện đại nhằm kiểm soát lượng hàng tồn. Công ty than Nam Mẫu đặt mục tiêu giảm tồn kho xuống dưới 200 nghìn tấn.

  5. Vai trò của công nghệ trong quản trị tài chính là gì?
    Công nghệ giúp nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và quản lý hiệu quả tài chính thông qua tự động hóa và số hóa các quy trình. Ví dụ, công nghệ chống neo và cơ giới hóa lò chợ đã giúp Công ty than Nam Mẫu tăng năng suất lao động.

Kết luận

  • Quản trị tài chính là yếu tố quyết định sự thành bại và phát triển bền vững của Công ty than Nam Mẫu trong bối cảnh cạnh tranh và khó khăn kinh tế.
  • Cơ cấu vốn hiện tại của công ty có tỷ lệ vay nợ cao, tạo áp lực tài chính lớn và cần được tái cấu trúc hợp lý.
  • Đầu tư vào tài sản cố định và công nghệ đã góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất.
  • Tồn kho than lớn và nợ phải trả tăng nhanh là những thách thức cần giải quyết để cải thiện dòng tiền và khả năng thanh khoản.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tái cấu trúc vốn, quản lý tồn kho, nâng cao năng lực quản trị tài chính và ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong 3-5 năm tới.

Để tiếp tục phát triển, Công ty than Nam Mẫu cần triển khai đồng bộ các giải pháp trên và thường xuyên đánh giá hiệu quả quản trị tài chính. Các nhà quản lý và chuyên gia tài chính được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả kinh doanh.