Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển công nghiệp và dịch vụ tại Việt Nam, các khu công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm. Công ty cổ phần khu công nghiệp Bắc Đồng Phú (BĐP), thành lập năm 2009 tại tỉnh Bình Phước, là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực thu hút doanh nghiệp vào khu công nghiệp. Tuy nhiên, do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và những thách thức từ môi trường kinh tế toàn cầu, năng lực cạnh tranh của công ty trong việc thu hút doanh nghiệp cần được đánh giá và nâng cao. Nghiên cứu này tập trung phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty BĐP trong giai đoạn 2014-2016, nhằm đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư vào khu công nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty BĐP và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực thu hút doanh nghiệp vào khu công nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại khu công nghiệp Bắc Đồng Phú, tỉnh Bình Phước, với dữ liệu thu thập từ các phòng ban công ty, ban quản lý khu kinh tế và khảo sát ý kiến khách hàng, chuyên gia. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý, phát triển bền vững khu công nghiệp, góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa – hiện đại hóa của địa phương và quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Năng lực cạnh tranh được hiểu là khả năng của doanh nghiệp trong việc thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng, chiếm lĩnh thị phần và phát triển bền vững. Các lý thuyết nền tảng được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết lợi thế cạnh tranh của Michael E. Porter: Lợi thế cạnh tranh xuất phát từ việc tạo ra giá trị vượt trội cho khách hàng, thông qua giá cả thấp hơn hoặc lợi ích vượt trội so với đối thủ.
  • Khái niệm năng lực cạnh tranh của Đinh Thị Nga và Trần Sửu: Năng lực cạnh tranh là khả năng tạo ra lợi thế cạnh tranh, năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ, chiếm lĩnh thị phần và phát triển bền vững.
  • Mô hình các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh: Bao gồm 11 yếu tố chính như điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng vùng, cơ chế chính sách, môi trường chính trị pháp luật, nguồn lao động, năng lực quản trị doanh nghiệp, giá cho thuê, năng lực marketing, chất lượng dịch vụ và tổ chức quản lý điều hành khu công nghiệp.

Các khái niệm này được kết hợp để xây dựng thang đo đánh giá năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần khu công nghiệp Bắc Đồng Phú trong lĩnh vực thu hút doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng. Nguồn dữ liệu bao gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các phòng ban công ty, ban quản lý khu kinh tế tỉnh Bình Phước, các báo cáo liên quan.
  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát ý kiến khách hàng và chuyên gia bằng bảng câu hỏi dựa trên thang đo Likert 5 bậc.

Cỡ mẫu khảo sát là 250 bảng câu hỏi phát ra, thu về 235, trong đó 206 bảng hợp lệ được sử dụng để phân tích, đảm bảo tỷ lệ mẫu trên biến quan sát theo chuẩn Bentler (1990). Phương pháp phân tích bao gồm mô tả thống kê, so sánh tỷ lệ phần trăm đánh giá các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh. Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2014 đến 2016 tại khu công nghiệp Bắc Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Điều kiện tự nhiên, địa lý, quy mô đất xây dựng:

    • 33% khách hàng đánh giá mức độ khá mạnh và mạnh về vị trí gần các tuyến giao thông đường bộ, hàng không, bến cảng.
    • 82.5% đánh giá nguồn nước công nghiệp được cung cấp đầy đủ.
    • Tuy nhiên, 24.3% đánh giá vị trí cách xa cảng biển và sân bay Tân Sơn Nhất là điểm yếu, ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển.

  2. Cơ sở hạ tầng kinh tế vùng:

    • 50% khách hàng đánh giá tích cực về chính sách hỗ trợ xây dựng điện, nước, thông tin liên lạc.
    • 42.3% và 32.5% đánh giá yếu và trung bình về việc cải tạo, nâng cấp đường bộ, đường sắt, gây khó khăn cho giao thông vận tải.

  3. Các trung tâm kinh tế và đô thị:

    • 63.6% khách hàng đánh giá yếu và rất yếu về nguồn lao động kỹ thuật chất lượng cao do thiếu cơ sở đào tạo đại học tại địa phương.
    • Tuy nhiên, 37.4% đánh giá tích cực về hệ thống tài chính ngân hàng và các cơ sở công nghiệp hỗ trợ.

  4. Cơ chế chính sách và giá cho thuê:

    • Các chính sách ưu đãi như miễn giảm thuế, quyền sử dụng đất rõ ràng được đánh giá là yếu tố quan trọng thu hút đầu tư.
    • Giá cho thuê được đánh giá là cạnh tranh nhưng cần linh hoạt hơn để phù hợp với nhu cầu nhà đầu tư.

  5. Năng lực marketing và tổ chức quản lý:

    • Công ty được đánh giá có hình ảnh nhận diện rõ ràng, nhân viên marketing chuyên nghiệp.
    • Tuy nhiên, cần nâng cao khả năng phối hợp với các cơ quan địa phương và chủ động đề xuất các biện pháp thu hút đầu tư.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy công ty BĐP có nhiều lợi thế về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng nội bộ và chính sách hỗ trợ, tạo nền tảng vững chắc cho việc thu hút doanh nghiệp. Tuy nhiên, các hạn chế về vị trí địa lý cách xa cảng biển, sân bay, cũng như cơ sở hạ tầng vùng chưa đồng bộ, đặc biệt là hệ thống giao thông đường sắt chưa phát triển, làm tăng chi phí vận chuyển và giảm sức cạnh tranh. Nguồn lao động kỹ thuật chất lượng cao còn thiếu do hạn chế về đào tạo chuyên sâu tại địa phương, ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, những yếu tố như cơ chế chính sách thông thoáng, giá thuê linh hoạt và năng lực marketing được xem là nhân tố quyết định trong thu hút đầu tư vào khu công nghiệp. Việc tổ chức quản lý hiệu quả, phối hợp tốt với các cơ quan chức năng cũng góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ đánh giá các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và điểm yếu của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông vùng:

    • Đề nghị tỉnh Bình Phước ưu tiên đầu tư nâng cấp, mở rộng đường bộ và phát triển tuyến đường sắt kết nối khu công nghiệp với cảng biển và sân bay trong vòng 3-5 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý khu kinh tế phối hợp với Sở Giao thông Vận tải tỉnh.

  2. Phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao:

    • Hợp tác với các trường đại học, cao đẳng để xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp trong khu công nghiệp.
    • Thời gian thực hiện: 2-3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Công ty BĐP phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh.

  3. Hoàn thiện chính sách ưu đãi và giá thuê linh hoạt:

    • Xây dựng chính sách ưu đãi thuế, miễn giảm phí và điều chỉnh giá thuê đất phù hợp với từng nhóm doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong năm đầu tiên.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với chính quyền địa phương.

  4. Nâng cao năng lực marketing và quản lý:

    • Đào tạo nhân viên marketing chuyên nghiệp, tăng cường quảng bá hình ảnh khu công nghiệp trên các kênh truyền thông đa dạng.
    • Cải thiện quy trình quản lý, tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng để tạo môi trường đầu tư thuận lợi.
    • Thời gian: 1-2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Kế hoạch – Kinh doanh và Ban quản lý công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý các khu công nghiệp:

    • Lấy làm cơ sở để đánh giá năng lực cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển và thu hút đầu tư hiệu quả.

  2. Các nhà hoạch định chính sách địa phương và trung ương:

    • Tham khảo để hoàn thiện chính sách ưu đãi, phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực phù hợp với thực tiễn khu công nghiệp.

  3. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp:

    • Hiểu rõ môi trường đầu tư, các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của khu công nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, phát triển công nghiệp:

    • Nguồn tài liệu tham khảo quý giá về mô hình năng lực cạnh tranh, phương pháp nghiên cứu và thực trạng phát triển khu công nghiệp tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của công ty BĐP được đánh giá dựa trên những yếu tố nào?
    Năng lực cạnh tranh được đánh giá qua 11 yếu tố chính như điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng vùng, cơ chế chính sách, giá thuê, năng lực marketing, nguồn lao động và tổ chức quản lý. Ví dụ, vị trí địa lý thuận lợi và nguồn nước công nghiệp đầy đủ là điểm mạnh nổi bật.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng, thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát 206 khách hàng hợp lệ và dữ liệu thứ cấp từ các phòng ban công ty, ban quản lý khu kinh tế.

  3. Những hạn chế chính của công ty BĐP trong thu hút doanh nghiệp là gì?
    Hạn chế gồm vị trí cách xa cảng biển và sân bay, cơ sở hạ tầng vùng chưa đồng bộ, đặc biệt là hệ thống giao thông đường sắt chưa phát triển, và nguồn lao động kỹ thuật chất lượng cao còn thiếu.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh?
    Các giải pháp gồm hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông vùng, phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật, hoàn thiện chính sách ưu đãi và giá thuê linh hoạt, nâng cao năng lực marketing và quản lý.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo khu công nghiệp, nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu chuyên ngành quản trị kinh doanh, phát triển công nghiệp sẽ tìm thấy giá trị thực tiễn và học thuật từ nghiên cứu này.

Kết luận

  • Năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần khu công nghiệp Bắc Đồng Phú được cấu thành từ 11 yếu tố chủ chốt, trong đó điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng và chính sách ưu đãi là những điểm mạnh nổi bật.
  • Hạn chế chính gồm vị trí địa lý cách xa cảng biển, sân bay, cơ sở hạ tầng vùng chưa đồng bộ và nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao còn thiếu.
  • Nghiên cứu đã đề xuất 4 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, bao gồm phát triển hạ tầng giao thông, đào tạo nguồn nhân lực, hoàn thiện chính sách và nâng cao năng lực marketing, quản lý.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho công tác quản lý và phát triển bền vững khu công nghiệp Bắc Đồng Phú trong giai đoạn tới.
  • Đề nghị các bên liên quan phối hợp triển khai các giải pháp trong vòng 1-5 năm để đạt hiệu quả tối ưu, góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa – hiện đại hóa địa phương và quốc gia.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kết quả và giải pháp nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững khu công nghiệp Bắc Đồng Phú.