Tổng quan nghiên cứu

Hiệu quả hoạt động kinh doanh là yếu tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt của nền kinh tế thị trường. Tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng giao thông, các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức như biến động kinh tế, cạnh tranh gay gắt và yêu cầu nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Giao thông Cửa Đông, tỉnh Lạng Sơn, hoạt động trong lĩnh vực tư vấn thiết kế, giám sát và quản lý dự án xây dựng giao thông, đã trải qua giai đoạn phát triển từ năm 2007 đến 2016 với nhiều biến động về tài chính và hiệu quả kinh doanh. Qua giai đoạn 2011-2016, tổng tài sản của công ty có xu hướng tăng trưởng, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế lại có sự biến động mạnh, đặc biệt giảm sâu trong năm 2016. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty trong giai đoạn này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh trong giai đoạn 2017-2022. Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố nội tại và ngoại cảnh ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, đồng thời phân tích các chỉ tiêu tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ công ty nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa nguồn lực và phát triển bền vững trong ngành xây dựng giao thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh tế về hiệu quả kinh doanh, bao gồm:

  • Khái niệm hiệu quả kinh doanh: Hiệu quả kinh doanh được hiểu là mức độ sử dụng các nguồn lực (nhân lực, tài lực, vật lực, vốn) để đạt được mục tiêu kinh tế - xã hội với chi phí tối thiểu và lợi nhuận tối đa. Hiệu quả này được đánh giá toàn diện về mặt không gian và thời gian, bao gồm hiệu quả tuyệt đối, tương đối, trước mắt và lâu dài.

  • Phân loại hiệu quả kinh doanh: Hiệu quả kinh doanh cá biệt (lợi nhuận của từng doanh nghiệp) và hiệu quả kinh tế - xã hội (đóng góp vào phát triển kinh tế quốc dân). Ngoài ra còn có hiệu quả chi phí bộ phận và tổng hợp, phản ánh chi tiết hiệu quả từng hoạt động trong doanh nghiệp.

  • Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh: Bao gồm nhóm yếu tố bên trong như bộ máy quản trị, lao động và tiền lương, tình hình tài chính, đặc tính sản phẩm, tổ chức tiêu thụ, nguyên vật liệu, cơ sở vật chất kỹ thuật, môi trường làm việc; và nhóm yếu tố bên ngoài như môi trường quốc tế, chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa xã hội, cạnh tranh ngành, người cung ứng và khách hàng.

  • Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh: Hệ thống chỉ tiêu tài chính và hoạt động như chi phí trên 1 đồng doanh thu, lợi nhuận trên doanh thu (ROS), lợi nhuận trên chi phí, doanh thu trên vốn sản xuất, lợi nhuận trên tài sản (ROA), lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), số vòng quay vốn và tài sản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính và hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Giao thông Cửa Đông giai đoạn 2011-2016, thu thập từ phòng Kế hoạch - Tài chính công ty và các báo cáo nội bộ.

  • Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ dữ liệu tài chính và hoạt động của công ty trong giai đoạn nghiên cứu được sử dụng để đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm; phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức; phân tích các yếu tố ảnh hưởng nội tại và ngoại cảnh; tổng hợp và so sánh với các nghiên cứu tương tự trong ngành xây dựng và tư vấn giao thông.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2017, phân tích và đánh giá thực trạng trong cùng năm, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2017-2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng tổng tài sản không đồng đều: Tổng tài sản của công ty tăng từ 14.397 triệu đồng năm 2013 lên 17.493 triệu đồng năm 2016, tuy nhiên có sự giảm nhẹ trong các năm 2013 và 2014. Tổng tài sản dài hạn chiếm tỷ trọng lớn hơn tài sản ngắn hạn, cho thấy cơ cấu tài sản chưa cân đối tối ưu.

  2. Lợi nhuận sau thuế biến động mạnh: Lợi nhuận sau thuế tăng từ 576 triệu đồng năm 2011 lên 843 triệu đồng năm 2013 (tăng 46,4%), sau đó giảm liên tục xuống còn 67 triệu đồng năm 2016, giảm 92% so với năm 2013. Nguyên nhân chính là do quản lý chi phí kém hiệu quả và đầu tư chưa sinh lời từ các dự án mới.

  3. Hiệu quả sử dụng vốn và tài sản chưa cao: Chỉ tiêu doanh thu trên vốn sản xuất và lợi nhuận trên tài sản có xu hướng giảm trong giai đoạn 2014-2016, phản ánh hiệu quả khai thác tài sản và vốn chưa tối ưu.

  4. Ảnh hưởng của yếu tố nội tại và ngoại cảnh: Bộ máy quản trị còn thiếu sự linh hoạt, công tác tổ chức lao động và chính sách tiền lương chưa thực sự kích thích năng suất; môi trường kinh tế vĩ mô có nhiều biến động, đặc biệt là sự giảm đầu tư công và nợ đọng xây dựng cơ bản ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến hiệu quả kinh doanh giảm sút là sự mất cân đối trong quản lý tài chính và chi phí, đặc biệt trong khâu quản lý dự án và đầu tư mở rộng. So với các nghiên cứu về doanh nghiệp xây dựng khác, công ty có điểm mạnh về đội ngũ kỹ sư trình độ cao và hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008, tuy nhiên chưa tận dụng hiệu quả các nguồn lực này để nâng cao lợi nhuận. Biểu đồ lợi nhuận sau thuế qua các năm thể hiện rõ sự biến động mạnh, cho thấy cần có chiến lược quản lý rủi ro tài chính và chi phí chặt chẽ hơn. Bảng phân tích cơ cấu tài sản cũng cho thấy sự cần thiết trong việc cân đối giữa tài sản ngắn hạn và dài hạn để đảm bảo tính thanh khoản và khả năng đầu tư. Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo ngành xây dựng giao thông tại Việt Nam, nơi mà các doanh nghiệp tư vấn đang phải thích nghi với môi trường cạnh tranh và yêu cầu nâng cao chất lượng dịch vụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý chiến lược kinh doanh: Xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển dài hạn rõ ràng, tập trung vào các dự án có hiệu quả cao, giảm thiểu rủi ro tài chính. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, thời gian: 2017-2018.

  2. Hoàn thiện công tác quản lý chi phí và dự án: Áp dụng hệ thống kiểm soát chi phí chặt chẽ, nâng cao năng lực quản lý dự án, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình. Chủ thể: Phòng Kế hoạch - Tài chính, Phòng Tư vấn, thời gian: 2017-2019.

  3. Phát triển nguồn nhân lực và động lực lao động: Tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn, xây dựng chính sách tiền lương và khen thưởng hợp lý để kích thích năng suất lao động. Chủ thể: Phòng Hành chính - Tổ chức, thời gian: 2017-2020.

  4. Đầu tư công nghệ và cơ sở vật chất hiện đại: Nâng cấp trang thiết bị, áp dụng công nghệ mới trong khảo sát và thiết kế để nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí. Chủ thể: Ban Giám đốc, thời gian: 2018-2022.

  5. Mở rộng quan hệ hợp tác và thị trường: Tăng cường liên kết với các chủ đầu tư, mở rộng thị trường tư vấn xây dựng giao thông trong và ngoài tỉnh. Chủ thể: Phòng Kinh doanh, thời gian: 2017-2022.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng giao thông: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, xây dựng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về đánh giá hiệu quả kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng giao thông.

  3. Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và giao thông vận tải: Tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững.

  4. Nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Đánh giá năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả kinh doanh được đánh giá bằng những chỉ tiêu nào?
    Hiệu quả kinh doanh được đánh giá qua các chỉ tiêu như lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS), lợi nhuận trên tài sản (ROA), lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), chi phí trên 1 đồng doanh thu và số vòng quay vốn. Ví dụ, ROS phản ánh khả năng sinh lời trên doanh thu, giúp doanh nghiệp điều chỉnh chi phí và tăng doanh thu hiệu quả.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng giao thông?
    Bộ máy quản trị, công tác quản lý chi phí và dự án, chất lượng nguồn nhân lực, cũng như môi trường kinh tế vĩ mô là những yếu tố quan trọng. Ví dụ, quản lý chi phí kém có thể làm giảm lợi nhuận dù doanh thu tăng.

  3. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp?
    Cải thiện hiệu quả sử dụng vốn bằng cách tối ưu hóa cơ cấu tài sản, tăng vòng quay vốn, đầu tư vào công nghệ hiện đại và quản lý dòng tiền chặt chẽ. Ví dụ, giảm tồn kho không cần thiết giúp giải phóng vốn lưu động.

  4. Tại sao lợi nhuận của công ty giảm mạnh trong năm 2016?
    Nguyên nhân chính là do quản lý chi phí không hiệu quả và đầu tư vào các dự án mới chưa mang lại nguồn thu, đồng thời ảnh hưởng từ môi trường kinh tế và giảm đầu tư công. Ví dụ, chi phí xây dựng chi nhánh trang trại chưa được bù đắp kịp thời.

  5. Giải pháp nào giúp doanh nghiệp tư vấn xây dựng giao thông nâng cao năng lực cạnh tranh?
    Tăng cường đào tạo nhân lực, áp dụng công nghệ mới, hoàn thiện quản lý dự án và mở rộng thị trường hợp tác. Ví dụ, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO giúp nâng cao uy tín và chất lượng dịch vụ.

Kết luận

  • Hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Giao thông Cửa Đông có sự biến động rõ rệt trong giai đoạn 2011-2016, với lợi nhuận sau thuế giảm mạnh vào năm 2016.
  • Các yếu tố nội tại như quản lý chi phí, tổ chức lao động và năng lực quản trị đóng vai trò quyết định đến hiệu quả kinh doanh.
  • Yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế vĩ mô và cạnh tranh ngành cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của công ty.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược, quản lý chi phí, phát triển nguồn nhân lực và đầu tư công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh trong giai đoạn 2017-2022.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để công ty và các doanh nghiệp tương tự cải thiện hiệu quả hoạt động, tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Các nhà nghiên cứu và quản lý doanh nghiệp có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng giao thông.