Tổng quan nghiên cứu

Việc làm giàu vốn từ cho học sinh tiểu học, đặc biệt là lớp 3, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển năng lực giao tiếp và khả năng sử dụng ngôn ngữ hiệu quả. Theo ước tính, học sinh tiểu học khi kết thúc cấp học có vốn từ khoảng 12.000 từ, tuy nhiên thực tế cho thấy vốn từ của nhiều em còn hạn chế về số lượng và chất lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và học tập. Nghiên cứu tập trung vào huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, nơi có đặc điểm kinh tế - xã hội đa dạng, nhằm khảo sát thực trạng dạy học làm giàu vốn từ qua phân môn Luyện từ và câu trong chương trình Tiếng Việt lớp 3. Mục tiêu chính của luận văn là đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học làm giàu vốn từ theo định hướng phát triển năng lực giao tiếp, góp phần giúp học sinh chủ động lĩnh hội tri thức, sử dụng tiếng Việt hiện đại trong học tập và giao tiếp hàng ngày. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các trường tiểu học trên địa bàn huyện Thạnh Phú trong năm học 2018-2019. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện các chỉ số về năng lực giao tiếp của học sinh, nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Việt, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong việc thiết kế bài giảng và bài tập phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết giao tiếp và lý thuyết phát triển năng lực học sinh. Lý thuyết giao tiếp được tiếp cận từ nhiều góc độ như tâm lý học xã hội, ngôn ngữ học và giáo dục học, nhấn mạnh giao tiếp là quá trình trao đổi thông tin, ảnh hưởng lẫn nhau giữa các cá nhân trong bối cảnh xã hội. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: năng lực giao tiếp (khả năng sử dụng ngôn ngữ để tương tác hiệu quả), vốn từ (tập hợp các từ ngữ mà học sinh biết và sử dụng), và các nguyên tắc dạy học theo định hướng phát triển năng lực giao tiếp như tính tích hợp, tính hệ thống, tính vừa sức và phát huy sáng tạo. Ngoài ra, luận văn cũng vận dụng mô hình phát triển năng lực chung và năng lực chuyên biệt trong giáo dục tiểu học, tập trung vào năng lực giao tiếp ngôn ngữ như một năng lực cơ bản và đặc thù.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng và thực nghiệm sư phạm. Nguồn dữ liệu chính bao gồm: phiếu khảo sát 29 giáo viên và 240 học sinh lớp 3 tại 5 trường tiểu học