Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ và khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhu cầu về nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa nghệ thuật ngày càng gia tăng. Theo Quyết định số 2341/QĐ-TTg ngày 02/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ, thành phố Cần Thơ được quy hoạch trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của vùng, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ, với hơn 23 năm hoạt động, là đầu mối đào tạo chủ lực nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật cho khu vực. Tuy nhiên, thực trạng đào tạo vẫn còn nhiều hạn chế như chất lượng đào tạo chưa đồng đều, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, cũng như chưa có cơ chế chính sách đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ nhà giáo và nghệ sĩ.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật tại trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ giai đoạn 2010-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động đào tạo chính quy và thường xuyên của trường trong giai đoạn trên, với đối tượng nghiên cứu là công tác quản lý đào tạo, đội ngũ nhà giáo, người học và các đơn vị sử dụng lao động trong khu vực.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời hỗ trợ các cơ quan quản lý và đơn vị sử dụng lao động trong việc phát huy hiệu quả nguồn nhân lực sau đào tạo. Các chỉ số như tỷ lệ tuyển sinh đạt trên 80% trong giai đoạn 2010-2016 và số lượng sinh viên liên kết đào tạo đại học tăng từ 36 lên 127 người trong giai đoạn 2016-2018 cho thấy tiềm năng phát triển của nhà trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và đào tạo nghề nghiệp, trong đó:

  • Lý thuyết quản trị nguồn nhân lực: Theo John M. Ivancevich, quản trị nguồn nhân lực là chức năng chiến lược quyết định sự thành công của tổ chức, bao gồm việc lập kế hoạch, tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân lực nhằm giữ ưu thế cạnh tranh và nâng cao hiệu quả hoạt động.

  • Lý thuyết đào tạo nguồn nhân lực: Đào tạo được hiểu là quá trình có hoạch định nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho người học để đáp ứng yêu cầu công việc và phát triển nghề nghiệp. Quá trình này phải xuất phát từ nhu cầu thực tế của tổ chức và người học, đảm bảo chất lượng và hiệu quả.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: đào tạo, nguồn nhân lực, nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, và các nguyên tắc đào tạo như gắn kết với nhu cầu sử dụng nhân lực, kế hoạch đào tạo khả thi, và đánh giá hiệu quả đào tạo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định lượng và định tính:

  • Phương pháp định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng hỏi khảo sát với 176 người gồm nhà giáo, viên chức quản lý và người học (54 sinh viên năm 2, 3; 61 người học tốt nghiệp; 61 cán bộ quản lý và nhà giáo). Bộ tiêu chí đánh giá dựa trên Thông tư số 15/2017/TT-BLĐTBXH về kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm thống kê, phân tích tỷ lệ phần trăm theo thang đo 4 mức độ (kém, trung bình, khá, tốt).

  • Phương pháp định tính: Phỏng vấn sâu với các nhà quản lý, nhà giáo, đơn vị sử dụng lao động và chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật nhằm thu thập thông tin chi tiết, đánh giá thực trạng và nguyên nhân các hạn chế trong công tác đào tạo.

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm báo cáo hoạt động đào tạo của trường, các văn bản pháp luật liên quan như Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014, các quyết định của Chính phủ và UBND thành phố Cần Thơ, cùng các tài liệu tham khảo chuyên ngành.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích giai đoạn 2010-2018, thời điểm trường chuyển đổi từ trung cấp lên cao đẳng và mở rộng quy mô đào tạo.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và phù hợp với mục tiêu đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Xác định nhu cầu đào tạo: Từ 2010 đến 2016, chỉ tiêu tuyển sinh hệ trung cấp tăng từ 150 lên 180 người/năm, đạt tỷ lệ tuyển sinh trung bình trên 85%. Năm 2018, trường tuyển sinh bậc cao đẳng với 110 chỉ tiêu nhưng chỉ đạt 43,6% tỷ lệ tuyển sinh. Việc khảo sát ý kiến cho thấy 80% nhà giáo và người học đánh giá trường đã xác định nhu cầu đào tạo khá tốt, tuy nhiên chỉ có 56,6% ý kiến cho rằng việc điều tra lần vết người tốt nghiệp để đánh giá nhu cầu chưa được chú trọng.

  2. Lập kế hoạch đào tạo: Kế hoạch đào tạo được xây dựng chi tiết theo năm học, học kỳ và tuần, với sự phối hợp giữa các phòng ban. Từ năm 2017, kế hoạch được hoàn thiện hơn nhờ học tập kinh nghiệm từ Đại học Cần Thơ. Khảo sát cho thấy trên 90% cán bộ, viên chức đánh giá công tác lập kế hoạch và tổ chức tuyển sinh đạt mức khá trở lên. Tuy nhiên, chỉ có 68,6% đánh giá tích cực về việc bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho nhà giáo, và 72,2% cho việc khuyến khích nghiên cứu khoa học còn ở mức trung bình.

  3. Tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo: Tỷ lệ tuyển sinh trung cấp giai đoạn 2010-2016 đạt trên 80%, tuy nhiên năm 2017-2018 có sự giảm sút do chuyển đổi lên cao đẳng và mở rộng ngành nghề. Chương trình đào tạo được phê duyệt và công khai, với 90% nhà giáo và viên chức đánh giá mục tiêu và chương trình đào tạo phù hợp. Việc phối hợp với đơn vị sử dụng lao động trong thực hành, thực tập đạt mức khá (khoảng 70%). Tuy nhiên, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm phù hợp chưa được khảo sát đầy đủ.

  4. Đánh giá hiệu quả đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực sau đào tạo: Nhà trường đã thực hiện tự đánh giá và kiểm định chất lượng theo quy định, tuy nhiên việc thu thập ý kiến đơn vị sử dụng lao động và điều tra lần vết người tốt nghiệp còn hạn chế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đào tạo và giảng dạy chưa được đầu tư đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ đã có những bước tiến quan trọng trong công tác đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, đặc biệt trong việc xác định nhu cầu đào tạo và lập kế hoạch chi tiết. Việc tăng chỉ tiêu tuyển sinh và mở rộng liên kết đào tạo đại học phản ánh sự phát triển tích cực của nhà trường.

Tuy nhiên, các hạn chế như tỷ lệ tuyển sinh bậc cao đẳng thấp, chưa chú trọng điều tra lần vết người tốt nghiệp, và hạn chế trong đầu tư công nghệ thông tin cho thấy nhà trường cần có chiến lược cải tiến toàn diện. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long, việc sáp nhập và giải thể một số trường trung cấp văn hóa nghệ thuật do thiếu hiệu quả đào tạo là bài học quan trọng để trường Cao đẳng VHNT Cần Thơ duy trì và nâng cao chất lượng.

Việc chưa khuyến khích mạnh mẽ nghiên cứu khoa học và sáng kiến cải tiến cũng làm giảm khả năng đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng đào tạo. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ tuyển sinh, đánh giá ý kiến nhà giáo và người học theo từng tiêu chí sẽ minh họa rõ nét hơn các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường điều tra và phân tích nhu cầu đào tạo: Thiết lập hệ thống điều tra lần vết người tốt nghiệp và khảo sát ý kiến đơn vị sử dụng lao động hàng năm để cập nhật nhu cầu thực tế, từ đó điều chỉnh chỉ tiêu và ngành nghề đào tạo phù hợp. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học tiếp theo. Chủ thể: Phòng Quản lý đào tạo phối hợp với các đơn vị liên quan.

  2. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng kế hoạch đào tạo: Xây dựng kế hoạch đào tạo dài hạn và ngắn hạn chi tiết, bao gồm cả kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy cho nhà giáo. Thời gian: kế hoạch 5 năm, đánh giá hàng năm. Chủ thể: Ban Giám hiệu và Phòng Tổ chức - Hành chính.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giảng dạy: Đầu tư phần mềm quản lý đào tạo, thư viện điện tử, và trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo và quản lý. Thời gian: 2 năm tới. Chủ thể: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Kế hoạch - Tài chính.

  4. Khuyến khích nghiên cứu khoa học và sáng kiến cải tiến: Xây dựng chính sách khuyến khích cán bộ, nhà giáo tham gia nghiên cứu khoa học, sáng kiến cải tiến và chuyển giao công nghệ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. Thời gian: triển khai ngay và đánh giá định kỳ. Chủ thể: Ban Giám hiệu và các phòng ban chuyên môn.

  5. Tăng cường liên kết đào tạo và hợp tác với các đơn vị sử dụng lao động: Mở rộng các chương trình liên kết đào tạo đại học và hợp tác thực tập, thực hành tại các đơn vị sử dụng lao động để nâng cao kỹ năng thực tế cho người học. Thời gian: liên tục, ưu tiên trong 3 năm tới. Chủ thể: Phòng Quản lý đào tạo và Phòng Công tác HSSV.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, giúp xây dựng chính sách và kế hoạch phát triển đào tạo phù hợp.

  2. Nhà giáo và giảng viên các trường văn hóa nghệ thuật: Tham khảo để nâng cao phương pháp giảng dạy, hiểu rõ các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đào tạo và áp dụng các giải pháp cải tiến.

  3. Sinh viên và người học ngành văn hóa nghệ thuật: Hiểu rõ về quá trình đào tạo, các tiêu chuẩn chất lượng và cơ hội phát triển nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.

  4. Các đơn vị sử dụng lao động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật: Nắm bắt được thực trạng đào tạo nguồn nhân lực, từ đó phối hợp hiệu quả với các cơ sở đào tạo trong việc tuyển dụng và phát triển nhân lực.

Luận văn cũng hữu ích cho các nhà nghiên cứu và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý văn hóa, quản lý nguồn nhân lực nhằm phát triển các mô hình đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ đã đạt được những thành tựu gì trong đào tạo nguồn nhân lực?
    Trường đã đào tạo hơn 3.000 người học trình độ trung cấp và sơ cấp, mở rộng liên kết đào tạo đại học với hơn 245 sinh viên, đồng thời nhiều học viên đạt giải thưởng nghệ thuật quốc gia, góp phần phát triển văn hóa nghệ thuật khu vực.

  2. Những hạn chế chính trong công tác đào tạo của trường là gì?
    Bao gồm tỷ lệ tuyển sinh bậc cao đẳng thấp, chưa chú trọng điều tra lần vết người tốt nghiệp, hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin và chưa khuyến khích mạnh mẽ nghiên cứu khoa học, sáng kiến cải tiến.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp phương pháp định lượng qua khảo sát bảng hỏi với 176 người và phương pháp định tính qua phỏng vấn sâu các nhà quản lý, nhà giáo và đơn vị sử dụng lao động, đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật tại trường?
    Cần tăng cường điều tra nhu cầu đào tạo, hoàn thiện kế hoạch đào tạo, ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích nghiên cứu khoa học và mở rộng liên kết đào tạo với các đơn vị sử dụng lao động.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp, nhà giáo, sinh viên ngành văn hóa nghệ thuật và các đơn vị sử dụng lao động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật sẽ được hưởng lợi từ các phân tích và đề xuất trong luận văn.

Kết luận

  • Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ đã có những bước phát triển quan trọng trong công tác đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật giai đoạn 2010-2018, với tỷ lệ tuyển sinh trung bình trên 80% ở bậc trung cấp và mở rộng liên kết đào tạo đại học.
  • Công tác xác định nhu cầu đào tạo và lập kế hoạch được thực hiện ngày càng bài bản, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế về điều tra lần vết người tốt nghiệp và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Việc tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo đảm bảo mục tiêu và chương trình đào tạo phù hợp, phối hợp với đơn vị sử dụng lao động trong thực hành, thực tập đạt mức khá.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bao gồm tăng cường điều tra nhu cầu, hoàn thiện kế hoạch, ứng dụng công nghệ, khuyến khích nghiên cứu khoa học và mở rộng liên kết đào tạo.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá định kỳ hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Để góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật, các nhà quản lý, nhà giáo và đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ trong việc thực hiện các giải pháp đề xuất. Hành động ngay hôm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của lĩnh vực văn hóa nghệ thuật tại Cần Thơ và khu vực đồng bằng sông Cửu Long.