I. Khái niệm vai trò và phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ
Luận văn bắt đầu bằng việc làm rõ các khái niệm cơ bản về nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực khoa học công nghệ (KHCN) nói riêng. Nguồn nhân lực được định nghĩa là tổng hòa thể lực và trí lực của lực lượng lao động, bao gồm cả truyền thống và kinh nghiệm. Riêng nhân lực KHCN được hiểu là những người tham gia trực tiếp vào các hoạt động KHCN, bao gồm nghiên cứu, sáng tạo, giảng dạy, quản lý… Luận văn phân loại nhân lực KHCN theo lĩnh vực hoạt động (khoa học tự nhiên, kỹ thuật, xã hội nhân văn, y tế, nông nghiệp) và theo trình độ đào tạo (cao đẳng, đại học, sau đại học).
Vai trò của nguồn nhân lực KHCN được nhấn mạnh là yếu tố quyết định tạo ra sự tiến bộ KHCN, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Luận văn cũng đề cập đến khái niệm "phát triển nguồn nhân lực KHCN" là quá trình nâng cao cả số lượng và chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển. Các tiêu chí đánh giá sự phát triển bao gồm quy mô, cơ cấu, trình độ, năng suất và hiệu quả hoạt động của đội ngũ này. Cuối cùng, phần này phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển nguồn nhân lực KHCN, bao gồm các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa và giáo dục.
II. Kinh nghiệm quốc tế và thực trạng phát triển nguồn nhân lực KHCN ở Việt Nam
Luận văn phân tích kinh nghiệm của một số nước trong khu vực và trên thế giới về phát triển nguồn nhân lực KHCN, từ đó rút ra bài học cho Việt Nam. Đặc biệt, luận văn nhấn mạnh vào việc học hỏi kinh nghiệm về chính sách đầu tư cho giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và trọng dụng nhân tài. Phần này cũng phân tích thực trạng phát triển nguồn nhân lực KHCN ở Việt Nam từ năm 2000 đến nay, dựa trên các số liệu thống kê về quy mô, cơ cấu, trình độ chuyên môn kỹ thuật. Luận văn chỉ ra những thành tựu đạt được, đồng thời thẳng thắn thừa nhận những hạn chế như: chất lượng nhân lực còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế; thiếu hụt nhân lực KHCN kế cận, nhất là đội ngũ cán bộ khoa học trẻ có trình độ cao; cơ chế quản lý và sử dụng nhân lực còn bất cập… Các nguyên nhân của những hạn chế này cũng được phân tích, làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp.
III. Quan điểm mục tiêu và giải pháp phát triển nguồn nhân lực KHCN ở Việt Nam đến năm 2020
Luận văn trình bày quan điểm và mục tiêu phát triển nguồn nhân lực KHCN đến năm 2020. Quan điểm xuyên suốt là coi nguồn nhân lực KHCN là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt cho sự phát triển nhanh và bền vững. Mục tiêu đặt ra là phát triển nguồn nhân lực KHCN cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Một số giải pháp chủ yếu được đề xuất bao gồm: hoàn thiện cơ chế, chính sách; đổi mới căn bản hệ thống giáo dục, đào tạo; đa dạng hóa nguồn vốn và nâng cao hiệu quả đầu tư tài chính; nâng cao trình độ quản lý hoạt động KHCN; đẩy mạnh hợp tác quốc tế… Luận văn nhấn mạnh vào việc đổi mới tư duy, cơ chế, chính sách để tạo môi trường thuận lợi cho việc phát triển và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực KHCN, coi đây là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
