I. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là yếu tố quan trọng hàng đầu trong sản xuất nông nghiệp. Việc đánh giá tiềm năng đất đai giúp xác định ưu thế và hạn chế của đất, từ đó đưa ra các giải pháp sử dụng đất hợp lý. Sự gia tăng dân số và nhu cầu lương thực, thực phẩm ngày càng cao đòi hỏi ngành nông nghiệp phải tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc duy trì độ phì nhiêu của đất là rất cần thiết. Đánh giá số lượng và chất lượng đất đai sẽ hỗ trợ cho việc sử dụng tài nguyên đất một cách hiệu quả và bền vững. Các chính sách về quản lý đất đai đã được ban hành từ những năm 1980 đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, việc khai thác tiềm năng đất đai vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là ở các vùng ven biển như Hải Hậu, Nam Định.
1.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp tại Hải Hậu
Hải Hậu là huyện ven biển với nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên, nông nghiệp chủ yếu vẫn tập trung vào sản xuất lương thực như lúa gạo. Việc chuyển đổi một phần diện tích đất sang nuôi trồng thủy sản đã mang lại hiệu quả nhất định. Để nâng cao giá trị sử dụng đất, cần phải đánh giá tiềm năng đất đai và xác định hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Việc này không chỉ giúp cải thiện đời sống người dân mà còn đảm bảo tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá tiềm năng đất đai và hiệu quả sử dụng đất tại huyện Hải Hậu. Nghiên cứu sẽ phân hạng thích hợp đất đai, đánh giá hiệu quả các mô hình sản xuất nông nghiệp và tính bền vững của các loại hình sử dụng đất. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở cho các nhà quản lý trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hiệu quả và bền vững. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp bền vững đến năm 2020, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho người dân.
2.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu sẽ cung cấp bộ dữ liệu cơ bản về tiềm năng đất đai của huyện Hải Hậu, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp bền vững. Kết quả nghiên cứu sẽ hỗ trợ các nhà quản lý trong việc chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, giúp địa phương chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp phù hợp. Điều này không chỉ góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp tại Hải Hậu.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu bao gồm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Hải Hậu, các loại đất sản xuất nông nghiệp và các mô hình sản xuất nông nghiệp điển hình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào địa giới hành chính huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, trong giai đoạn từ 1980 đến 2013, với trọng tâm là các vấn đề liên quan trong giai đoạn 2009 - 2011. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và khả thi của các giải pháp sử dụng đất được đề xuất.
3.1. Các loại hình sử dụng đất nông nghiệp
Nghiên cứu sẽ phân tích các loại hình sử dụng đất nông nghiệp hiện có tại huyện Hải Hậu, bao gồm đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, và đất nuôi trồng thủy sản. Việc đánh giá các loại hình này sẽ giúp xác định những ưu điểm và hạn chế trong việc sử dụng đất, từ đó đề xuất các phương án cải thiện hiệu quả sử dụng đất. Các mô hình sản xuất nông nghiệp điển hình cũng sẽ được xem xét để rút ra bài học kinh nghiệm cho việc phát triển bền vững trong tương lai.
