Luận Văn Thạc Sĩ: Đánh Giá Hiệu Quả Và Định Hướng Sử Dụng Đất Nông Nghiệp Thích Ứng Biến Đổi Khí Hậu Tại Xã Thanh Vận, Huyện Chợ Mới

• Tác giả: Nguyễn Văn Quảng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thế Hùng
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý đất đai
• Đề tài: Đánh giá hiệu quả và định hướng sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững tại xã Thanh Vận - huyện Chợ Mới - tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2011-2013
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• 1. Phần 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Những yêu cầu của đề tài
• 1.4. Ý nghĩa của đề tài
• 2. Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Đất nông nghiệp
• 2.2. Vai trò của đất nông nghiệp
• 2.3. Nguyên tắc sử dụng đất
• 2.4. Quan điểm về sử dụng đất nông nghiệp bền vững
• 2.5. Các tiêu chí để đánh giá bền vững
• 2.6. Xây dựng một nền nông nghiệp phát triển bền vững
• 2.7. Điều cần thiết sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả và bền vững
• 2.8. Cách thức tiến tới một hệ thống nông nghiệp bền vững
• 2.9. Thích ứng với biến đổi khí hậu
• 2.10. Các hình thức thích ứng với biến đổi khí hậu
• 2.11. Kiến thức bản địa
• 2.12. Đặc trưng kiến thức bản địa
• 2.13. Các loại hình kiến thức bản địa
• 2.14. Vai trò của kiến thức bản địa trong thích ứng với BĐKH
• 2.15. Một số kiến thức bản địa của người dân trong sản xuất nông nghiệp thích ứng BĐKH
• 2.16. Các vấn đề cơ bản về hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.17. Quan điểm về hiệu quả sử dụng đất
• 2.18. Phân loại hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.18.1. Hiệu quả kinh tế
• 2.18.2. Hiệu quả xã hội
• 2.18.3. Hiệu quả môi trường
• 2.19. Đặc điểm và phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.20. Nguyên tắc lựa chọn chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.21. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.22. Những nghiên cứu về nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên thế giới và Việt Nam
• 2.22.1. Những nghiên cứu trên thế giới
• 2.22.2. Những nghiên cứu tại Việt Nam
• 3. Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.2.1. Thời gian nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu của đề tài
• 3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên và thực trạng phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến việc sử dụng đất
• 3.3.2. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn xã Thanh Vận
• 3.3.3. Đánh giá sơ bộ hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 3.3.4. Đánh giá hiệu quả các LUT canh tác điển hình đang thực hiện trên địa bàn xã
• 3.3.5. Các báo cáo về biến đổi khí hậu đã được sử dụng tại địa phương đối với sản xuất đất nông nghiệp
• 3.3.6. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng các LUT theo hướng phát triển bền vững
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp
• 3.4.2. Phương pháp điều tra thu thập số liệu sơ cấp
• 3.4.3. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
• 3.4.4. Phương pháp đánh giá hiệu quả các LUT và các loại cây hàng năm trên địa bàn xã
• 4. Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa bàn nghiên cứu
• 4.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 4.1.1.1. Vị trí địa lý
• 4.1.1.2. Địa hình, địa mạo
• 4.1.1.3. Tài nguyên thiên nhiên
• 4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 4.1.2.1. Dân số và nguồn nhân lực
• 4.1.2.2. Thực trạng cơ sở hạ tầng
• 4.1.2.3. Thực trạng kinh tế của các ngành năm 2013
• 4.1.2.3.1. Khu vực kinh tế nông nghiệp
• 4.1.2.3.2. Khu vực sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp (CN - TTCN), xây dựng cơ bản
• 4.1.2.3.3. Về dịch vụ thương mại
• 4.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và môi trường
• 4.1.3.1. Những lợi thế
• 4.1.3.2. Những hạn chế và thách thức
• 4.1.3.3. Áp lực đối với đất đai
• 4.2. Hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn xã Thanh Vận
• 4.2.1. Hiện trạng sử dụng đất
• 4.2.2. Cơ cấu sử dụng đất đai xã Thanh Vận năm 2013
• 4.2.3. Tình hình biến động đất nông nghiệp giai đoạn 2011-2013
• 4.2.4. Thực trạng cây trồng trên đất trồng cây hàng năm xã Thanh Vận
• 4.3. Đánh giá hiệu quả sơ bộ các loại hình sử dụng đất nông nghiệp
• 4.4. Đánh giá hiệu các LUT canh tác điển hình trên địa bàn xã
• 4.4.1. Đánh giá hiệu quả kinh tế
• 4.4.2. Đánh giá hiệu quả xã hội
• 4.4.3. Hiệu quả môi trường
• 4.5. Các báo cáo về biến đổi khí hậu đã được sử dụng tại địa phương trong sản xuất đất nông nghiệp
• 4.6. Các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp
• 4.7. Hệ thống cây trồng trên toàn xã và các LUT thích ứng với biến đổi khí hậu
• 4.7.1. Mô hình cây trồng thích ứng rét - Cây khoai tây
• 4.7.2. Mô hình cây trồng thích ứng chịu hạn - Cây đậu xanh
• 4.8. Đánh giá hiệu quả của mô hình Khoai Tây
• 4.8.1. Tình hình sinh trưởng của cây Khoai tây
• 4.8.2. Hiệu quả kinh tế
• 4.8.3. Hiệu quả xã hội
• 4.8.4. Hiệu quả về môi trường
• 4.9. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng các LUT theo hướng phát triển bền vững
• 4.9.1. Giải pháp về cơ chế, chính sách
• 4.9.2. Giải pháp áp dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất
• 4.9.3. Giải pháp về thị trường
• 4.9.4. Giải pháp về vốn đầu tư
• 4.9.5. Giải pháp về nguồn nhân lực
• 4.9.6. Giải pháp về bảo vệ môi trường
• 4.9.7. Giải pháp về tăng cường cơ sở hạ tầng
• 5. Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• 5.1. Tài liệu tiếng Việt
• 5.2. Tài liệu tiếng Anh
• 5.3. Tài liệu Internet
• PHỤ LỤC

I. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thanh Vận là một nhiệm vụ quan trọng nhằm xác định mức độ khai thác và sử dụng tài nguyên đất một cách hợp lý. Việc này không chỉ giúp nâng cao năng suất cây trồng mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Theo nghiên cứu, hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp được phân loại thành ba nhóm chính: hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường. Mỗi nhóm này đều có những chỉ tiêu cụ thể để đánh giá. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, việc đánh giá hiệu quả sử dụng đất cần phải xem xét đến khả năng thích ứng của các loại hình sử dụng đất. Các mô hình canh tác như trồng khoai tây và đậu xanh đã cho thấy khả năng thích ứng tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân. "Việc áp dụng các mô hình canh tác thích ứng không chỉ giúp tăng năng suất mà còn bảo vệ môi trường".

1.1. Hiệu quả kinh tế

Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thanh Vận được đánh giá thông qua các chỉ tiêu như giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích, chi phí sản xuất và lợi nhuận thu được. Nghiên cứu cho thấy, các loại cây trồng như khoai tây và đậu xanh có hiệu quả kinh tế cao hơn so với các loại cây truyền thống. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho nông dân mà còn khuyến khích họ chuyển đổi sang các loại hình canh tác mới, phù hợp với điều kiện khí hậu hiện tại. "Sự chuyển đổi này là cần thiết để đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững trong tương lai".

1.2. Hiệu quả xã hội

Hiệu quả xã hội của việc sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thanh Vận được thể hiện qua việc nâng cao đời sống của người dân, tạo việc làm và cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc áp dụng các mô hình canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu không chỉ giúp tăng năng suất mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương. "Sự tham gia của cộng đồng trong quá trình chuyển đổi mô hình canh tác là rất quan trọng, giúp họ nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên đất".

1.3. Hiệu quả môi trường

Hiệu quả môi trường của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thanh Vận được đánh giá dựa trên khả năng bảo vệ và cải thiện chất lượng đất, nước và không khí. Việc áp dụng các biện pháp canh tác bền vững như luân canh, giảm sử dụng hóa chất và bảo vệ đa dạng sinh học đã giúp cải thiện chất lượng môi trường. "Đất đai không chỉ là nguồn tài nguyên mà còn là môi trường sống của con người, do đó việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mỗi cá nhân và cộng đồng".

II. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu

Định hướng sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thanh Vận cần phải được xây dựng dựa trên các nguyên tắc phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc này bao gồm việc lựa chọn các loại hình sử dụng đất phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của địa phương. Các giải pháp như phát triển các mô hình canh tác bền vững, áp dụng công nghệ mới và tăng cường quản lý tài nguyên đất sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất. "Định hướng này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên đất mà còn đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương".

2.1. Giải pháp về cơ chế chính sách

Cần có các chính sách hỗ trợ nông dân trong việc chuyển đổi mô hình canh tác, bao gồm việc cung cấp thông tin, đào tạo và hỗ trợ tài chính. Chính quyền địa phương cần xây dựng các chương trình khuyến nông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc sử dụng đất bền vững. "Chính sách hỗ trợ sẽ tạo động lực cho nông dân tham gia vào các mô hình canh tác mới".

2.2. Giải pháp áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất

Việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Các công nghệ mới như tưới tiết kiệm nước, giống cây trồng chịu hạn và các biện pháp bảo vệ thực vật sinh học sẽ giúp nông dân thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu. "Sự kết hợp giữa khoa học và thực tiễn sẽ mang lại hiệu quả cao trong sản xuất nông nghiệp".

2.3. Giải pháp về bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường là một trong những yếu tố quan trọng trong định hướng sử dụng đất nông nghiệp. Cần có các biện pháp bảo vệ đất, nước và không khí khỏi ô nhiễm do hoạt động sản xuất nông nghiệp. Việc khuyến khích nông dân áp dụng các biện pháp canh tác bền vững sẽ giúp bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. "Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là trách nhiệm của mỗi cá nhân".