I. Tổng Quan Về Công Tác Giải Phóng Mặt Bằng Hạ Long
Đất đai là tài sản vô giá, tư liệu sản xuất đặc biệt và là yếu tố quan trọng của môi trường sống. Điều 18 Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam khẳng định Nhà nước thống nhất quản lý đất đai theo quy hoạch và pháp luật, đảm bảo sử dụng đất đúng mục đích và hiệu quả. Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nhiều dự án đầu tư được triển khai, đòi hỏi việc thu hồi đất. Giải phóng mặt bằng là khâu then chốt, là điều kiện tiên quyết để triển khai các dự án. Công tác này tác động sâu rộng đến đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và tâm linh của người dân. Đồng thời, nó ảnh hưởng trực tiếp đến Nhà nước, chủ đầu tư và đặc biệt là các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi. Tỉnh Quảng Ninh, với Vịnh Hạ Long, cửa khẩu quốc tế Móng Cái, đang có những bước chuyển biến vượt bậc về kinh tế, văn hóa, xã hội. Hạ Long là điểm đến lý tưởng cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội.
1.1. Tính Cấp Thiết Của Giải Phóng Mặt Bằng Các Dự Án
Việc thu hồi đất của đối tượng sử dụng đất là cần thiết để thực hiện các dự án. Giải phóng mặt bằng là vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp, nó tác động sâu rộng tới mọi vấn đề về đời sống kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng, vấn đề tâm linh của mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội. Đồng thời ảnh hưởng trực tiến đến Nhà nước, chủ đầu tư và đặc biệt là đối với các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi. Tỉnh Quảng Ninh nằm phía Đông Bắc tổ quốc, nằm trong vùng tam giác kinh tế phát triển phía Bắc gồm Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh; Có Vịnh Hạ Long hai lần được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới; Có cửa khẩu Quốc tế Móng Cái là một trong những trung tâm thương mại du lịch, dịch vụ lớn trong nước và quốc tế.
1.2. Mục Tiêu Và Yêu Cầu Nghiên Cứu Về Đền Bù Giải Phóng Mặt Bằng
Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu và đánh giá việc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn Thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Xác định những tác động về kinh tế - xã hội của công tác giải phóng mặt bằng tại địa bàn nghiên cứu. Hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng ở địa phương nhằm giúp dự án sớm được triển khai hiệu quả, ổn định cuộc sống của người dân thuộc diện giải phóng mặt bằng, góp phần phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Yêu cầu là áp dụng những quy định của Nhà nước để đánh giá việc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án.
II. Cơ Sở Pháp Lý Về Bồi Thường Giải Phóng Mặt Bằng Ở Hạ Long
Việc thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ chức, UBND xã, phường, thị trấn quản lý theo quy định của Luật đất đai hiện hành. Bồi thường thiệt hại có nghĩa là trả lại tương xứng giá trị hoặc công lao động cho một chủ thể nào đó bị thiệt hại vài một hành vi của chủ thể khác. Việc bồi thường thiệt hại này có thể vô hình hoặc hữu hình (bồi thường bằng tiền, hoặc bằng vật chất khác có thể do các quy định của pháp luật điều tiết, hoặc do thoả thuận giữa các chủ thể đồng thời tuân theo những nguyên tắc được quy định rõ trong nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004.
2.1. Quy Định Về Bồi Thường Thiệt Hại Giải Phóng Mặt Bằng
Người bị Nhà nước thu hồi đất có đủ điều kiện quy định tại Điều 8 của Nghị định này thì được bồi thường; trường hợp không đủ điều kiện được bồi thường thì ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là ủy ban nhân dân cấp tỉnh) xem xét để hỗ trợ. Người bị thu hồi đất đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi; trường hợp bồi thường bằng việc giao đất mới hoặc bằng nhà, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được thực hiện thanh toán bằng tiền.
2.2. Giá Đất Đền Bù Và Định Giá Đất Theo Quy Định
Điều 56 Luật đất đai 2003 quy định: “ Giá đất do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định được sử dụng làm căn cứ để tính thuế sử dụng đất, thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất; tính tiền sử dụng đất và tiền thuê đất khi giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất; tính giá trị quyền sử dụng đất khi giao đất không thu tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ. Giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất được hình thành trong các giao dịch dân sự là do các bên tự thoả thuận và giá này được gọi là “giá đất thực tế” hay “giá đất thị trường”.
III. Thực Trạng Giải Phóng Mặt Bằng Các Dự Án Trọng Điểm Hạ Long
Theo số liệu báo cáo, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn Thành phố đạt 1.450 tỷ đồng, tăng 33% kế hoạch Thành phố, tăng 48% so với kế hoạch Tỉnh giao. Riêng đối với công tác giải phóng mặt bằng, trong năm 2010, đã thẩm định 1.669 phương án bồi thường, tổng giá trị phê duyệt là 349,356 tỷ đồng; đã chi trả cho 1069 phương án với tổng giá trị chi trả là 166, 475 tỷ đồng. (Nguồn: Tổng hợp tình hình kinh tế xã hội TP.
3.1. Giới Thiệu Dự Án Trung Tâm Thể Thao Vùng Đông Bắc
Dự án Trung tâm thể thao vùng Đông Bắc tại phường Đại Yên thành phố Hạ Long. Dự án Siêu thị METRO Hạ Long tại phường Hà Tu thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Các văn bản pháp lý liên quan đến các dự án nghiên cứu.
3.2. Đánh Giá Việc Thực Hiện Giải Phóng Mặt Bằng Dự Án
Xác định đối tượng và điều kiện được bồi thường. Kết quả điều tra, xác định các đối tượng và điều kiện được bồi thường ở hai dự án nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Việc xác định giá bồi thường về đất và tài sản trên đất. Các chính sách hỗ trợ và tái định cư và kết quả đạt được của 2 dự án.
3.3. Trình Tự Thực Hiện Và Trách Nhiệm Các Cấp Trong GPMB
Trình tự thực hiện và trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác giải phóng mặt bằng. Ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến người dân tại hai dự án nghiên cứu. Phân tích đánh giá thông qua phiếu điều tra. Sử dụng tiền bồi thường, hô trợ.
IV. Tác Động Của Giải Phóng Mặt Bằng Đến Đời Sống Người Dân
Ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến người dân tại hai dự án nghiên cứu. Phân tích đánh giá thông qua phiếu điều tra. Sử dụng tiền bồi thường, hô trợ. Tình hình đời sống của các hộ dân bị thu hồi đất. Ảnh hưởng của việc thu hồi đất đến mối quan hệ gia đình và trật tự an ninh xã hội. Đánh giá của người dân về việc tiếp cận cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội. Đánh giá của người dân về tình trạng môi trường sau khi thu hồi đất.
4.1. Ảnh Hưởng Đến Kinh Tế Và Việc Làm Của Người Dân
Tình hình đời sống của các hộ gia đình sau khi thu hồi đất. Ý kiến của người dân về việc sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ tại hai dự án. Đánh giá của người dân về ảnh hưởng của việc thu hồi đất đến tình trạng an ninh trật tự xã hội.
4.2. Tác Động Đến An Ninh Xã Hội Và Môi Trường Sống
Tình hình an ninh trật tự xã hội sau thu hồi đất. Quan hệ nội bộ gia đình sau thu hồi đất. Ảnh hưởng của dự án đối với cơ sở hạ tầng, công trình phúc lợi tại địa phương. Kết quả quan trắc môi trường không khí khu vực thực hiện dự án Trung tâm thể thao vùng Đông Bắc.
V. Giải Pháp Hoàn Thiện Công Tác Giải Phóng Mặt Bằng Tại Hạ Long
Mặc dù công tác giải phóng mặt bằng trong thời gian qua ở thành phố Hạ Long đã có những đóng góp cho mục tiêu chung phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Nhưng trước sức ép to lớn của quá trình phát triển kinh tế xã hội, những vấn đề nội tại của công tác giải phóng mặt bằng đang diễn biến phức tạp. Rất cần có sự đầu tư nghiên cứu tổng quan nhằm khắc chế những vấn đề tồn tại, nâng cao hơn nữa hiêụ quả của công tác giải phóng mặt bằng. Để công tác giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, vừa phù hợp với cơ chế thị trường vừa phải giải quyết các vấn đề xã hội.
5.1. Các Giải Pháp Chung Để Nâng Cao Hiệu Quả GPMB
Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Các giải pháp chung. Các giải pháp cụ thể.
5.2. Giải Pháp Cụ Thể Về Chính Sách Giải Phóng Mặt Bằng
Cần có sự đầu tư nghiên cứu tổng quan nhằm khắc chế những vấn đề tồn tại, nâng cao hơn nữa hiêụ quả của công tác giải phóng mặt bằng. Để công tác giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, vừa phù hợp với cơ chế thị trường vừa phải giải quyết các vấn đề xã hội.
VI. Đề Xuất Để Giải Phóng Mặt Bằng Bền Vững Ở Hạ Long
Đề xuất và lựa chọn những giải pháp phù hợp với thực tiễn của công tác giải phóng mặt bằng cũng như nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đất đai song song với việc tổng kết rút kinh nghiệm, làm nguồn tham khảo cho những trường hợp tương tự trên địa bàn nghiên cứu. Với mục tiêu giúp cho các đối tượng thuộc diện giải phóng mặt bằng an cư lạc nghiệp.
6.1. Đảm Bảo Quyền Lợi Người Dân Trong Giải Phóng Mặt Bằng
Cần có sự đầu tư nghiên cứu tổng quan nhằm khắc chế những vấn đề tồn tại, nâng cao hơn nữa hiêụ quả của công tác giải phóng mặt bằng. Để công tác giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, vừa phù hợp với cơ chế thị trường vừa phải giải quyết các vấn đề xã hội.
6.2. Giải Phóng Mặt Bằng Gắn Liền Với Phát Triển Kinh Tế Xã Hội
Cần có sự đầu tư nghiên cứu tổng quan nhằm khắc chế những vấn đề tồn tại, nâng cao hơn nữa hiêụ quả của công tác giải phóng mặt bằng. Để công tác giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, vừa phù hợp với cơ chế thị trường vừa phải giải quyết các vấn đề xã hội.
