Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, thần kinh hình ảnh và mối liên quan giữa lâm sàng với cận lâm sàng trong viêm não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS

• Tác giả: Trần Thanh Tâm
• Người hướng dẫn: Nguyễn Minh Hiện
• Trường học: Học viện Quân y
• Chuyên ngành: Thần kinh
• Đề tài: Đặc điểm lâm sàng, thần kinh hình ảnh và mối liên quan giữa lâm sàng với cận lâm sàng trong viêm não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Một số vấn đề về viêm não
• 1.2. Sơ lược giải phẫu não và màng não
• 1.3. Sinh lý bệnh não và màng não
• 1.4. Khái niệm chung về viêm não
• 1.5. Đặc điểm chung về lâm sàng, cận lâm sàng bệnh viêm não
• 1.6. Một số vấn đề về HIV/AIDS
• 1.7. Đặc điểm vi rút học
• 1.8. Xâm nhập và chu kỳ nhân lên của HIV trong tế bào cơ thể người
• 1.9. Sinh bệnh học nhiễm HIV/AIDS
• 1.10. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HIV/AIDS
• 1.11. Điều trị HIV/AIDS
• 1.12. Nhiễm khuẩn cơ hội hệ thống thần kinh ở bệnh nhân HIV/AIDS
• 1.13. Tổn thương não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS
• 1.14. Đặc điểm bệnh do Toxoplasma gondii
• 1.15. Tổn thương não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS
• 1.16. Các nghiên cứu về tổn thương não do Toxoplasma gondii
• 1.17. Các nghiên cứu về tổn thương não do Toxoplasma gondii trên thế giới
• 1.18. Các nghiên cứu về tổn thương não do Toxoplasma gondii ở trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.5. Địa điểm nghiên cứu
• 2.6. Thời gian nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp nghiên cứu
• 2.8. Thiết kế nghiên cứu
• 2.9. Cỡ mẫu nghiên cứu, cách chọn mẫu
• 2.10. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.11. Công cụ thu thập số liệu
• 2.12. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.13. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 2.14. Đặc điểm lâm sàng
• 2.15. Đặc điểm cận lâm sàng
• 2.16. Các bước tiến hành nghiên cứu
• 2.17. Phương tiện nghiên cứu
• 2.18. Các tiêu chuẩn chẩn đoán và đánh giá
• 2.19. Tiêu chuẩn chẩn đoán HIV/AIDS
• 2.20. Chẩn đoán tổn thương não do Toxoplasma gondii trên bệnh nhân HIV/AIDS
• 2.21. Các thang điểm đánh giá
• 2.22. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.23. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu
• 3.2. Giới, tuổi và nghề nghiệp
• 3.3. Tỷ lệ bệnh nhân được điều trị ARV
• 3.4. Thời gian nhiễm HIV/AIDS
• 3.5. Số lượng tế bào TCD4
• 3.6. Xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán nhiễm Toxoplasma gondii
• 3.7. Đặc điểm dịch não - tủy khi vào viện
• 3.8. Điều trị tổn thương não do Toxoplasma gondii
• 3.9. Đặc điểm lâm sàng thần kinh, hình ảnh của bệnh não do Toxoplasma gondii
• 3.9.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.9.2. Đặc điểm hình ảnh của bệnh não do Toxoplasma gondii
• 3.10. Liên quan giữa một số triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng
• 3.10.1. Liên quan giữa đặc điểm cận lâm sàng với triệu chứng đau đầu
• 3.10.2. Liên quan giữa triệu chứng cận lâm sàng với triệu chứng sốt
• 3.10.3. Liên quan giữa triệu chứng cận lâm sàng với hội chứng màng não
• 3.10.4. Liên quan giữa triệu chứng cận lâm sàng với số hội chứng lâm sàng thần kinh
• 3.11. Tương quan giữa một số hình ảnh tổn thương với số lượng TCD4
• 3.12. Tương quan giữa một số hình ảnh tổn thương với hàm lượng IgG
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm dịch tễ
• 4.3. Tình trạng miễn dịch
• 4.4. Xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán nhiễm Toxoplasma gondii
• 4.5. Xét nghiệm dịch não - tủy
• 4.6. Đặc điểm lâm sàng thần kinh, hình ảnh tổn thương não do Toxoplasma gondii
• 4.7. Triệu chứng lâm sàng ở bệnh nhân nghiên cứu
• 4.8. Hội chứng và triệu chứng thần kinh ở bệnh nhân nghiên cứu
• 4.9. Đặc điểm hình ảnh tổn thương não do Toxoplasma gondii
• 4.10. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng với cận lâm sàng
• 4.11. Liên quan giữa các đặc điểm cận lâm sàng với triệu chứng đau đầu
• 4.12. Liên quan giữa một số biểu hiện cận lâm sàng với triệu chứng sốt
• 4.13. Liên quan giữa hình ảnh tổn thương trên phim chụp với hội chứng màng não
• 4.14. Tương quan giữa một số hình ảnh tổn thương trên phim chụp với số lượng TCD4
• 4.15. Liên quan giữa triệu chứng cận lâm sàng với số hội chứng lâm sàng thần kinh
• 4.16. Tương quan giữa một số hình ảnh tổn thương với nồng độ IgG
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

I. Đặc điểm lâm sàng

Đặc điểm lâm sàng của viêm não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS được mô tả chi tiết trong nghiên cứu. Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau đầu, sốt, rối loạn ý thức, và các dấu hiệu thần kinh khu trú như liệt nửa người. Nghiên cứu chỉ ra rằng các triệu chứng này thường xuất hiện khi số lượng tế bào TCD4 giảm dưới 100 TB/µl. Điều này phản ánh mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng suy giảm miễn dịch và biểu hiện lâm sàng của bệnh.

1.1. Triệu chứng thần kinh

Các triệu chứng thần kinh như rối loạn ý thức, co giật, và liệt dây thần kinh sọ não là phổ biến. Nghiên cứu ghi nhận rằng 50% bệnh nhân có biểu hiện co giật, trong khi liệt nửa người xuất hiện ở 30% trường hợp. Những triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm tăng nguy cơ tử vong.

1.2. Hội chứng nhiễm khuẩn

Hội chứng nhiễm khuẩn bao gồm sốt cao, đau đầu, và dấu hiệu màng não là những biểu hiện thường gặp. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng các triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột và có thể dẫn đến chẩn đoán nhầm nếu không được xem xét kỹ lưỡng.

II. Thần kinh hình ảnh

Thần kinh hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán viêm não do Toxoplasma gondii. Các kỹ thuật như chụp cắt lớp vi tính (CLVT) và chụp cộng hưởng từ (CHT) được sử dụng để phát hiện các tổn thương não. Nghiên cứu cho thấy các tổn thương thường xuất hiện ở vùng chất trắng và có thể gây phù não, di lệch đường giữa.

2.1. Hình ảnh tổn thương não

Các tổn thương não thường được quan sát thấy ở vùng chất trắng, với các ổ tổn thương đa dạng về kích thước và vị trí. Nghiên cứu chỉ ra rằng số lượng ổ tổn thương có liên quan trực tiếp đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng lâm sàng.

2.2. Phù não và di lệch đường giữa

Phù não và di lệch đường giữa là những dấu hiệu thường gặp trong viêm não do Toxoplasma gondii. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng mức độ phù não có liên quan chặt chẽ với triệu chứng đau đầu và rối loạn ý thức, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng.

III. Mối liên quan lâm sàng cận lâm sàng

Nghiên cứu phân tích mối liên quan lâm sàng cận lâm sàng trong viêm não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS. Kết quả cho thấy có sự tương quan giữa các triệu chứng lâm sàng như đau đầu, sốt với các chỉ số cận lâm sàng như số lượng tế bào TCD4 và nồng độ IgG.

3.1. Liên quan giữa triệu chứng và TCD4

Nghiên cứu chỉ ra rằng số lượng tế bào TCD4 thấp có liên quan trực tiếp đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng lâm sàng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc theo dõi và điều trị tình trạng suy giảm miễn dịch ở bệnh nhân HIV/AIDS.

3.2. Liên quan giữa hình ảnh và IgG

Nồng độ IgG trong huyết thanh có liên quan đến số lượng và kích thước các ổ tổn thương não. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc theo dõi nồng độ IgG có thể giúp đánh giá tiến triển của bệnh và hiệu quả điều trị.

IV. Điều trị viêm não

Điều trị viêm não do Toxoplasma gondii ở bệnh nhân HIV/AIDS tập trung vào việc sử dụng các thuốc kháng ký sinh trùng và điều trị hỗ trợ. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc điều trị sớm và tích cực có thể cải thiện đáng kể tiên lượng bệnh.

4.1. Thuốc kháng ký sinh trùng

Các thuốc như pyrimethamine và sulfadiazine được sử dụng phổ biến trong điều trị viêm não do Toxoplasma gondii. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc kết hợp các thuốc này với điều trị ARV có thể mang lại hiệu quả cao hơn.

4.2. Điều trị hỗ trợ

Điều trị hỗ trợ bao gồm kiểm soát các triệu chứng như đau đầu, sốt, và co giật. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc kiểm soát tốt các triệu chứng này có thể giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.