Nghiên cứu chính sách tôn giáo của các chúa Nguyễn ở Đàng Trong trong thế kỷ XVII và XVIII

• Tác giả: Lê Bá Vương
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thuận
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam
• Đề tài: Chính Sách Tôn Giáo Của Các Chúa Nguyễn Ở Đàng Trong (Thế Kỷ XVII - XVIII)
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 1.1. Một số khái niệm và thuật ngữ cơ bản dùng trong luận án
• 1.2. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.3. Mục đích nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
• 1.7. Nguồn tài liệu nghiên cứu
• 1.8. Đóng góp của luận án
• 1.9. Cấu trúc của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ HÌNH THÀNH CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN Ở ĐÀNG TRONG (THẾ KỈ XVII - XVIII)
• 2.1. Bối cảnh Đàng Trong (thế kỉ XVII - XVIII)
• 2.2. Các chúa Nguyễn dựng nghiệp ở Đàng Trong
• 2.3. Tổ chức chính quyền Đàng Trong
• 2.4. Kinh tế – xã hội Đàng Trong
• 2.5. Bức tranh văn hóa, tôn giáo Đàng Trong
• 2.6. Nhận thức của các chúa Nguyễn về vai trò của tôn giáo
• 2.6.1. Trong mục tiêu xây dựng nền chính trị và thiết chế xã hội
• 2.6.2. Trong mục tiêu thu phục nhân tâm, ổn định xã hội
• 2.6.3. Trong việc tạo dựng nền văn hóa mới
• 2.7. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN ĐỐI VỚI MỘT SỐ TÔN GIÁO CỤ THỂ Ở ĐÀNG TRONG (THẾ KỈ XVII - XVIII)
• 3.1. Nội dung và phương thức ban hành chính sách
• 3.1.1. Nội dung chính sách
• 3.1.2. Phương thức ban hành
• 3.2. Chính sách đối với từng tôn giáo cụ thể
• 3.2.1. Đối với Nho giáo
• 3.2.2. Đối với Phật giáo
• 3.2.3. Đối với Đạo giáo
• 3.2.4. Đối với Thiên Chúa giáo
• 3.2.5. Đối với Islam và Ba-la-mon giáo
• 4. CHƯƠNG 4: MỘT SỐ NHẬN ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ VỀ CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN Ở ĐÀNG TRONG (THẾ KỈ XVII - XVIII)
• 4.1. Đặc điểm trong chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn
• 4.1.1. Chú trọng phát triển dòng Nho giáo bình dân
• 4.1.2. Chính sách của các chúa Nguyễn thể hiện tinh thần viên dung tôn giáo
• 4.1.3. Chú trọng phát triển Tam giáo của người Việt trên lãnh thổ Champa và Chân Lạp
• 4.1.4. Linh hoạt và thực dụng trong đối sách với Thiên Chúa giáo
• 4.2. Hệ quả từ chính sách tôn giáo của các chúa Nguyễn
• 4.2.1. Tác động tích cực
• 4.2.2. Tác động tiêu cực
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

I. Cơ sở hình thành chính sách tôn giáo của các chúa Nguyễn ở Đàng Trong thế kỷ XVII XVIII

Chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn ở Đàng Trong trong thế kỷ XVII - XVIII được hình thành trong bối cảnh lịch sử đặc biệt. Thời kỳ này chứng kiến sự phân chia quyền lực giữa các tập đoàn phong kiến, đặc biệt là cuộc chiến giữa Trịnh và Nguyễn. Chính quyền phong kiến đã nhận thức rõ vai trò của tôn giáo trong việc củng cố quyền lực và ổn định xã hội. Các chúa Nguyễn đã xây dựng một hệ thống chính quyền mạnh mẽ, trong đó tôn giáo Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thu phục nhân tâm. Họ đã áp dụng các chính sách nhằm phát triển tôn giáo truyền thống và đồng thời tiếp nhận các tôn giáo mới như Đạo Thiên Chúa. Điều này không chỉ giúp duy trì sự ổn định xã hội mà còn tạo ra một nền văn hóa đa dạng, phong phú. Nhận thức của các chúa Nguyễn về vai trò của tôn giáo trong việc xây dựng nền chính trị và thiết chế xã hội đã dẫn đến những quyết định quan trọng trong việc quản lý và phát triển các tôn giáo tại Đàng Trong.

1.1. Bối cảnh Đàng Trong thế kỷ XVII XVIII

Bối cảnh lịch sử của Đàng Trong trong thế kỷ XVII - XVIII là một giai đoạn đầy biến động. Sự suy yếu của triều đại Hậu Lê đã tạo ra khoảng trống quyền lực, dẫn đến sự nổi lên của các tập đoàn phong kiến, trong đó có chúa Nguyễn. Họ đã khai thác tình hình này để mở rộng lãnh thổ về phía Nam, đồng thời tiếp nhận và phát triển các tôn giáo mới. Tôn giáo không chỉ là một phần của đời sống tâm linh mà còn là công cụ để củng cố quyền lực và tạo dựng sự ổn định xã hội. Các chúa Nguyễn đã nhận thức rõ rằng việc quản lý tôn giáo là một phần quan trọng trong việc duy trì quyền lực và phát triển xã hội. Họ đã thực hiện các chính sách nhằm phát triển tôn giáo truyền thống và đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển của các tôn giáo mới, như Đạo Thiên Chúa và Đạo Phật.

II. Chính sách của các chúa Nguyễn đối với một số tôn giáo cụ thể ở Đàng Trong thế kỷ XVII XVIII

Chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn được thể hiện qua các biện pháp cụ thể đối với từng tôn giáo. Đối với Nho giáo, các chúa Nguyễn đã khuyến khích phát triển và coi đây là nền tảng tư tưởng chính trị. Họ đã xây dựng nhiều trường học và tổ chức các kỳ thi để tuyển chọn nhân tài. Đối với Phật giáo, chính quyền đã tạo điều kiện cho sự phát triển của các chùa chiền và tăng ni, đồng thời khuyến khích các hoạt động từ thiện. Đạo Thiên Chúa cũng được chấp nhận, mặc dù có những thời điểm chính quyền áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ. Đối với các tôn giáo khác như Đạo giáo và Islam, chính quyền thể hiện sự khoan dung và tạo điều kiện cho sự tồn tại của các tôn giáo này. Chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn không chỉ thể hiện sự linh hoạt mà còn cho thấy tinh thần viên dung tôn giáo trong xã hội Đàng Trong.

2.1. Nội dung và phương thức ban hành chính sách

Nội dung chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn bao gồm việc khuyến khích phát triển tôn giáo truyền thống và tiếp nhận các tôn giáo mới. Phương thức ban hành chính sách thường thông qua các sắc lệnh, chỉ thị và các hoạt động thực tiễn. Chính quyền đã tổ chức các lễ hội tôn giáo, xây dựng các công trình tôn giáo và hỗ trợ tài chính cho các hoạt động tôn giáo. Điều này không chỉ giúp củng cố quyền lực mà còn tạo ra một môi trường văn hóa phong phú, đa dạng. Chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn đã góp phần tạo dựng một xã hội ổn định và phát triển, đồng thời thể hiện sự tôn trọng đối với các giá trị văn hóa và tôn giáo của người dân.

III. Một số nhận định và đánh giá về chính sách tôn giáo của các chúa Nguyễn ở Đàng Trong thế kỷ XVII XVIII

Chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn ở Đàng Trong trong thế kỷ XVII - XVIII có nhiều đặc điểm nổi bật. Một trong những điểm đáng chú ý là sự chú trọng phát triển Nho giáo bình dân, điều này thể hiện sự quan tâm đến việc giáo dục và nâng cao nhận thức của người dân. Chính sách của các chúa Nguyễn cũng thể hiện tinh thần viên dung tôn giáo, khi họ cho phép các tôn giáo khác tồn tại và phát triển bên cạnh Nho giáo. Sự linh hoạt và thực dụng trong đối sách với Đạo Thiên Chúa cho thấy chính quyền đã nhận thức được tầm quan trọng của tôn giáo trong việc duy trì ổn định xã hội. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn không phải lúc nào cũng hoàn hảo, vẫn có những tác động tiêu cực đến một số tôn giáo và cộng đồng tôn giáo khác. Đánh giá tổng thể, chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng nền văn hóa và xã hội Đàng Trong.

3.1. Đặc điểm trong chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn

Đặc điểm nổi bật trong chính sách tôn giáo của chúa Nguyễn là sự chú trọng phát triển Nho giáo bình dân. Chính quyền đã khuyến khích việc học tập và truyền bá Nho giáo trong cộng đồng, tạo điều kiện cho việc xây dựng các trường học và tổ chức các kỳ thi. Điều này không chỉ giúp củng cố quyền lực mà còn tạo ra một nền tảng văn hóa vững chắc cho xã hội. Bên cạnh đó, chính sách của chúa Nguyễn cũng thể hiện tinh thần viên dung tôn giáo, khi họ cho phép các tôn giáo khác như Phật giáo, Đạo giáo và Đạo Thiên Chúa phát triển. Sự linh hoạt trong chính sách tôn giáo đã giúp tạo ra một môi trường văn hóa đa dạng, phong phú, đồng thời góp phần vào sự ổn định xã hội trong bối cảnh lịch sử đầy biến động.