Tổng quan nghiên cứu

Ngành du lịch được xem là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tỉnh Bình Dương, với vị trí địa lý thuận lợi thuộc vùng Đông Nam Bộ, có dân số đông thứ sáu cả nước và tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân khoảng 14,5%/năm, đã xác định phát triển du lịch là một trong những mũi nhọn kinh tế. Giai đoạn 2015-2019, lượng khách du lịch đến Bình Dương tăng từ 4,2 triệu lượt lên hơn 5,1 triệu lượt, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 5,23%/năm, doanh thu du lịch tăng từ 1.120 tỷ đồng lên 1.440 tỷ đồng, tương đương mức tăng 6%/năm. Tuy nhiên, ngành du lịch tỉnh còn tồn tại nhiều hạn chế như sản phẩm du lịch chưa đa dạng, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực thiếu kinh nghiệm và khả năng xúc tiến quảng bá còn hạn chế.

Luận văn tập trung phân tích các chính sách quản lý nhà nước về phát triển du lịch tỉnh Bình Dương trong giai đoạn 2019-2021, làm rõ các nội dung quản lý, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước, góp phần phát triển ngành du lịch tỉnh một cách toàn diện và bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch, các hoạt động quản lý và thực tiễn triển khai tại Bình Dương, với dữ liệu thu thập từ năm 2019 đến 2021 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đồng thời góp phần thúc đẩy du lịch Bình Dương trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và quản lý phát triển du lịch, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước được hiểu là sự tác động có tổ chức, có định hướng và bằng pháp quyền của Nhà nước lên các hoạt động xã hội nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Quản lý nhà nước về du lịch là sự điều chỉnh, định hướng các hoạt động du lịch nhằm khai thác hiệu quả tài nguyên, bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường.

  • Lý thuyết phát triển du lịch bền vững: Nhấn mạnh sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, đồng thời đảm bảo lợi ích xã hội cho cộng đồng địa phương.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý nhà nước về phát triển du lịch, chính sách quản lý nhà nước, tài nguyên du lịch, sản phẩm du lịch đặc trưng, hiệu quả quản lý nhà nước, và các yếu tố tác động đến phát triển du lịch như cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, môi trường pháp lý và sự tham gia của cộng đồng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng cả dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, quy hoạch, kế hoạch, văn bản pháp luật của Trung ương và tỉnh Bình Dương, các nghị quyết chuyên đề, tài liệu nghiên cứu khoa học liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn các cán bộ, chuyên viên quản lý du lịch tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương, cùng khảo sát thực tế tại các khu, điểm du lịch.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp tổng hợp, so sánh, phân tích định tính và định lượng để đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phát triển du lịch, xác định điểm mạnh, hạn chế và nguyên nhân. Các số liệu thống kê về lượng khách, doanh thu, cơ sở lưu trú, dịch vụ được phân tích để làm rõ hiệu quả quản lý.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn khoảng 50 cán bộ, chuyên viên có liên quan đến công tác quản lý du lịch tại tỉnh Bình Dương, lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện và mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu trong giai đoạn 2019-2021, phân tích và đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng khách du lịch và doanh thu giảm do Covid-19: Năm 2019, tổng lượt khách đến Bình Dương đạt khoảng 3 triệu lượt, trong khi năm 2020 giảm xuống còn khoảng 616.500 lượt, tương đương giảm 79,45%. Doanh thu từ các cơ sở lưu trú và lữ hành cũng giảm mạnh, lần lượt giảm 54,5% và 51,5% so với năm 2019.

  2. Sản phẩm du lịch đa dạng nhưng chưa phát huy hết tiềm năng: Bình Dương phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái miệt vườn, du lịch văn hóa lịch sử, du lịch thể thao cao cấp (golf), du lịch MICE. Tuy nhiên, sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu nét đặc trưng riêng biệt, chưa tạo được sức hút mạnh mẽ với khách du lịch quốc tế.

  3. Cơ sở hạ tầng du lịch chưa đồng bộ: Tỉnh có 743 cơ sở lưu trú với 12.705 phòng, trong đó 41 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 1 đến 5 sao. Tuy nhiên, số lượng dịch vụ ăn uống và các dịch vụ hỗ trợ khác giảm nhẹ trong giai đoạn 2019-2021, ảnh hưởng đến trải nghiệm khách du lịch. Hệ thống giao thông, đặc biệt là giao thông đường thủy và đường bộ, đang được đầu tư nhưng chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển du lịch.

  4. Nguồn nhân lực và quản lý nhà nước còn hạn chế: Đội ngũ cán bộ công chức quản lý du lịch phần lớn chưa có chuyên môn sâu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch, thiếu kỹ năng ngoại ngữ và kinh nghiệm thực tiễn. Công tác phối hợp liên ngành, liên vùng còn yếu, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và phát triển du lịch.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ tác động của đại dịch Covid-19 làm giảm mạnh lượng khách và doanh thu, đồng thời ảnh hưởng đến đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và dịch vụ. So với các tỉnh lân cận như Đồng Nai và Bình Phước, Bình Dương có lợi thế về vị trí địa lý và tiềm năng phát triển du lịch đa dạng nhưng chưa tận dụng hiệu quả do thiếu sự liên kết vùng và chính sách quản lý chưa đồng bộ.

Việc đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng như du lịch đường sông, du lịch MICE và thể thao cao cấp là hướng đi đúng, tuy nhiên cần có chiến lược quảng bá, xúc tiến hiệu quả hơn, kết hợp với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện hạ tầng. Các biểu đồ thể hiện sự biến động lượng khách và doanh thu qua các năm, bảng thống kê số lượng cơ sở lưu trú và dịch vụ ăn uống sẽ minh họa rõ nét thực trạng phát triển du lịch tỉnh Bình Dương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch: Đẩy nhanh tiến độ xây dựng các bến hành khách phục vụ du lịch đường sông, nâng cấp hệ thống giao thông kết nối các điểm du lịch, cải thiện cơ sở vật chất tại các khu, điểm du lịch. Mục tiêu nâng cao tiện ích phục vụ khách du lịch, hoàn thành trong giai đoạn 2023-2025, do UBND tỉnh phối hợp Sở Giao thông vận tải thực hiện.

  2. Hoàn thiện chính sách quản lý nhà nước về du lịch: Xây dựng và ban hành các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển du lịch đặc thù của tỉnh, tăng cường phối hợp liên ngành, liên vùng trong quản lý và phát triển du lịch. Thực hiện trong năm 2023, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì phối hợp các sở, ngành liên quan.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý nhà nước và nghiệp vụ du lịch cho cán bộ công chức, hướng dẫn viên và nhân viên ngành du lịch. Đẩy mạnh đào tạo ngoại ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và phục vụ khách du lịch. Kế hoạch thực hiện từ 2023 đến 2025, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp các trường đào tạo chuyên ngành.

  4. Đổi mới công tác xúc tiến, quảng bá du lịch: Sử dụng công nghệ hiện đại, đa dạng hóa hình thức quảng bá, xây dựng thương hiệu du lịch Bình Dương gắn với hình ảnh thân thiện, đặc trưng văn hóa địa phương. Tăng cường hợp tác với các tỉnh, thành trong vùng và các đối tác quốc tế để mở rộng thị trường khách du lịch. Thực hiện liên tục từ 2023, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp các cơ quan truyền thông và doanh nghiệp du lịch.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp các cấp chính quyền tỉnh Bình Dương và các địa phương khác hiểu rõ thực trạng, điểm mạnh, hạn chế trong quản lý du lịch, từ đó xây dựng chính sách phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Doanh nghiệp hoạt động trong ngành du lịch: Cung cấp thông tin về xu hướng phát triển sản phẩm du lịch, cơ hội đầu tư, cũng như các chính sách hỗ trợ từ nhà nước, giúp doanh nghiệp định hướng phát triển bền vững.

  3. Các nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, du lịch: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập về quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển kinh tế địa phương.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về vai trò của cộng đồng trong phát triển du lịch bền vững, khuyến khích sự tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn tài nguyên và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về phát triển du lịch là gì?
    Quản lý nhà nước về phát triển du lịch là sự tác động có tổ chức, có định hướng và bằng pháp quyền của Nhà nước lên các hoạt động du lịch nhằm khai thác hiệu quả tài nguyên, bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển bền vững ngành du lịch.

  2. Tỉnh Bình Dương có những sản phẩm du lịch đặc trưng nào?
    Bình Dương phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái miệt vườn, du lịch văn hóa lịch sử, du lịch thể thao cao cấp (golf), du lịch MICE và du lịch đường sông, kết hợp tham quan làng nghề truyền thống và các di tích lịch sử.

  3. Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến du lịch Bình Dương như thế nào?
    Đại dịch Covid-19 đã làm giảm mạnh lượng khách du lịch từ khoảng 3 triệu lượt năm 2019 xuống còn khoảng 616.500 lượt năm 2020, doanh thu du lịch cũng giảm hơn 50%, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động và phát triển ngành du lịch tỉnh.

  4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch?
    Bao gồm hệ thống pháp luật và chính sách, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, sự phối hợp liên ngành, liên vùng, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, chất lượng dịch vụ và sự tham gia của cộng đồng địa phương.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển du lịch Bình Dương?
    Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, hoàn thiện chính sách quản lý, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới công tác xúc tiến quảng bá, đồng thời thúc đẩy liên kết vùng và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng quản lý nhà nước về phát triển du lịch tỉnh Bình Dương giai đoạn 2019-2021, chỉ ra những điểm mạnh như tiềm năng du lịch đa dạng, sự quan tâm đầu tư của chính quyền và những hạn chế về sản phẩm, hạ tầng và nguồn nhân lực.
  • Đại dịch Covid-19 là yếu tố tác động tiêu cực lớn đến lượng khách và doanh thu du lịch, làm lộ rõ những điểm yếu trong quản lý và phát triển ngành.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm đầu tư hạ tầng, hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực quản lý và đổi mới xúc tiến quảng bá nhằm phát triển du lịch bền vững.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ hoạch định chính sách và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch tại Bình Dương và các địa phương tương tự.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển du lịch Bình Dương trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội bền vững!