Tổng quan nghiên cứu

Huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, với diện tích 804 km² và dân số khoảng 112.451 người, nằm ở vị trí chiến lược phía Tây Nam tỉnh Lạng Sơn, có tiềm năng phát triển du lịch đa dạng, đặc biệt là du lịch tâm linh và du lịch cộng đồng. Giai đoạn 2014-2018, huyện đã ban hành nhiều văn bản, kế hoạch nhằm phát triển ngành du lịch theo Nghị quyết số 08-NQ/TW, hướng tới mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Tuy nhiên, kết quả phát triển du lịch chưa tương xứng với tiềm năng, với số lượng khách lưu trú thấp, thời gian lưu trú ngắn và chất lượng dịch vụ còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động du lịch trên địa bàn huyện Hữu Lũng trong giai đoạn 2014-2018, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm thúc đẩy phát triển du lịch bền vững đến năm 2023 và định hướng đến năm 2030. Nghiên cứu tập trung vào hai loại hình du lịch chính: du lịch tâm linh với nhiều lễ hội và đền đài đặc sắc, và du lịch cộng đồng dựa trên tài nguyên thiên nhiên đa dạng như rừng nguyên sinh Hữu Liên rộng hơn 10.600 ha.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý nhà nước về du lịch tại địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên du lịch, bảo tồn văn hóa truyền thống, đồng thời tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân địa phương. Các chỉ số kinh tế xã hội như GRDP ngành dịch vụ tăng từ 6.353 tỷ đồng năm 2014 lên 10.261 tỷ đồng năm 2018, thu nhập bình quân đầu người tăng 1,34 lần, cho thấy sự phát triển kinh tế xã hội có liên quan mật thiết đến hoạt động du lịch.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về du lịch: Nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong việc hoạch định chính sách, xây dựng quy hoạch, tổ chức thực thi pháp luật và giám sát hoạt động du lịch nhằm đảm bảo phát triển bền vững.
  • Mô hình phát triển du lịch bền vững: Tập trung vào cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo tồn môi trường và phát huy giá trị văn hóa xã hội.
  • Khái niệm hoạt động du lịch và dịch vụ du lịch: Du lịch được hiểu là hiện tượng kinh tế - xã hội, bao gồm các hoạt động đi lại, lưu trú tạm thời ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm thỏa mãn nhu cầu nghỉ dưỡng, tham quan, giải trí, với các dịch vụ đa dạng như lưu trú, ăn uống, vận chuyển, mua sắm.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý nhà nước, hoạt động du lịch, du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng, phát triển bền vững, hiệu quả quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và so sánh dựa trên các nguồn dữ liệu chính thức từ Phòng Thống kê huyện Hữu Lũng, Phòng Văn hóa - Thông tin huyện, các báo cáo của UBND huyện và các đơn vị liên quan. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm số liệu thống kê kinh tế xã hội giai đoạn 2014-2018, khảo sát thực trạng quản lý nhà nước và hoạt động du lịch trên địa bàn.

Phương pháp phân tích số liệu bao gồm phân tích mô tả, so sánh tỷ lệ tăng trưởng GRDP ngành dịch vụ, thu nhập bình quân lao động, đánh giá hiệu quả các văn bản pháp luật và chính sách quản lý du lịch. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2014-2018 cho thực trạng và đề xuất giải pháp đến năm 2023, định hướng đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng kinh tế ngành dịch vụ và du lịch: Tổng sản phẩm GRDP ngành dịch vụ tăng từ 6.353 tỷ đồng năm 2014 lên 10.261 tỷ đồng năm 2018, tương đương mức tăng 61,6%. Thu nhập bình quân lao động ngành dịch vụ cũng tăng từ 295,63 triệu đồng/người năm 2014 lên 396,83 triệu đồng/người năm 2018, tăng 34,3%.

  2. Thực trạng quản lý nhà nước còn nhiều hạn chế: Công tác xúc tiến quảng bá du lịch chưa hiệu quả, chất lượng dịch vụ du lịch thấp, thiếu các khu nghỉ dưỡng, khách sạn đạt chuẩn quốc tế. Bộ máy quản lý nhà nước còn lúng túng, chưa đồng bộ và thiếu nguồn nhân lực chuyên môn cao.

  3. Tài nguyên du lịch phong phú nhưng chưa được khai thác hiệu quả: Hữu Lũng sở hữu rừng nguyên sinh Hữu Liên rộng hơn 10.600 ha với nhiều loài quý hiếm, cùng các lễ hội văn hóa truyền thống đặc sắc. Tuy nhiên, các sản phẩm du lịch đặc trưng chưa được phát triển đa dạng, chưa tạo sức hút mạnh mẽ với khách du lịch trong và ngoài nước.

  4. So sánh với các địa phương lân cận: Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch tại huyện Ba Vì (Hà Nội) và huyện Bắc Sơn (Lạng Sơn) cho thấy việc xây dựng quy hoạch tổng thể, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, cải cách hành chính và tăng cường đào tạo nguồn nhân lực là những yếu tố then chốt giúp phát triển du lịch bền vững. Ba Vì đạt doanh thu du lịch 276 tỷ đồng năm 2017 với gần 2,7 triệu lượt khách, trong khi Hữu Lũng còn nhiều dư địa để phát triển.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trong quản lý nhà nước du lịch tại Hữu Lũng là do thiếu sự đồng bộ trong tổ chức bộ máy, hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân lực, cũng như chưa có chiến lược xúc tiến quảng bá hiệu quả. So với các huyện Ba Vì và Bắc Sơn, Hữu Lũng chưa tận dụng tốt các lợi thế về tài nguyên thiên nhiên và văn hóa để phát triển sản phẩm du lịch đặc thù.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng GRDP ngành dịch vụ, bảng so sánh thu nhập bình quân lao động theo ngành kinh tế, và biểu đồ phân bổ khách du lịch theo loại hình du lịch. Bảng đánh giá hiệu quả các văn bản pháp luật và chính sách quản lý cũng giúp minh họa mức độ thực thi và tác động.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ vai trò quan trọng của quản lý nhà nước trong việc phát triển du lịch bền vững, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để địa phương điều chỉnh chính sách, nâng cao năng lực quản lý và phát triển sản phẩm du lịch phù hợp với tiềm năng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và phổ biến chính sách pháp luật về du lịch: Đẩy mạnh truyền thông đến cán bộ, nhân dân và các doanh nghiệp du lịch nhằm nâng cao nhận thức và tuân thủ pháp luật. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Phòng Văn hóa - Thông tin. Thời gian: 2021-2023.

  2. Đẩy mạnh công tác quy hoạch và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch: Tập trung quy hoạch các khu, điểm du lịch trọng điểm, đầu tư xây dựng cơ sở lưu trú, khu vui chơi giải trí đạt chuẩn quốc tế. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án huyện, các nhà đầu tư. Thời gian: 2021-2025.

  3. Củng cố bộ máy quản lý nhà nước và cải cách thủ tục hành chính: Kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý du lịch, đơn giản hóa thủ tục hành chính để tạo môi trường đầu tư thuận lợi. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Sở Nội vụ. Thời gian: 2021-2023.

  4. Phát triển nguồn nhân lực du lịch chuyên nghiệp: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ quản lý và nhân viên ngành du lịch, đặc biệt là hướng dẫn viên và nhân viên dịch vụ. Chủ thể thực hiện: Trung tâm đào tạo nghề, các trường đại học liên kết. Thời gian: 2021-2024.

  5. Tăng cường xúc tiến, quảng bá và liên kết phát triển du lịch: Xây dựng kế hoạch xúc tiến du lịch chuyên nghiệp, sử dụng công nghệ thông tin, phối hợp liên kết với các địa phương và doanh nghiệp để tạo các tour du lịch hấp dẫn. Chủ thể thực hiện: Phòng Văn hóa - Thông tin, Hiệp hội Du lịch địa phương. Thời gian: 2021-2025.

  6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực du lịch: Đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và quyền lợi khách du lịch. Chủ thể thực hiện: Công an huyện, Thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Thời gian: liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước địa phương: UBND huyện, Phòng Văn hóa - Thông tin, Phòng Thống kê có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển du lịch bền vững.

  2. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp du lịch: Tham khảo các giải pháp phát triển sản phẩm, quy hoạch đầu tư, cũng như hiểu rõ môi trường pháp lý và cơ hội kinh doanh tại huyện Hữu Lũng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành du lịch, quản lý nhà nước: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch tại địa phương miền núi, phục vụ cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cộng đồng dân cư và các tổ chức xã hội: Hiểu rõ vai trò của mình trong phát triển du lịch cộng đồng, bảo tồn văn hóa truyền thống và bảo vệ môi trường, từ đó tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về du lịch có vai trò gì trong phát triển du lịch địa phương?
    Quản lý nhà nước định hướng, xây dựng chính sách, quy hoạch, tổ chức thực thi pháp luật và giám sát hoạt động du lịch, tạo môi trường phát triển bền vững, bảo vệ tài nguyên và quyền lợi các bên liên quan.

  2. Tại sao du lịch Hữu Lũng chưa phát triển tương xứng với tiềm năng?
    Nguyên nhân chính là hạn chế trong công tác quản lý nhà nước, thiếu đồng bộ trong tổ chức bộ máy, nguồn lực hạn chế, chất lượng dịch vụ thấp và chưa có sản phẩm du lịch đặc trưng thu hút khách.

  3. Các giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch?
    Bao gồm tăng cường tuyên truyền pháp luật, cải cách hành chính, nâng cao năng lực cán bộ, phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp, đầu tư cơ sở hạ tầng và xúc tiến quảng bá du lịch.

  4. Làm thế nào để phát triển du lịch cộng đồng tại Hữu Lũng?
    Cần xây dựng mô hình du lịch dựa vào cộng đồng, đào tạo người dân về kỹ năng phục vụ, bảo tồn văn hóa truyền thống, kết nối các điểm du lịch và tạo sản phẩm đặc trưng phù hợp với nhu cầu khách.

  5. Vai trò của quy hoạch trong phát triển du lịch là gì?
    Quy hoạch giúp xác định các khu, điểm du lịch trọng điểm, định hướng phát triển sản phẩm, phân bổ nguồn lực đầu tư hợp lý, tránh lãng phí và đảm bảo phát triển bền vững theo chiến lược chung của địa phương.

Kết luận

  • Huyện Hữu Lũng có tiềm năng lớn về du lịch tâm linh và du lịch cộng đồng với tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú.
  • Thực trạng quản lý nhà nước còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển du lịch và khai thác tiềm năng địa phương.
  • Nghiên cứu đã phân tích chi tiết các yếu tố khách quan, chủ quan và so sánh kinh nghiệm quản lý nhà nước tại các địa phương lân cận.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về chính sách, tổ chức bộ máy, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở hạ tầng và xúc tiến quảng bá nhằm thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý địa phương triển khai thực hiện các giải pháp trong giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 để nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển ngành du lịch huyện Hữu Lũng.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng và nhà đầu tư cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả nhằm điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển.