Chính sách nhà nước đối với đầu tư theo hình thức đối tác công tư trong xây dựng đường bộ tại Việt Nam

• Tác giả: Lê Hồng Minh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Ngọc Huyền
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Quản Lý Kinh Tế
• Đề tài: Chính Sách Nhà Nước Đối Với Đầu Tư Theo Hình Thức Đối Tác Công Tư Trong Xây Dựng Đường Bộ Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ
• 1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Khoảng trống nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ
• 2.1. Hình thức ĐTCT trong đầu tư xây dựng đường bộ
• 2.2. Khái niệm và đặc trưng của đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.3. Các yêu cầu cơ bản của đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.4. Phân loại đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.5. Chu trình đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.6. CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.6.1. Khái niệm CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.6.2. Mục tiêu CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.6.3. Nguyên tắc CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.7. Các bộ phận cấu thành của CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.8. Các nhân tố ảnh hưởng tới CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ
• 2.9. Kinh nghiệm quốc tế về CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ và bài học cho Việt Nam
• 2.9.1. Kinh nghiệm của các nước phát triển
• 2.9.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc
• 2.9.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Khung nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu
• 3.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp
• 3.3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp
• 3.4. Phương pháp xử lý dữ liệu
• 3.5. Phương pháp phân tích
• 4. CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ VIỆT NAM
• 4.1. Thực trạng đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.2. Thực trạng kết cấu hạ tầng đường bộ Việt Nam
• 4.3. Nhu cầu đầu tư xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.4. Đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.5. Thực trạng CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.6. Hình thức thể hiện CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.7. Mục tiêu CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.8. Nguyên tắc thực hiện mục tiêu CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.9. Chính sách lựa chọn và chuẩn bị đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 4.10. Chính sách lựa chọn loại hình hợp đồng đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 4.11. Chính sách lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 4.12. Chính sách phân bổ rủi ro giữa nhà nước và tư nhân
• 4.13. Chính sách ưu đãi và đảm bảo đầu tư
• 4.14. Đánh giá CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.15. Đánh giá việc thực hiện mục tiêu của CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.16. Điểm mạnh của CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.17. Hạn chế của CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 4.18. Nguyên nhân hạn chế của CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 5. CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ VIỆT NAM
• 5.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước ảnh hưởng đến việc hoàn thiện CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 5.1.1. Bối cảnh quốc tế
• 5.1.2. Bối cảnh trong nước
• 5.2. Quan điểm hoàn thiện CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 5.3. Giải pháp hoàn thiện CSNN đối với đầu tư theo hình thức ĐTCT trong xây dựng đường bộ Việt Nam
• 5.3.1. Giải pháp về mục tiêu và nguyên tắc thực hiện mục tiêu
• 5.3.2. Giải pháp về chính sách lựa chọn và chuẩn bị đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 5.3.3. Giải pháp về chính sách lựa chọn loại hình hợp đồng đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 5.3.4. Giải pháp về chính sách lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức ĐTCT
• 5.3.5. Giải pháp về chính sách phân bổ rủi ro giữa nhà nước và tư nhân
• 5.3.6. Giải pháp về chính sách ưu đãi và đảm bảo đầu tư
• 5.3.7. Điều kiện để thực hiện giải pháp
• 5.3.7.1. Về phía nhà nước
• 5.3.7.2. Về phía nhà đầu tư tư nhân
• 5.3.7.3. Về phía người sử dụng đường bộ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: PHIẾU ĐIỀU TRA DOANH NGHIỆP
• PHỤ LỤC 2: PHIẾU PHỎNG VẤN CÁN BỘ QUẢN LÝ, NGƯỜI SỬ DỤNG ĐƯỜNG BỘ, TỔ CHỨC TƯ VẤN VÀ ĐÀO TẠO VỀ CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐTCT TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ
• PHỤ LỤC 3: TỔNG HỢP CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐTCT TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ DO BỘ GTVT LÀ CQNNCTQ

I. Tổng quan về chính sách nhà nước đối với đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ

Chính sách nhà nước về đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) trong xây dựng đường bộ Việt Nam đã được hình thành nhằm giải quyết những thách thức trong việc huy động vốn cho phát triển hạ tầng giao thông. Đầu tư PPP được coi là một giải pháp hiệu quả để thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp lý như Nghị định 63/2018/NĐ-CP để tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện các dự án PPP. Theo đó, các hình thức hợp đồng như BOT, BTO, BT được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực xây dựng đường bộ. Điều này không chỉ giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước mà còn tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào quá trình phát triển hạ tầng giao thông.

1.1. Khái niệm và đặc trưng của đầu tư PPP

Đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ được hiểu là hình thức hợp tác giữa nhà nước và khu vực tư nhân trong việc đầu tư, xây dựng và quản lý các công trình hạ tầng giao thông. Đặc trưng của hình thức này bao gồm việc chia sẻ rủi ro giữa các bên, sự tham gia của khu vực tư nhân trong việc quản lý và vận hành công trình, cũng như việc áp dụng các tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư. Đầu tư PPP không chỉ giúp tăng cường nguồn lực tài chính mà còn nâng cao chất lượng công trình thông qua việc áp dụng công nghệ và quản lý hiện đại từ phía nhà đầu tư tư nhân.

1.2. Các hình thức đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ

Các hình thức đầu tư PPP phổ biến trong xây dựng đường bộ bao gồm BOT (Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao), BTO (Xây dựng - Chuyển giao - Vận hành) và BT (Xây dựng - Chuyển giao). Mỗi hình thức có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại dự án và điều kiện cụ thể. Hình thức BOT thường được áp dụng cho các dự án lớn, có khả năng thu hồi vốn qua phí sử dụng, trong khi BTO và BT thường phù hợp với các dự án có tính chất công cộng cao, ít khả năng thu hồi vốn trực tiếp từ người sử dụng.

II. Thực trạng chính sách nhà nước đối với đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ

Thực trạng chính sách nhà nước đối với đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều điểm mạnh nhưng cũng tồn tại không ít hạn chế. Chính phủ đã có những nỗ lực đáng kể trong việc xây dựng khung pháp lý cho đầu tư PPP, tuy nhiên, việc thực thi chính sách còn gặp nhiều khó khăn. Một số dự án PPP đã được triển khai thành công, nhưng vẫn còn nhiều dự án chưa đạt được kỳ vọng do thiếu sự đồng bộ trong quy trình lựa chọn nhà đầu tư và phân bổ rủi ro. Hơn nữa, sự thiếu minh bạch trong các hợp đồng PPP cũng là một vấn đề cần được giải quyết để thu hút thêm nhà đầu tư tư nhân.

2.1. Đánh giá thực trạng đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ

Đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ đã có những bước tiến đáng kể trong thời gian qua. Nhiều dự án lớn đã được triển khai, góp phần cải thiện hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều dự án gặp khó khăn trong việc huy động vốn và thực hiện đúng tiến độ. Các nhà đầu tư thường gặp phải rủi ro trong việc thu hồi vốn, do đó cần có chính sách rõ ràng hơn về phân bổ rủi ro giữa nhà nước và tư nhân.

2.2. Những hạn chế trong chính sách đầu tư PPP

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng chính sách đầu tư PPP, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Các quy định về lựa chọn nhà đầu tư chưa thực sự minh bạch, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không công bằng. Hơn nữa, việc phân bổ rủi ro giữa nhà nước và tư nhân chưa được quy định rõ ràng, gây khó khăn cho các nhà đầu tư trong việc xác định trách nhiệm của mình. Điều này cần được khắc phục để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ.

III. Giải pháp hoàn thiện chính sách nhà nước đối với đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ

Để hoàn thiện chính sách nhà nước đối với đầu tư PPP trong xây dựng đường bộ, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Trước hết, cần nâng cao tính minh bạch trong quy trình lựa chọn nhà đầu tư và ký kết hợp đồng. Các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư cần được công khai và rõ ràng hơn để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia. Bên cạnh đó, cần có các chính sách ưu đãi hợp lý để khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào các dự án PPP. Cuối cùng, việc tăng cường quản lý và giám sát các dự án PPP cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

3.1. Nâng cao tính minh bạch trong quy trình đầu tư

Tính minh bạch trong quy trình đầu tư là yếu tố quan trọng để thu hút nhà đầu tư. Cần công khai các thông tin liên quan đến dự án, từ quy trình lựa chọn nhà đầu tư đến các điều khoản trong hợp đồng. Điều này không chỉ giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư mà còn giảm thiểu tình trạng tham nhũng và lãng phí trong đầu tư công.

3.2. Chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư tư nhân

Chính sách ưu đãi cần được thiết kế một cách hợp lý để khuyến khích nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các dự án PPP. Các ưu đãi có thể bao gồm miễn giảm thuế, hỗ trợ tài chính, hoặc các điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận đất đai. Điều này sẽ tạo động lực cho các nhà đầu tư tham gia vào việc xây dựng hạ tầng giao thông, góp phần phát triển kinh tế đất nước.