Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường kinh doanh, việc xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả là yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững. Công ty Cổ phần Quản lý và Xây dựng Giao thông Lạng Sơn, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quản lý duy tu, sửa chữa cầu đường bộ và xây dựng các công trình giao thông, đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển kể từ khi thành lập năm 1962. Sau cổ phần hóa năm 2009, công ty đối mặt với nhiều thách thức trong việc điều chỉnh tổ chức, quản lý và cơ chế hoạt động để thích nghi với môi trường kinh doanh mới.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng chiến lược kinh doanh cho Công ty giai đoạn 2017-2022, nhằm khắc phục điểm yếu, phát huy điểm mạnh và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty và một số doanh nghiệp cùng ngành trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, sử dụng số liệu từ năm 2014 đến 2016 để phân tích thực trạng và dự báo chiến lược cho giai đoạn tiếp theo.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác hoạch định chiến lược, giúp công ty thích ứng linh hoạt với biến động thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững trong ngành giao thông vận tải. Qua đó, công ty có thể tối ưu hóa nguồn lực, cải thiện hiệu quả tài chính và củng cố vị thế trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản trị chiến lược: Chiến lược kinh doanh được hiểu là chương trình hành động dài hạn nhằm đạt mục tiêu cụ thể, bao gồm việc phân tích môi trường kinh doanh, xác định mục tiêu, lựa chọn và triển khai các phương án chiến lược phù hợp.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter: Phân tích môi trường vi mô của doanh nghiệp qua các yếu tố đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ tiềm năng và sản phẩm thay thế để đánh giá mức độ cạnh tranh và cơ hội phát triển.

  • Ma trận SWOT: Công cụ phân tích tổng hợp điểm mạnh, điểm yếu nội bộ và cơ hội, thách thức bên ngoài, từ đó xây dựng các chiến lược SO, WO, ST, WT phù hợp.

  • Ma trận Boston Consulting Group (BCG): Đánh giá vị trí sản phẩm/dịch vụ dựa trên thị phần tương đối và tốc độ tăng trưởng ngành để định hướng đầu tư và phát triển.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược tổng quát, chiến lược cấp công ty, chiến lược cấp kinh doanh, chiến lược chức năng, môi trường vĩ mô, môi trường vi mô, và môi trường nội bộ doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp biện chứng duy vật làm cơ sở phương pháp luận, kết hợp các phương pháp cụ thể:

  • Phương pháp hệ thống hóa: Tổng hợp các lý thuyết, mô hình và dữ liệu liên quan đến chiến lược kinh doanh.

  • Phương pháp phân tích thống kê và tổng hợp: Sử dụng số liệu tài chính, sản xuất kinh doanh của công ty giai đoạn 2014-2016 để đánh giá thực trạng.

  • Phương pháp so sánh, đối chiếu: So sánh kết quả phân tích với các doanh nghiệp cùng ngành và các nghiên cứu trước đây.

  • Phương pháp quan sát thực tế và thu thập tư liệu: Tiếp cận các tài liệu nội bộ công ty, phỏng vấn cán bộ quản lý để hiểu rõ hơn về môi trường hoạt động và các nhân tố ảnh hưởng.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu tài chính, sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần Quản lý và Xây dựng Giao thông Lạng Sơn trong 3 năm (2014-2016). Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2017, tập trung phân tích và đề xuất chiến lược cho giai đoạn 2017-2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả sản xuất kinh doanh có xu hướng tăng trưởng nhưng chưa ổn định: Doanh thu thuần của công ty trong giai đoạn 2014-2016 tăng khoảng 12% mỗi năm, tuy nhiên lợi nhuận biên chỉ đạt khoảng 5%, thấp hơn mức trung bình ngành là 7%. Điều này cho thấy công ty còn nhiều tiềm năng để cải thiện hiệu quả tài chính.

  2. Nguồn lực tài chính và nhân lực còn hạn chế: Tính đến cuối năm 2016, công ty có 244 cán bộ công nhân viên, trong đó chỉ 26 người có trình độ đại học và 13 người cao đẳng. Cơ cấu lao động chưa đáp ứng đủ yêu cầu phát triển công nghệ và quản trị hiện đại. Về tài chính, công ty có tỷ lệ nợ phải trả chiếm khoảng 40% tổng nguồn vốn, gây áp lực lên khả năng thanh toán và đầu tư.

  3. Môi trường kinh doanh có nhiều cơ hội nhưng cũng tồn tại thách thức lớn: Môi trường vĩ mô với sự ổn định chính trị và các chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng giao thông tạo điều kiện thuận lợi. Tuy nhiên, cạnh tranh trong ngành ngày càng gay gắt, đặc biệt từ các doanh nghiệp mới và sản phẩm thay thế, đòi hỏi công ty phải nâng cao năng lực cạnh tranh.

  4. Phân tích SWOT cho thấy công ty có điểm mạnh về kinh nghiệm quản lý và mạng lưới giao thông rộng, nhưng điểm yếu về công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Cơ hội đến từ sự phát triển kinh tế địa phương và chính sách đầu tư công, trong khi thách thức là áp lực cạnh tranh và rủi ro tài chính.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy công ty đang ở vị trí "Dấu hỏi" trong ma trận BCG với thị phần chưa lớn nhưng ngành có tốc độ tăng trưởng cao. Điều này đòi hỏi công ty cần tập trung đầu tư để chuyển sang vị trí "Ngôi sao" nhằm tận dụng cơ hội thị trường. So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành, công ty còn hạn chế về năng lực công nghệ và quản trị tài chính, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.

Việc áp dụng mô hình 5 lực lượng cạnh tranh cho thấy công ty cần chú trọng quản lý quan hệ với nhà cung cấp và khách hàng, đồng thời nâng cao năng lực đổi mới công nghệ để đối phó với sản phẩm thay thế và đối thủ mới. Phân tích SWOT cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và cải thiện cơ cấu tổ chức để tăng hiệu quả hoạt động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ doanh thu, lợi nhuận, cơ cấu lao động và ma trận SWOT để minh họa rõ nét hơn các phân tích và đề xuất chiến lược.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới cơ cấu tổ chức và quản trị: Tổ chức lại bộ máy quản lý theo hướng tinh gọn, tăng cường phân quyền và trách nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả ra quyết định. Thời gian thực hiện dự kiến trong 1 năm, do Ban Giám đốc chủ trì phối hợp với phòng nhân sự và các phòng ban chức năng.

  2. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đẩy mạnh đào tạo, tuyển dụng cán bộ có trình độ đại học trở lên, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và quản trị. Xây dựng chương trình đào tạo nội bộ và hợp tác với các trường đại học trong 2 năm tới, do phòng nhân sự và đào tạo thực hiện.

  3. Tăng cường nghiên cứu và phát triển công nghệ: Đầu tư nâng cấp thiết bị, áp dụng công nghệ thi công hiện đại để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Lập kế hoạch đầu tư công nghệ trong 3 năm, phối hợp giữa phòng kỹ thuật và phòng kế hoạch đầu tư.

  4. Nâng cao năng lực quản trị tài chính: Cải thiện công tác lập kế hoạch tài chính, kiểm soát chi phí và quản lý rủi ro tài chính nhằm tăng khả năng thanh toán và đầu tư phát triển. Thực hiện trong 1 năm, do phòng tài chính kế toán phối hợp với Ban Giám đốc.

  5. Xây dựng chiến lược marketing và mở rộng thị trường: Tăng cường quảng bá thương hiệu, phát triển dịch vụ mới và mở rộng thị trường địa phương cũng như các tỉnh lân cận. Kế hoạch triển khai trong 2 năm, do phòng marketing và kinh doanh đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành giao thông: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp với đặc thù ngành và địa phương.

  2. Chuyên gia tư vấn chiến lược và quản trị doanh nghiệp: Áp dụng các mô hình phân tích và phương pháp nghiên cứu trong luận văn để tư vấn xây dựng chiến lược cho các doanh nghiệp tương tự.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành quản trị kinh doanh, kinh tế vận tải: Tham khảo các lý thuyết, mô hình và phương pháp nghiên cứu thực tiễn, đồng thời hiểu rõ quá trình xây dựng chiến lược trong doanh nghiệp cổ phần.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức phát triển kinh tế địa phương: Hiểu rõ vai trò của chiến lược kinh doanh trong phát triển doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao nó quan trọng?
    Chiến lược kinh doanh là kế hoạch dài hạn nhằm đạt mục tiêu cụ thể của doanh nghiệp. Nó giúp doanh nghiệp định hướng phát triển, tận dụng cơ hội và đối phó với thách thức, đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững.

  2. Phương pháp phân tích SWOT được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu?
    Phân tích SWOT giúp đánh giá điểm mạnh, điểm yếu nội bộ và cơ hội, thách thức bên ngoài của công ty. Qua đó, xây dựng các chiến lược phù hợp để phát huy ưu điểm và khắc phục hạn chế, tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro.

  3. Ma trận BCG có vai trò gì trong xây dựng chiến lược?
    Ma trận BCG phân loại sản phẩm/dịch vụ theo thị phần và tốc độ tăng trưởng ngành, giúp doanh nghiệp xác định vị trí cạnh tranh và quyết định đầu tư, duy trì hay rút lui khỏi thị trường.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực nguồn nhân lực trong doanh nghiệp?
    Doanh nghiệp cần đầu tư đào tạo, tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, xây dựng chương trình phát triển kỹ năng và tạo môi trường làm việc thuận lợi để giữ chân nhân tài.

  5. Các giải pháp đề xuất có thể áp dụng trong thời gian bao lâu?
    Các giải pháp được đề xuất có thể triển khai trong khoảng 1-3 năm tùy theo tính chất và quy mô, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Kết luận

  • Chiến lược kinh doanh là yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của Công ty Cổ phần Quản lý và Xây dựng Giao thông Lạng Sơn.
  • Phân tích môi trường kinh doanh và nội bộ cho thấy công ty có nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đối mặt với thách thức về công nghệ, nhân lực và tài chính.
  • Việc áp dụng các mô hình quản trị chiến lược như SWOT, BCG và 5 lực lượng cạnh tranh giúp xây dựng chiến lược phù hợp, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
  • Đề xuất các giải pháp đổi mới tổ chức, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao công nghệ và quản trị tài chính nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chiến lược trong giai đoạn 2017-2022 để đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững và hiệu quả kinh doanh.

Luận văn khuyến khích các nhà quản lý doanh nghiệp và chuyên gia nghiên cứu tiếp tục phát triển các chiến lược kinh doanh phù hợp với bối cảnh thị trường biến động, đồng thời áp dụng các công cụ phân tích hiện đại để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển doanh nghiệp.