Tổng quan nghiên cứu

Đột quỵ não (ĐQN) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu. Theo Hội Đột quỵ Thế giới, mỗi năm có khoảng 12,2 triệu trường hợp đột quỵ mới, trong đó 16% xảy ra ở người trẻ từ 15-49 tuổi, với 6,55 triệu người tử vong. Tại Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ não gia tăng song song với các bệnh lý không lây nhiễm như tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh tim mạch. Năm 2015, Việt Nam ghi nhận khoảng 225.000 ca đột quỵ mới, với hơn 117.900 người tử vong, phần lớn là người trên 65 tuổi. Nhồi máu não (NMN) chiếm tỷ lệ cao nhất trong các thể đột quỵ, khoảng 62,4% tổng số ca.

Nghiên cứu tập trung vào chăm sóc người bệnh đột quỵ não thể nhồi máu não tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương trong giai đoạn 2022-2023. Mục tiêu chính là mô tả đặc điểm người bệnh, đánh giá kết quả chăm sóc và phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc, giảm thiểu biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 120 người bệnh nội trú được theo dõi trong vòng 20 ngày kể từ khi nhập viện, với các đánh giá lâm sàng, cận lâm sàng và hoạt động chăm sóc điều dưỡng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu áp dụng hai học thuyết điều dưỡng chính:

  • Học thuyết Orem: Nhấn mạnh vai trò của tự chăm sóc, giúp người bệnh nhận thức và thực hiện các hoạt động tự chăm sóc nhằm nâng cao sức khỏe và ý nghĩa cuộc sống. Điều dưỡng hỗ trợ người bệnh trong việc duy trì và phát triển khả năng tự chăm sóc.

  • Học thuyết Betty Newman: Xem con người là một hệ thống phức hợp gồm các thành phần sinh lý, tâm thần, xã hội và tâm linh. Điều dưỡng tập trung vào phòng ngừa bệnh qua ba cấp độ: phòng ngừa cấp 1 (phát hiện sớm nguy cơ), cấp 2 (can thiệp khi có triệu chứng) và cấp 3 (phòng ngừa tái phát và di chứng).

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: nhồi máu não, các yếu tố nguy cơ (tuổi, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu), thang điểm Glasgow đánh giá ý thức, thang điểm Barthel đánh giá mức độ độc lập trong sinh hoạt hàng ngày, và các hoạt động chăm sóc điều dưỡng như theo dõi dấu hiệu sinh tồn, chăm sóc da, dinh dưỡng, vận động và giáo dục sức khỏe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả tiến cứu, nghiên cứu dọc với cỡ mẫu thuận tiện gồm 120 người bệnh nhồi máu não nội trú tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương từ tháng 8/2022 đến tháng 1/2023. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đối tượng thỏa mãn tiêu chuẩn lựa chọn và không thuộc tiêu chuẩn loại trừ.

Dữ liệu được thu thập qua hồ sơ bệnh án, phỏng vấn trực tiếp và đánh giá lâm sàng tại ba thời điểm: nhập viện (T1), ngày thứ 10 (T2) và ngày thứ 20 (T3). Các biến số nghiên cứu bao gồm đặc điểm nhân khẩu học, lâm sàng, cận lâm sàng, hoạt động chăm sóc điều dưỡng và kết quả chăm sóc.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0 với các phương pháp thống kê mô tả (tỷ lệ phần trăm, trung bình ± độ lệch chuẩn) và kiểm định mối liên quan bằng chỉ số Odds Ratio (OR) với ngưỡng ý nghĩa p < 0,05. Sai số được kiểm soát bằng cách đào tạo điều tra viên, kiểm tra phiếu thu thập và giải thích rõ ràng cho người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm nhân khẩu học: Trong 120 người bệnh, nữ chiếm 54,2%, nam 45,8%. Đa số người bệnh trên 60 tuổi chiếm 91,7%. 74,2% người bệnh sống tại thành thị, 97,5% sống cùng gia đình. Trình độ học vấn chủ yếu từ THPT trở xuống chiếm 57,5%. Bảo hiểm y tế ≥80% chiếm 57,5%.

  2. Phân cấp chăm sóc: Người bệnh được phân cấp chăm sóc chủ yếu ở cấp 2 (61,7%), cấp 3 chiếm 20%, cấp 1 chiếm 18,3%.

  3. Kết quả chăm sóc: Qua 20 ngày chăm sóc, có sự cải thiện rõ rệt về điểm Glasgow và thang điểm Barthel, với tỷ lệ người bệnh cải thiện triệu chứng đạt khoảng 70%. Hoạt động chăm sóc điều dưỡng như theo dõi dấu hiệu sinh tồn, chăm sóc da, dinh dưỡng và vận động được thực hiện đầy đủ, đạt mức độ tốt và rất tốt theo thang Likert 5.

  4. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc: Tuổi cao, mức độ liệt nặng, tiền sử bệnh lý kèm theo như tăng huyết áp, đái tháo đường có ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả chăm sóc (p < 0,05). Người bệnh có bảo hiểm y tế đầy đủ và sống cùng gia đình có kết quả chăm sóc tốt hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo trong và ngoài nước, cho thấy tuổi cao và các bệnh lý nền là yếu tố nguy cơ làm giảm hiệu quả chăm sóc và phục hồi sau nhồi máu não. Việc phân cấp chăm sóc giúp điều dưỡng tập trung nguồn lực phù hợp với mức độ bệnh, nâng cao hiệu quả điều trị.

Hoạt động chăm sóc toàn diện, bao gồm theo dõi sát dấu hiệu sinh tồn, phòng ngừa loét tỳ đè, dinh dưỡng hợp lý và phục hồi chức năng vận động, đóng vai trò quan trọng trong cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh. So sánh với nghiên cứu quốc tế, tỷ lệ cải thiện triệu chứng và sự hài lòng của người bệnh tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương tương đối cao, phản ánh hiệu quả của mô hình kết hợp y học cổ truyền và hiện đại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, giới tính, mức độ cải thiện điểm Glasgow và Barthel theo thời gian, cũng như bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ với kết quả chăm sóc.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo điều dưỡng viên về quy trình chăm sóc chuyên sâu cho người bệnh đột quỵ, đặc biệt là kỹ năng theo dõi dấu hiệu sinh tồn và phòng ngừa biến chứng, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc trong vòng 6 tháng tới.

  2. Xây dựng chương trình giáo dục sức khỏe cho người bệnh và gia đình về tự chăm sóc, phòng ngừa tái phát và phục hồi chức năng, tập trung vào nhóm người cao tuổi và có bệnh nền, triển khai ngay tại bệnh viện và cộng đồng.

  3. Phát triển hệ thống phân cấp chăm sóc và quản lý bệnh nhân theo mức độ nặng nhẹ, đảm bảo phân bổ nguồn lực hợp lý, giảm tải cho các khoa điều trị cấp 3, thực hiện trong vòng 1 năm.

  4. Tăng cường phối hợp liên chuyên khoa giữa y học cổ truyền và y học hiện đại trong chăm sóc người bệnh nhồi máu não, nhằm tận dụng ưu thế của từng phương pháp điều trị, nâng cao hiệu quả phục hồi, áp dụng thí điểm trong 12 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Điều dưỡng viên và nhân viên y tế: Nghiên cứu cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình chăm sóc người bệnh đột quỵ, giúp nâng cao kỹ năng thực hành và cải thiện kết quả điều trị.

  2. Bác sĩ chuyên ngành thần kinh và y học cổ truyền: Tham khảo để hiểu rõ hơn về đặc điểm lâm sàng, yếu tố nguy cơ và hiệu quả chăm sóc kết hợp giữa y học hiện đại và cổ truyền.

  3. Nhà quản lý y tế và bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phân cấp chăm sóc, đào tạo nhân lực và phát triển chương trình giáo dục sức khỏe phù hợp.

  4. Người bệnh và gia đình: Hiểu rõ về quá trình chăm sóc, các yếu tố ảnh hưởng đến phục hồi và cách tự chăm sóc sau xuất viện, từ đó nâng cao ý thức phòng ngừa và hợp tác điều trị.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nhồi máu não là gì và tại sao cần chăm sóc đặc biệt?
    Nhồi máu não là tình trạng tắc nghẽn mạch máu não gây thiếu oxy và hoại tử mô não. Chăm sóc đặc biệt giúp giảm biến chứng, cải thiện chức năng thần kinh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến kết quả chăm sóc người bệnh nhồi máu não?
    Tuổi cao, mức độ liệt nặng và các bệnh lý kèm theo như tăng huyết áp, đái tháo đường là những yếu tố chính làm giảm hiệu quả chăm sóc.

  3. Phương pháp chăm sóc điều dưỡng nào được áp dụng hiệu quả nhất?
    Chăm sóc toàn diện bao gồm theo dõi dấu hiệu sinh tồn, phòng ngừa loét tỳ đè, dinh dưỡng hợp lý, vận động phục hồi và giáo dục sức khỏe được đánh giá là hiệu quả cao.

  4. Làm thế nào để người bệnh và gia đình tham gia tích cực vào quá trình chăm sóc?
    Thông qua giáo dục sức khỏe, hướng dẫn tự chăm sóc và luyện tập phục hồi chức năng, người bệnh và gia đình có thể nâng cao nhận thức và hợp tác điều trị.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
    Với các bệnh viện có mô hình kết hợp y học cổ truyền và hiện đại, kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở tham khảo để cải tiến quy trình chăm sóc người bệnh đột quỵ.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm nhân khẩu học, lâm sàng và kết quả chăm sóc của 120 người bệnh nhồi máu não tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương năm 2022-2023.
  • Kết quả chăm sóc cải thiện rõ rệt chức năng thần kinh và mức độ độc lập trong sinh hoạt, với tỷ lệ cải thiện triệu chứng đạt khoảng 70%.
  • Tuổi cao, mức độ liệt nặng và bệnh lý kèm theo là các yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả chăm sóc.
  • Hoạt động chăm sóc điều dưỡng toàn diện, phối hợp y học cổ truyền và hiện đại góp phần nâng cao chất lượng điều trị và sự hài lòng của người bệnh.
  • Đề xuất các giải pháp đào tạo, giáo dục sức khỏe và phân cấp chăm sóc nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở y tế nên áp dụng quy trình chăm sóc toàn diện và tăng cường đào tạo nhân lực để cải thiện kết quả điều trị cho người bệnh đột quỵ não.