Thực Trạng Chăm Sóc Người Bệnh Zona Tại Trung Tâm Da Liễu - Dị Ứng Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108

• Tác giả: Đặng Thị Thuỳ Chinh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Lê Bạch Mai
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Thực Trạng Chăm Sóc Người Bệnh Zona Tại Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Dịch tễ học
• 1.2. Cơ chế bệnh sinh
• 1.3. Đặc điểm lâm sàng
• 1.4. Các thể cận lâm sàng
• 1.5. Các thể lâm sàng
• 1.6. Điều trị nội khoa bệnh zona
• 1.7. Học thuyết điều dưỡng và chăm sóc người bệnh Zona
• 1.7.1. Học thuyết điều dưỡng
• 1.7.2. Các mô hình học thuyết điều dưỡng thường ứng dụng trong thực hành điều dưỡng
• 1.7.3. Chăm sóc người bệnh Zona
• 1.7.4. Một số nghiên cứu về bệnh Zona
• 1.7.4.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.7.4.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Công cụ thu thập số liệu
• 2.6. Thiết bị nghiên cứu
• 2.7. Biến số nghiên cứu và mô tả các biến số nghiên cứu
• 2.8. Mục tiêu 1: Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh Zona
• 2.9. Mục tiêu 2: Phân tích các biến số liên quan đến kết quả chăm sóc điều dưỡng
• 2.10. Tiêu chuẩn và giá trị số điểm theo thang đo
• 2.11. Đánh giá mức độ đau
• 2.12. Đánh giá mức độ mất ngủ
• 2.13. Đánh giá mức độ ảnh hưởng chất lượng cuộc sống
• 2.14. Đánh giá sự hài lòng của người bệnh với công tác chăm sóc
• 2.15. Đánh giá hoạt động tư vấn và giáo dục sức khoẻ
• 2.16. Đánh giá kết quả điều trị chăm sóc
• 2.17. Tiêu chuẩn đánh giá công tác chăm sóc điều dưỡng
• 2.18. Phân loại mức độ bệnh
• 2.19. Kỹ thuật thu thập số liệu
• 2.20. Cách thức thu thập số liệu
• 2.21. Phương pháp tiến hành
• 2.22. Quản lý xử lý và phân tích số liệu
• 2.23. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.24. Sai số và cách khống chế sai số
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm về giới tính, tuổi, nghề nghiệp, địa dư và trình độ học vấn của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Đặc điểm về thể trạng và bệnh lý nền của đối tượng nghiên cứu
• 3.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 3.5. Các loại tổn thương cơ bản
• 3.6. Vị trí tổn thương
• 3.7. Triệu chứng đau
• 3.8. Kết quả cận lâm sàng
• 3.9. Hoạt động chăm sóc người bệnh Zona
• 3.10. Một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc người bệnh Zona
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh Zona
• 4.2. Đặc điểm chung của người bệnh Zona
• 4.3. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 4.4. Một số yếu tố liên quan
• 4.5. Hoạt động chăm sóc, giáo dục sức khỏe cho người bệnh Zona
• 4.6. Phân tích một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc người bệnh Zona
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH ẢNH
• DANH MỤC CÁC CHỮ, KÝ HIỆU VIẾT TẮT

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Chăm Sóc Người Bệnh Zona Tại 108

Bệnh zona, hay còn gọi là giời leo, do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, zona chiếm tỷ lệ đáng kể trong số các bệnh da do virus. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi và người suy giảm miễn dịch, gây ra các triệu chứng như thương tổn da và đau. Chăm sóc người bệnh zona hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng chăm sóc người bệnh zona tại Bệnh viện Trung Ương Quân Đội 108, nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc. Mục tiêu chính là mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc người bệnh zona.

1.1. Dịch Tễ Học Bệnh Zona Tỷ Lệ Mắc Bệnh Và Yếu Tố Nguy Cơ

Bệnh zona có tính toàn cầu, với tỷ lệ mắc bệnh khác nhau tùy thuộc vào khu vực, độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Bệnh thường gặp hơn ở người trên 50 tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu. Theo tài liệu, hơn 75% trường hợp nhiễm bệnh có độ tuổi ngoài 50. Nghiên cứu dài hạn cho thấy những người có HIV (+) có tỷ lệ mắc zona cao hơn đáng kể so với nhóm HIV (-). Căn nguyên VZV là một trong 8 loại virus gây bệnh ở người (Human Herpes Virus - HHV).

1.2. Cơ Chế Bệnh Sinh Tái Hoạt Động Virus Varicella Zoster VZV

Bệnh zona, còn gọi là Herpes Zoster, là kết quả của sự tái hoạt động của virus Varicella Zoster (VZV), loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi một người đã mắc thủy đậu, VZV không hoàn toàn bị loại bỏ khỏi cơ thể mà vẫn tồn tại ở trạng thái tiềm ẩn trong các hạch thần kinh cảm giác, đặc biệt là các hạch rễ lưng của tủy sống và các hạch thần kinh sọ. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể được kích hoạt trở lại, gây ra bệnh zona.

II. Thách Thức Trong Chăm Sóc Người Bệnh Zona Tại Bệnh Viện 108

Chăm sóc người bệnh zona đặt ra nhiều thách thức cho đội ngũ y tế. Bệnh gây ra đau dữ dội, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng sinh hoạt của người bệnh. Các biến chứng zona, như đau sau zona (postherpetic neuralgia), có thể kéo dài dai dẳng, gây suy giảm sức khỏe và tinh thần. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt ở những bệnh nhân có bệnh nền hoặc triệu chứng không điển hình. Ngoài ra, việc đảm bảo vệ sinh cho người bệnh zona và phòng ngừa lây nhiễm cũng là một thách thức lớn.

2.1. Biến Chứng Đau Sau Zona Postherpetic Neuralgia Nguyên Nhân Cách Giảm Đau

Đau sau zona là một trong những biến chứng zona phổ biến nhất, gây ra đau kéo dài dai dẳng sau khi các thương tổn da đã lành. Đau có thể là liên tục hoặc từng cơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các phương pháp điều trị bao gồm thuốc giảm đau thần kinh, vật lý trị liệu và các biện pháp hỗ trợ tâm lý.

2.2. Phòng Ngừa Lây Nhiễm Zona Vệ Sinh Cá Nhân Kiểm Soát Môi Trường

Bệnh zona có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với các mụn nước hoặc bọng nước của người bệnh. Do đó, việc đảm bảo vệ sinh cá nhân và kiểm soát môi trường là rất quan trọng để phòng ngừa lây nhiễm. Người bệnh nên rửa tay thường xuyên, tránh chạm vào các thương tổn da và che chắn các vết loét hở.

2.3. Chẩn Đoán Sớm Zona Triệu Chứng Lâm Sàng Các Xét Nghiệm Cần Thiết

Chẩn đoán zona sớm là yếu tố then chốt để điều trị hiệu quả. Các triệu chứng zona ban đầu có thể mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Các xét nghiệm như PCR và kháng thể huyết thanh có thể giúp xác định chẩn đoán.

III. Phác Đồ Điều Trị Chăm Sóc Người Bệnh Zona Tại Bệnh Viện 108

Bệnh viện Trung Ương Quân Đội 108 áp dụng phác đồ điều trị zona toàn diện, kết hợp điều trị nội khoa và chăm sóc tại chỗ. Thuốc trị zona như Acyclovir, Famciclovir, Valacyclovir được sử dụng để ức chế sự phát triển của virus. Thuốc giảm đau được chỉ định để kiểm soát cơn đau. Chăm sóc da zona bao gồm giữ vệ sinh, sử dụng các dung dịch sát khuẩn và thuốc bôi tại chỗ. Ngoài ra, bệnh viện chú trọng đến chế độ ăn uống cho người bệnh zona và tư vấn tâm lý để nâng cao hiệu quả điều trị.

3.1. Điều Trị Nội Khoa Zona Thuốc Kháng Virus Giảm Đau Kháng Viêm

Điều trị toàn thân bằng thuốc kháng virus (như Acyclovir, Famciclovir, Valacyclovir) có tác dụng rút ngắn thời gian bài xuất virus, ngừng hình thành tổn thương mới, rút ngắn thời gian liền sẹo và làm giảm mức độ đau. Thuốc giảm đau (bao gồm giảm đau chống viêm không steroid, thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm 3 vòng) được sử dụng để kiểm soát cơn đau. Trong một số trường hợp, corticoid có thể được sử dụng để chống viêm và giảm đau.

3.2. Chăm Sóc Tại Chỗ Vết Thương Zona Vệ Sinh Da Dùng Dung Dịch Sát Khuẩn

Điều trị tại chỗ phù hợp với giai đoạn bệnh: giai đoạn cấp tính dùng hồ nước, dung dịch xanh methylen 1%, dung dịch castellanin, kem acyclovir. Giai đoạn đóng vảy tiết bôi mỡ acyclovir, mỡ kháng sinh nếu cần. Giai đoạn thương tổn da đã lành sẹo nhưng vẫn còn đau dai dẳng bôi kem Emla, kem Capsaicin, lidocain gel.

3.3. Chế Độ Dinh Dưỡng Tư Vấn Tâm Lý Cho Người Bệnh Zona

Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình phục hồi. Tư vấn tâm lý giúp người bệnh đối phó với cơn đau, giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

IV. Nghiên Cứu Thực Tiễn Đánh Giá Hiệu Quả Chăm Sóc Zona Tại 108

Nghiên cứu tại Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung Ương Quân Đội 108 đánh giá thực trạng chăm sóc người bệnh zona và các yếu tố liên quan. Kết quả cho thấy, việc tuân thủ phác đồ điều trị zona và chăm sóc toàn diện giúp giảm đau, ngăn ngừa biến chứng zona và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sự hài lòng của người bệnh về công tác chăm sóc có liên quan đến kết quả điều trị. Từ đó, bệnh viện tiếp tục cải tiến quy trình chăm sóc người bệnh zona, hướng đến mục tiêu điều trị hiệu quả và nâng cao trải nghiệm của người bệnh.

4.1. Đánh Giá Mức Độ Đau Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Cuộc Sống

Việc đánh giá mức độ đau và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh zona là rất quan trọng để điều chỉnh phác đồ điều trị và chăm sóc phù hợp. Các công cụ đánh giá như thang điểm VAS và bảng câu hỏi đánh giá chất lượng cuộc sống được sử dụng để thu thập thông tin.

4.2. Phân Tích Mối Liên Quan Giữa Chăm Sóc Điều Dưỡng Kết Quả Điều Trị

Nghiên cứu chỉ ra mối liên quan chặt chẽ giữa chất lượng chăm sóc điều dưỡng và kết quả điều trị bệnh zona. Sự tận tâm, chu đáo và chuyên môn của điều dưỡng viên đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện sự hài lòng của người bệnh.

4.3. Đánh Giá Sự Hài Lòng Của Người Bệnh Về Dịch Vụ Chăm Sóc Zona

Sự hài lòng của người bệnh là một chỉ số quan trọng để đánh giá chất lượng dịch vụ chăm sóc. Bệnh viện sử dụng các khảo sát và phỏng vấn để thu thập thông tin về trải nghiệm của người bệnh và xác định các lĩnh vực cần cải thiện.

V. Cập Nhật Vaccine Zona Phương Pháp Phòng Ngừa Tái Phát Hiệu Quả

Vaccine zona là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và tái phát zona. Vaccine giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm khả năng virus VZV tái hoạt động. Bệnh viện Trung Ương Quân Đội 108 cung cấp dịch vụ tiêm vaccine zona cho những người có nguy cơ cao, đặc biệt là người lớn tuổi và người suy giảm miễn dịch. Việc tư vấn zona và cung cấp thông tin đầy đủ về vaccine giúp người dân đưa ra quyết định sáng suốt về sức khỏe.

5.1. Lợi Ích Của Vaccine Zona Giảm Nguy Cơ Mắc Bệnh Biến Chứng

Vaccine zona giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh zona và các biến chứng liên quan, bao gồm đau sau zona. Vaccine hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại virus VZV.

5.2. Đối Tượng Nên Tiêm Vaccine Zona Người Lớn Tuổi Suy Giảm Miễn Dịch

Người lớn tuổi (thường từ 50 tuổi trở lên) và người có hệ miễn dịch suy yếu (do bệnh tật, thuốc men hoặc các yếu tố khác) nên cân nhắc tiêm vaccine zona. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ giúp xác định liệu vaccine có phù hợp với từng cá nhân hay không.

5.3. Tác Dụng Phụ Lưu Ý Khi Tiêm Vaccine Phòng Ngừa Zona

Giống như bất kỳ loại vaccine nào, vaccine zona có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ, như đau, sưng hoặc đỏ tại chỗ tiêm. Tuy nhiên, những tác dụng phụ này thường tự khỏi trong vòng vài ngày. Cần thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tình trạng dị ứng hoặc bệnh lý nào trước khi tiêm vaccine.

VI. Tương Lai Chăm Sóc Zona Nghiên Cứu Mới Ứng Dụng Công Nghệ

Ngành y tế không ngừng nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị zona và chăm sóc người bệnh tiên tiến hơn. Các nghiên cứu mới nhất tập trung vào việc phát triển các loại thuốc trị zona hiệu quả hơn, các biện pháp giảm đau tối ưu và các chiến lược phòng ngừa tái phát zona. Ứng dụng công nghệ, như telemedicine và ứng dụng di động, giúp cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc zona và tăng cường sự tham gia của người bệnh vào quá trình điều trị.

6.1. Nghiên Cứu Về Thuốc Trị Zona Mới Tiềm Năng Triển Vọng

Các nghiên cứu đang được tiến hành để phát triển các loại thuốc trị zona mới có tác dụng ức chế virus mạnh mẽ hơn, giảm tác dụng phụ và ngăn ngừa đau sau zona. Các loại thuốc này có thể bao gồm các chất ức chế protease, các chất điều hòa miễn dịch và các liệu pháp gen.

6.2. Ứng Dụng Telemedicine Chăm Sóc Từ Xa Theo Dõi Tại Nhà

Telemedicine cho phép người bệnh tiếp cận dịch vụ chăm sóc zona từ xa, thông qua các cuộc tư vấn trực tuyến, theo dõi từ xa và hỗ trợ tại nhà. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người sống ở vùng sâu vùng xa hoặc không có điều kiện đến bệnh viện.

6.3. Ứng Dụng Di Động Giáo Dục Sức Khỏe Quản Lý Bệnh Zona

Các ứng dụng di động có thể cung cấp thông tin về bệnh zona, các biện pháp chăm sóc tại nhà, lịch hẹn khám bệnh và nhắc nhở uống thuốc. Các ứng dụng này cũng có thể giúp người bệnh theo dõi các triệu chứng, quản lý cơn đau và kết nối với cộng đồng người bệnh zona.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh Zona, do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, là một bệnh da cấp tính phổ biến trên toàn cầu với khoảng 600.000 đến 850.000 ca mắc mới mỗi năm. Tỷ lệ mắc bệnh trong suốt cuộc đời dao động từ 10 đến 20%, trong đó người cao tuổi và những người suy giảm miễn dịch là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Tại Việt Nam, bệnh Zona chiếm 41,53% tổng số bệnh da do virus và 5,33% tổng số bệnh da điều trị nội trú tại các bệnh viện da liễu. Nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2024, với 114 người bệnh được chẩn đoán xác định mắc Zona.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh Zona và phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc điều dưỡng. Nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá mức độ đau, mất ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả chăm sóc điều dưỡng nhằm nâng cao chất lượng điều trị và giảm thiểu biến chứng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện quy trình chăm sóc, hỗ trợ điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh Zona, đặc biệt trong bối cảnh bệnh nhân cao tuổi và có bệnh lý nền chiếm tỷ lệ lớn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các học thuyết điều dưỡng nổi bật nhằm xây dựng mô hình chăm sóc toàn diện cho người bệnh Zona:

• Học thuyết Peplau tập trung vào mối quan hệ giữa điều dưỡng và người bệnh, nhấn mạnh vai trò giáo dục và hỗ trợ người bệnh tự chăm sóc.
• Học thuyết Virginia Henderson đề cao việc đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người, giúp người bệnh thực hiện các hoạt động cần thiết cho sức khỏe khi không thể tự làm.
• Học thuyết Dorothea Orem về tự chăm sóc, khuyến khích người bệnh tự quản lý tổn thương da và cơn đau tại nhà.
• Mô hình hệ thống quy trình điều dưỡng của Bộ Y tế (2007) được áp dụng để quản lý và đánh giá toàn diện quá trình chăm sóc.
• Học thuyết Madeleine Leininger về chăm sóc văn hóa, đảm bảo sự tôn trọng giá trị và tín ngưỡng của người bệnh trong quá trình chăm sóc.

Các khái niệm chính bao gồm: mức độ đau (đánh giá bằng thang điểm VAS), mức độ mất ngủ (theo thang đo ISI), ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, và sự hài lòng của người bệnh với công tác chăm sóc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả tiến cứu có phân tích được thực hiện trên 114 người bệnh Zona tại Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2024. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện dựa trên tiêu chuẩn lựa chọn: người bệnh trên 18 tuổi, đồng ý tham gia nghiên cứu, không bị loại trừ do sức khỏe yếu hoặc không hợp tác.

Dữ liệu được thu thập qua khám lâm sàng, phỏng vấn trực tiếp, hồ sơ bệnh án và bảng câu hỏi chuẩn hóa đánh giá mức độ đau (VAS), mất ngủ (ISI), ảnh hưởng chất lượng cuộc sống và sự hài lòng với công tác chăm sóc. Các công cụ thu thập số liệu được xây dựng dựa trên bộ công cụ nghiên cứu trước đó, đã được hiệu chỉnh và thử nghiệm.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 22 với các phương pháp thống kê mô tả (trung bình, tỷ lệ phần trăm) và phân tích mối liên quan (OR, kiểm định p < 0,05). Quá trình thu thập và xử lý dữ liệu được kiểm soát chặt chẽ nhằm giảm thiểu sai số, đồng thời đảm bảo đạo đức nghiên cứu và bảo mật thông tin người bệnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm chung của người bệnh: Trong 114 người bệnh, nam giới chiếm 61,4%, nữ 38,6%. Tuổi trung bình là 86,16 ± 11,86, với 91,1% người bệnh trên 50 tuổi. Nghề nghiệp chủ yếu là tự do, nội trợ, nông dân (46,5%) và hưu trí (44,7%). Phần lớn người bệnh sống tại thành phố/thị trấn (78,1%). Tỷ lệ người bệnh có bệnh lý nền chiếm 79,8%, trong đó bệnh tim mạch chiếm 31,6%, bệnh nội tiết 27,2%, bệnh tiêu hóa 24,5%.

2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng: Tổn thương da chủ yếu là mảng da viêm đỏ, mụn nước mọc thành chùm (43,9%) và bọng nước (36%). Vị trí tổn thương phổ biến nhất là liên sườn ngực, bụng (33,3%) và đầu, mặt, cổ (28,1%). Đau tiền triệu xuất hiện ở 64% người bệnh. Mức độ đau nặng chiếm 79,8% ngày đầu nhập viện, giảm xuống còn 0,8% sau 14 ngày điều trị. Mất ngủ nặng chiếm 60,5% ngày đầu, giảm còn 0,9% sau 14 ngày.

3. Kết quả chăm sóc điều dưỡng: Qua 14 ngày điều trị, tỷ lệ người bệnh giảm đau và cải thiện giấc ngủ rõ rệt. Tổn thương da khô, bong vảy tăng dần, giảm nguy cơ bội nhiễm. Sự hài lòng của người bệnh với công tác chăm sóc đạt mức cao, đặc biệt trong việc tư vấn và giáo dục sức khỏe.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhóm người cao tuổi và có bệnh lý nền chiếm tỷ lệ lớn, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về nguy cơ mắc Zona và biến chứng đau sau Zona tăng theo tuổi. Mức độ đau và mất ngủ giảm dần trong quá trình điều trị phản ánh hiệu quả của chăm sóc điều dưỡng kết hợp với điều trị y khoa, tương đồng với các nghiên cứu trước đây.

Việc tổn thương da chủ yếu tập trung ở vùng liên sườn ngực và đầu mặt cổ phù hợp với đặc điểm bệnh lý của Zona, giúp định hướng chăm sóc chuyên biệt. Tỷ lệ bội nhiễm thấp nhờ quy trình chăm sóc tổn thương da nghiêm ngặt, bao gồm vệ sinh và bôi thuốc đúng cách.

Sự hài lòng cao của người bệnh chứng tỏ vai trò quan trọng của điều dưỡng trong giáo dục sức khỏe và hỗ trợ tâm lý, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và tuân thủ điều trị. Các biểu đồ phân bố mức độ đau, mất ngủ và tiến triển tổn thương da có thể minh họa rõ ràng quá trình hồi phục, hỗ trợ đánh giá hiệu quả chăm sóc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo chuyên môn cho điều dưỡng về chăm sóc người bệnh Zona, đặc biệt kỹ thuật chăm sóc tổn thương da và quản lý đau, nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và giảm biến chứng. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng, chủ thể: bệnh viện và trường đại học điều dưỡng.

2. Xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn hóa cho người bệnh Zona tại các cơ sở y tế, bao gồm hướng dẫn vệ sinh, bôi thuốc, theo dõi mức độ đau và mất ngủ, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt. Thời gian: 3 tháng, chủ thể: ban quản lý bệnh viện.

3. Phát triển chương trình giáo dục sức khỏe cho người bệnh và gia đình, tập trung vào tự chăm sóc tại nhà, nhận biết dấu hiệu biến chứng và tuân thủ điều trị. Thời gian: liên tục, chủ thể: điều dưỡng và nhân viên y tế.

4. Tăng cường hỗ trợ tâm lý và tư vấn cho người bệnh, áp dụng các kỹ thuật thư giãn, thiền, yoga để giảm lo âu, căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Thời gian: trong suốt quá trình điều trị, chủ thể: điều dưỡng và chuyên gia tâm lý.

5. Nghiên cứu mở rộng và theo dõi dài hạn để đánh giá hiệu quả các biện pháp chăm sóc và điều trị, từ đó điều chỉnh phù hợp với đặc điểm người bệnh tại Việt Nam. Thời gian: 1-2 năm, chủ thể: các viện nghiên cứu và bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Điều dưỡng viên và nhân viên y tế: Nắm bắt kiến thức chuyên sâu về chăm sóc người bệnh Zona, áp dụng quy trình chăm sóc chuẩn, nâng cao kỹ năng quản lý đau và hỗ trợ tâm lý.

2. Bác sĩ chuyên khoa Da liễu và Nội khoa: Hiểu rõ đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị, phối hợp hiệu quả với điều dưỡng trong chăm sóc toàn diện.

3. Nhà quản lý y tế và bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy trình chăm sóc và đào tạo nhân lực phù hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Điều dưỡng, Y học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả thực tiễn để phát triển đề tài nghiên cứu và ứng dụng trong thực hành.

Câu hỏi thường gặp

1. Bệnh Zona có thể tái phát không?
   Có, virus Varicella Zoster tồn tại tiềm ẩn trong cơ thể và có thể tái hoạt động khi hệ miễn dịch suy giảm, dẫn đến tái phát bệnh Zona.

2. Mức độ đau do Zona kéo dài bao lâu?
   Đau có thể xuất hiện trước khi tổn thương da và kéo dài nhiều tháng hoặc năm sau khi tổn thương đã lành, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh lý nền.

3. Chăm sóc da tổn thương Zona cần lưu ý gì?
   Giữ vùng da sạch, khô, tránh làm vỡ mụn nước, sử dụng dung dịch sát khuẩn nhẹ và thuốc bôi theo chỉ định để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát.

4. Người bệnh Zona có cần nghỉ ngơi hoàn toàn không?
   Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể phục hồi, đồng thời áp dụng các kỹ thuật thư giãn để giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, không nên vận động quá sức.

5. Vai trò của điều dưỡng trong chăm sóc người bệnh Zona là gì?
   Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong đánh giá triệu chứng, quản lý đau, chăm sóc tổn thương da, giáo dục sức khỏe và hỗ trợ tâm lý cho người bệnh.

Kết luận

• Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc người bệnh Zona tại Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 năm 2024.
• Người bệnh chủ yếu là nam giới cao tuổi, có bệnh lý nền, với tổn thương da phổ biến ở vùng liên sườn ngực và đầu mặt cổ.
• Mức độ đau và mất ngủ giảm rõ rệt sau 14 ngày điều trị kết hợp chăm sóc điều dưỡng chuyên sâu.
• Chăm sóc điều dưỡng đóng vai trò then chốt trong cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh.
• Đề xuất các giải pháp đào tạo, chuẩn hóa quy trình chăm sóc và giáo dục sức khỏe nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và hỗ trợ người bệnh tự chăm sóc tại nhà.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất và mở rộng nghiên cứu để hoàn thiện mô hình chăm sóc người bệnh Zona phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Quý độc giả và chuyên gia trong lĩnh vực điều dưỡng, da liễu được khuyến khích áp dụng và phát triển các kết quả nghiên cứu này nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh.