Kết Quả Chăm Sóc Người Bệnh Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật Và Các Yếu Tố Liên Quan Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Sóc Trăng

• Tác giả: Dương Thị Phúc
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Công Khẩn
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Kết Quả Chăm Sóc Người Bệnh Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Sóc Trăng
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2020-2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU SINH LÝ ĐƯỜNG MẬT
• 1.1.1. Giải phẫu, sinh lý đường mật
• 1.1.2. Sinh lý gan mật
• 1.2. ĐẶC ĐIỂM BỆNH LÝ SỎI ĐƯỜNG MẬT
• 1.3. CHẨN ĐOÁN SỎI MẬT
• 1.4. BIẾN CHỨNG SỎI MẬT
• 1.5. PHƯƠNG PHÁP PHẪU THUẬT
• 1.5.1. Học thuyết điều dưỡng áp dụng trong nghiên cứu
• 1.5.2. Học thuyết điều dưỡng Nightingale
• 1.5.3. Học thuyết điều dưỡng Henderson
• 1.5.4. Học thuyết điều dưỡng Neuman
• 1.5.5. Học thuyết điều dưỡng Orem’s
• 1.5.6. Học thuyết điều dưỡng King
• 1.6. QUI TRÌNH CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SỎI MẬT
• 1.7. MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN KẾT QUẢ CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SỎI MẬT
• 1.7.1. Mối liên quan giữa đặc điểm chung với kết quả chăm sóc
• 1.7.2. Mối liên quan giữa yếu tố chăm sóc với kết quả chăm sóc
• 1.7.3. Mối liên quan giữa yếu tố khác với kết quả chăm sóc
• 1.8. CÁC NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
• 1.8.1. Các nghiên cứu trong nước
• 1.8.2. Các nghiên cứu ngoài nước
• 1.9. ĐÔI NÉT VỀ BỆNH VIỆN ĐA KHOA SÓC TRĂNG
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Tiêu chuẩn chọn mẫu
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.1.3. Thời gian nghiên cứu và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Phương pháp chọn mẫu
• 2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 2.4. CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU
• 2.5. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU
• 2.6. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU
• 2.7. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU
• 2.8. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• 2.9. CÁC SAI SỐ VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu về tuổi
• 3.1.2. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu về giới
• 3.1.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo BMI
• 3.1.4. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nghề nghiệp
• 3.1.5. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu có bệnh lý đi kèm
• 3.1.6. Đặc điểm kinh tế và thói quen ăn uống
• 3.1.7. Phân bố đối tượng nghiên cứu về tẩy giun định kỳ
• 3.1.8. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo địa phương sinh sống
• 3.1.9. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo dân tộc
• 3.1.10. Phân bố vị trí sỏi trong đường mật của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.11. Đặc điểm về phương thức và kỹ thuật mổ của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.12. Phân bố thời gian nằm viện và tình trạng xuất viện của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.2.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Kết quả hoạt động chăm sóc điều dưỡng và một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc
• 3.3.1. Kết quả hoạt động chăm sóc điều dưỡng
• 3.3.2. Một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu
• 4.1.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu về tuổi
• 4.1.2. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu về giới
• 4.1.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo BMI
• 4.1.4. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nghề nghiệp và địa phương sinh sống
• 4.1.5. Đặc điểm kinh tế và thói quen ăn uống
• 4.1.6. Phân bố đối tượng nghiên cứu về tẩy giun định kỳ
• 4.1.7. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo dân tộc
• 4.1.8. Phân bố vị trí sỏi trong đường mật của đối tượng nghiên cứu
• 4.1.9. Đặc điểm về phương thức mổ và kỹ thuật mổ của đối tượng nghiên cứu
• 4.1.10. Phân bố về thời gian nằm viện và tình trạng xuất viện của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 4.2.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 4.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC ĐIỀU DƯỠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN KẾT QUẢ CHĂM SÓC
• 4.3.1. Kết quả hoạt động chăm sóc điều dưỡng
• 4.3.2. Một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Chăm Sóc Hậu Phẫu Sỏi Mật Sóc Trăng

Nghiên cứu về chăm sóc hậu phẫu sỏi mật là một vấn đề cấp thiết, đặc biệt tại các tỉnh thành như Sóc Trăng. Bệnh sỏi mật là một bệnh lý ngoại khoa thường gặp ở nước ta và các nước trên thế giới. Những cải tiến đáng chú ý trong các phương thức điều trị sỏi mật và các biến chứng khá rõ ràng. Tuy nhiên, với sự phát triển vượt bậc của các kỹ thuật trong điều trị sỏi mật, việc nâng cao hiệu quả chăm sóc người bệnh sỏi mật luôn là thang đo cho sự phát triển không ngừng. Tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Sóc Trăng, người bệnh vào điều trị sỏi mật khá phổ biến chỉ trong 6 tháng đầu năm 2020 vừa qua số người bệnh đến khám do bệnh lý sỏi mật 574 trường hợp trong đó có chỉ định phẫu thuật bệnh lý sỏi mật đã lên đến 315 trường hợp chiếm tỷ lệ 54,8%.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Chăm Sóc Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật

Chăm sóc hậu phẫu sỏi mật đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe và giảm thiểu biến chứng cho bệnh nhân. Các hoạt động chăm sóc đúng cách, bao gồm theo dõi dấu hiệu sinh tồn, quản lý đau, và dinh dưỡng hợp lý, giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường. Theo dõi dinh dưỡng sau phẫu thuật sỏi mật rất quan trọng. Ngoài ra, việc giáo dục bệnh nhân về chế độ ăn uống và sinh hoạt sau phẫu thuật cũng góp phần quan trọng vào thành công lâu dài của quá trình điều trị. Chất lượng chăm sóc điều dưỡng góp phần quan trọng trong công tác nâng cao chất lƣợng điều trị, nâng cao chất lƣợng chăm sóc, rút ngắn thời gian nằm viện giảm chi phí, an toàn vì sức khỏe ngƣời bệnh.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Tại Bệnh Viện Đa Khoa Sóc Trăng

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá kết quả chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn 2020-2021. Mục tiêu chính là mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân, phân tích kết quả chăm sóc và xác định các yếu tố liên quan đến quá trình phục hồi của bệnh nhân. Nghiên cứu này cung cấp những thông tin quan trọng để cải thiện chất lượng chăm sóc tại bệnh viện và các cơ sở y tế khác. Với 2 mục tiêu cụ thể: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh được phẫu thuật sỏi mật, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng 2. Phân tích kết quả chăm sóc người bệnh và một số yếu tố liên quan.

II. Thách Thức Trong Chăm Sóc Bệnh Nhân Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật

Quá trình chăm sóc hậu phẫu sỏi mật đối mặt với nhiều thách thức, từ việc quản lý đau hiệu quả đến ngăn ngừa biến chứng sau phẫu thuật. Các yếu tố như thể trạng bệnh nhân, phương pháp phẫu thuật sỏi mật được sử dụng, và tuân thủ điều trị đều ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. Ngoài ra, sự sẵn có của nguồn lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ y tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc vượt qua những thách thức này. Sỏi mật nếu không đƣợc điều trị kịp thời và xử trí đúng có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nhƣ: sốc nhiễm trùng đƣờng mật, chảy máu đƣờng mật, viêm phúc mạc mật, viêm tụy cấp do sỏi mật.

2.1. Quản Lý Đau Hậu Phẫu Thuật Sỏi Mật Hiệu Quả

Đau sau phẫu thuật sỏi mật là một vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Việc quản lý đau hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp của các phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc, bao gồm thuốc giảm đau, liệu pháp tâm lý, và vật lý trị liệu. Đánh giá mức độ đau thường xuyên và điều chỉnh phác đồ điều trị là rất quan trọng để đảm bảo bệnh nhân cảm thấy thoải mái và hợp tác trong quá trình phục hồi. Theo dõi Tam chứng Charcot sau mổ.

2.2. Ngăn Ngừa Biến Chứng Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật

Biến chứng sau phẫu thuật sỏi mật có thể bao gồm nhiễm trùng, chảy máu, tổn thương đường mật, và các vấn đề tiêu hóa. Để ngăn ngừa những biến chứng này, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình vô khuẩn, kỹ thuật phẫu thuật chính xác, và theo dõi sát sao tình trạng bệnh nhân sau mổ. Sử dụng kháng sinh dự phòng, kiểm soát đường huyết, và khuyến khích vận động sớm cũng góp phần giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Các biến chứng sau mổ của ĐTNC.

III. Phương Pháp Chăm Sóc Tiêu Chuẩn Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật

Các phương pháp chăm sóc hậu phẫu sỏi mật tiêu chuẩn bao gồm theo dõi dấu hiệu sinh tồn, kiểm soát đau, dinh dưỡng sau phẫu thuật sỏi mật, và vận động sớm. Quy trình chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, điều dưỡng, và các chuyên gia khác để đảm bảo bệnh nhân nhận được sự chăm sóc toàn diện và hiệu quả. Cần chú trọng đến việc giáo dục bệnh nhân và người nhà về các biện pháp tự chăm sóc tại nhà để duy trì sức khỏe lâu dài.

3.1. Theo Dõi Dấu Hiệu Sinh Tồn và Tình Trạng Toàn Thân

Việc theo dõi sát sao các dấu hiệu sinh tồn như nhiệt độ, huyết áp, nhịp tim, và nhịp thở là rất quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử trí kịp thời. Ngoài ra, cần đánh giá tình trạng toàn thân của bệnh nhân, bao gồm mức độ tỉnh táo, màu sắc da, và các dấu hiệu khác của biến chứng. Theo dõi dấu hiệu sinh tồn sau phẫu thuật.

3.2. Chế Độ Dinh Dưỡng Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật

Dinh dưỡng sau phẫu thuật sỏi mật đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi. Bệnh nhân nên bắt đầu với chế độ ăn lỏng, dễ tiêu hóa, và dần dần chuyển sang chế độ ăn đặc hơn. Tránh các thực phẩm giàu chất béo, chiên xào, và các chất kích thích như rượu bia, cà phê. Bổ sung đủ nước và chất xơ để ngăn ngừa táo bón. Hoạt động tƣ vấn điều dƣỡng cho bệnh nhân.

3.3. Vận Động Sớm và Phục Hồi Chức Năng

Khuyến khích bệnh nhân vận động sớm sau phẫu thuật để cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ huyết khối, và tăng cường chức năng hô hấp. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, xoay khớp, và tập thở sâu có thể giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Theo dõi chăm sóc vận động sau mổ.

IV. Kết Quả Chăm Sóc Sau Phẫu Thuật Sỏi Mật Tại Sóc Trăng

Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Sóc Trăng cho thấy kết quả điều trị sỏi mật và kết quả chăm sóc có những chuyển biến tích cực. Đánh giá tỷ lệ thành công phẫu thuật sỏi mật, thời gian nằm viện trung bình, và mức độ hài lòng của bệnh nhân. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc, bao gồm tuổi tác, giới tính, bệnh nền, và tuân thủ điều trị. Kết quả hoạt động chăm sóc điều dƣỡng và một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc.

4.1. Đánh Giá Tỷ Lệ Thành Công Và Thời Gian Nằm Viện

Tỷ lệ thành công của phẫu thuật sỏi mật tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Sóc Trăng được đánh giá dựa trên tỷ lệ bệnh nhân không có biến chứng nghiêm trọng và phục hồi hoàn toàn sau phẫu thuật. Thời gian nằm viện trung bình là một chỉ số quan trọng cho thấy hiệu quả của quy trình chăm sóc và quản lý bệnh nhân sau phẫu thuật. Phân bố thời gian nằm viện và tình trạng xuất viện của đối tƣợng nghiên cứu.

4.2. Mức Độ Hài Lòng Của Bệnh Nhân Về Chăm Sóc

Mức độ hài lòng của bệnh nhân là một thước đo quan trọng đánh giá chất lượng chăm sóc tại bệnh viện. Thông qua khảo sát và phỏng vấn, thu thập ý kiến của bệnh nhân về các khía cạnh như thái độ phục vụ của nhân viên y tế, chất lượng chăm sóc, và tiện nghi của bệnh viện. Kết quả hài lòng ngƣời bệnh.

V. Các Yếu Tố Liên Quan Đến Kết Quả Chăm Sóc Sỏi Mật

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc sau phẫu thuật sỏi mật. Các yếu tố về đặc điểm cá nhân (tuổi, giới tính, BMI), bệnh lý nền, và tuân thủ điều trị. Mối liên hệ giữa các yếu tố chăm sóc (kinh nghiệm của đội ngũ y tế, quy trình chăm sóc chuẩn, trang thiết bị y tế) và kết quả chăm sóc bệnh nhân. Mối liên quan giữa đặc điểm chung với kết quả chăm sóc.

5.1. Ảnh Hưởng Của Đặc Điểm Cá Nhân Đến Chăm Sóc

Đặc điểm cá nhân của bệnh nhân như tuổi tác, giới tính, chỉ số khối cơ thể (BMI), và tình trạng bệnh nền có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau phẫu thuật sỏi mật. Nghiên cứu xem xét mối liên hệ giữa các đặc điểm này và kết quả chăm sóc, từ đó đề xuất các biện pháp chăm sóc phù hợp cho từng đối tượng. Mối liên quan giữa đặc điểm chung với kết quả chăm sóc.

5.2. Vai Trò Của Yếu Tố Chăm Sóc Trong Kết Quả Điều Trị

Kinh nghiệm của đội ngũ y tế, sự tuân thủ quy trình chăm sóc chuẩn, và sự hiện đại của trang thiết bị y tế đều đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc và cải thiện kết quả điều trị sỏi mật. Phân tích mối liên hệ giữa các yếu tố này và sự phục hồi của bệnh nhân, từ đó đưa ra các khuyến nghị để cải thiện hệ thống chăm sóc tại bệnh viện. Mối liên quan giữa yếu tố chăm sóc với kết quả chăm sóc.

VI. Đề Xuất Cải Thiện Chăm Sóc Phẫu Thuật Sỏi Mật Tại Sóc Trăng

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để cải thiện chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật sỏi mật tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Sóc Trăng. Các giải pháp tập trung vào nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ y tế, cải thiện quy trình chăm sóc, và tăng cường sự tham gia của bệnh nhân và người nhà trong quá trình điều trị.

6.1. Nâng Cao Trình Độ Chuyên Môn Cho Đội Ngũ Y Tế

Tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo, và chương trình cập nhật kiến thức thường xuyên cho đội ngũ y tế để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng chăm sóc bệnh nhân sỏi mật. Khuyến khích tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học và trao đổi kinh nghiệm với các chuyên gia trong và ngoài nước.

6.2. Tăng Cường Sự Tham Gia Của Bệnh Nhân Vào Chăm Sóc

Tăng cường sự tham gia của bệnh nhân và người nhà vào quá trình điều trị bằng cách cung cấp thông tin đầy đủ, dễ hiểu về bệnh tật, phương pháp điều trị, và các biện pháp tự chăm sóc tại nhà. Khuyến khích bệnh nhân đặt câu hỏi, chia sẻ lo lắng, và tham gia vào việc lập kế hoạch chăm sóc cá nhân.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh sỏi mật là một trong những bệnh lý ngoại khoa phổ biến trên toàn cầu, với tỷ lệ mắc dao động từ 3% đến 21% tùy khu vực. Tại Mỹ, khoảng 10-20% dân số trưởng thành mang sỏi mật, với gần 750.000 ca phẫu thuật cắt túi mật mỗi năm, gây ra chi phí trực tiếp và gián tiếp ước tính lên đến 6,5 tỷ đô la. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc sỏi mật cũng gia tăng, đặc biệt tại các tỉnh như Trà Vinh và thành phố Hồ Chí Minh với tỷ lệ lần lượt là 4,2% và 6,11%. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng, trong 6 tháng đầu năm 2020, có 574 trường hợp khám do bệnh lý sỏi mật, trong đó 315 trường hợp (54,8%) được chỉ định phẫu thuật.

Nghiên cứu “Kết quả chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng năm 2020 – 2021” nhằm mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh được phẫu thuật sỏi mật và phân tích kết quả chăm sóc cùng các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 11/2020 đến tháng 4/2021 tại khoa Phẫu thuật Gây mê Hồi sức và khoa Ngoại Tổng hợp của bệnh viện, với phạm vi đối tượng là người bệnh trên 17 tuổi được chẩn đoán và phẫu thuật sỏi mật.

Việc nâng cao chất lượng chăm sóc sau phẫu thuật sỏi mật có ý nghĩa quan trọng trong việc rút ngắn thời gian nằm viện, giảm biến chứng, nâng cao sự hài lòng của người bệnh và giảm chi phí điều trị. Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến quy trình chăm sóc điều dưỡng, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị tại các bệnh viện tuyến tỉnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các học thuyết điều dưỡng nổi bật nhằm xây dựng quy trình chăm sóc toàn diện cho người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật:

• Học thuyết Nightingale (1969): Nhấn mạnh việc kiểm soát môi trường người bệnh, bao gồm quản lý tiếng ồn, ánh sáng, vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng và tạo sự thoải mái tinh thần.
• Học thuyết Henderson (1996): Tập trung đáp ứng 14 nhu cầu cơ bản của người bệnh như hô hấp, dinh dưỡng, bài tiết, vận động, vệ sinh cá nhân, an toàn và giao tiếp.
• Học thuyết Neuman (1972): Đề cao vai trò phòng ngừa bệnh tật qua ba cấp độ: phòng ngừa cấp I (ngay khi phát hiện nguy cơ), cấp II (khi có triệu chứng bệnh) và cấp III (điều trị và ngăn ngừa tái phát).
• Học thuyết Orem’s (1971): Hỗ trợ người bệnh phát triển năng lực tự chăm sóc, từ phụ thuộc hoàn toàn đến tự lập.
• Học thuyết King (1971): Mô hình tương tác giữa người điều dưỡng, người bệnh và hệ thống chăm sóc sức khỏe nhằm tối ưu hóa kết quả chăm sóc.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: chăm sóc tứ thế, chăm sóc hô hấp, chăm sóc vết mổ và ống dẫn lưu, chăm sóc dinh dưỡng, chăm sóc vận động, tư vấn tâm lý và giáo dục sức khỏe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo mô tả cắt ngang có phân tích, với cỡ mẫu 188 người bệnh phẫu thuật sỏi mật tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng từ tháng 11/2020 đến tháng 4/2021. Mẫu được chọn thuận tiện theo tiêu chuẩn bao gồm người bệnh trên 17 tuổi, được chẩn đoán xác định sỏi mật và có chỉ định phẫu thuật. Tiêu chuẩn loại trừ gồm người bệnh nhiễm khuẩn đường mật cấp, viêm gan cấp, nhiễm khuẩn huyết, trẻ em và người bệnh tâm thần.

Dữ liệu được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp, quan sát lâm sàng, hồ sơ bệnh án và các xét nghiệm cận lâm sàng. Các biến số nghiên cứu bao gồm đặc điểm chung (tuổi, giới, BMI, nghề nghiệp, kinh tế, thói quen ăn uống, tẩy giun định kỳ, nơi sinh sống), đặc điểm lâm sàng (triệu chứng, bệnh lý đi kèm, biến chứng), kết quả xét nghiệm huyết học và sinh hóa, cũng như các hoạt động chăm sóc điều dưỡng.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20, áp dụng các kiểm định thống kê phù hợp để đánh giá mối liên quan giữa các yếu tố với kết quả chăm sóc. Quá trình thu thập dữ liệu được thực hiện nhiều lần trong các ngày 1, 3, 5, 7 sau mổ, với theo dõi bổ sung đến ngày 14 và ngày xuất viện đối với người bệnh phẫu thuật sỏi ống mật chủ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm chung người bệnh:

   • Tuổi trung bình là 57,3 ± 14,8 tuổi, nhóm tuổi trên 60 chiếm 43,6%, nhóm dưới 40 tuổi chỉ chiếm 13,3%.
   • Tỷ lệ nữ mắc bệnh cao hơn nam với 69,7% so với 30,3%.
   • Chỉ số BMI trung bình chiếm 67%, béo phì chiếm 25%, gầy chiếm 8%.
   • Nghề nghiệp chủ yếu là nông dân (46,8%), công nhân viên chiếm 9,6%.
   • 47,9% người bệnh thuộc nhóm kinh tế nghèo, 52,1% không nghèo.
   • 71,8% người bệnh có thói quen ăn nhiều mỡ động vật.
   • 70,2% người bệnh không được tẩy giun định kỳ.
   • 84,6% sống ở vùng nông thôn, 15,4% ở thành thị.
   • Dân tộc Kinh chiếm 60,6%, dân tộc Hoa chiếm 3,7%.
   • Vị trí sỏi chủ yếu là túi mật (89,9%), sỏi ống mật chủ chiếm 9,1%.

2. Kết quả chăm sóc điều dưỡng:

   • 85% người bệnh được chăm sóc tư thế đúng trong 24 giờ đầu sau mổ.
   • Theo dõi dấu hiệu sinh tồn được thực hiện thường xuyên, với tần suất 15-30 phút/lần trong 24 giờ đầu.
   • Chăm sóc hô hấp, vận động và dinh dưỡng được thực hiện tốt ở trên 80% người bệnh.
   • Tỷ lệ biến chứng sau mổ thấp, với chảy máu vết mổ chiếm khoảng 5%, nhiễm trùng vết mổ dưới 7%.
   • 78% người bệnh hài lòng với chất lượng chăm sóc điều dưỡng.

3. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc:

   • Tuổi trên 60, giới nữ, và nhóm có BMI cao có mối liên quan tích cực với kết quả chăm sóc tốt hơn (p < 0,05).
   • Người bệnh được chăm sóc tư thế, hô hấp, dinh dưỡng và vận động đúng quy trình có tỷ lệ phục hồi nhanh hơn, giảm thời gian nằm viện trung bình từ 10 ngày xuống còn 7 ngày.
   • Tư vấn tâm lý và giáo dục sức khỏe giúp tăng sự hài lòng và tuân thủ điều trị lên trên 85%.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, cho thấy nhóm tuổi cao và nữ giới có tỷ lệ mắc sỏi mật cao hơn, tương tự như báo cáo tại Mỹ và Châu Á. Việc chăm sóc điều dưỡng toàn diện, đặc biệt là chăm sóc tư thế và hô hấp, góp phần giảm biến chứng và rút ngắn thời gian nằm viện, đồng thời nâng cao sự hài lòng của người bệnh.

Sự thiếu hụt trong tẩy giun định kỳ và thói quen ăn nhiều mỡ động vật là những yếu tố nguy cơ quan trọng, nhất là tại vùng nông thôn, cần được chú trọng trong công tác giáo dục sức khỏe cộng đồng. Việc theo dõi sát dấu hiệu sinh tồn và chăm sóc vết mổ đúng quy trình giúp phát hiện sớm các biến chứng như chảy máu và nhiễm trùng, từ đó can thiệp kịp thời.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, giới, BMI và biểu đồ tỷ lệ biến chứng theo từng nhóm chăm sóc để minh họa rõ ràng hơn về mối liên quan giữa các yếu tố và kết quả chăm sóc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực điều dưỡng: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật, đặc biệt về chăm sóc tư thế, hô hấp và dinh dưỡng, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với phòng Điều dưỡng.

2. Xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn hóa: Thiết lập và áp dụng quy trình chăm sóc điều dưỡng chuẩn cho người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật, bao gồm theo dõi dấu hiệu sinh tồn, chăm sóc vết mổ và ống dẫn lưu, tư vấn tâm lý. Thời gian hoàn thành trong 3 tháng, do khoa Điều dưỡng chủ trì.

3. Tăng cường giáo dục sức khỏe cộng đồng: Triển khai các chương trình tuyên truyền về phòng ngừa sỏi mật, tẩy giun định kỳ và chế độ ăn uống hợp lý tại các vùng nông thôn trong tỉnh Sóc Trăng, nhằm giảm tỷ lệ mắc bệnh trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện là Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh phối hợp với các trạm y tế xã.

4. Phát triển hệ thống theo dõi và đánh giá kết quả chăm sóc: Áp dụng phần mềm quản lý thông tin người bệnh để theo dõi tiến trình chăm sóc và kết quả điều trị, giúp phát hiện sớm các vấn đề và cải tiến liên tục. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do Ban Giám đốc bệnh viện và phòng Công nghệ thông tin phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Điều dưỡng viên và nhân viên y tế: Nghiên cứu cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật, giúp nâng cao kỹ năng thực hành và cải thiện chất lượng chăm sóc.

2. Bác sĩ chuyên khoa Ngoại và Gây mê hồi sức: Tham khảo để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc sau phẫu thuật, từ đó phối hợp hiệu quả với điều dưỡng trong quản lý người bệnh.

3. Quản lý bệnh viện và nhà hoạch định chính sách y tế: Cung cấp dữ liệu thực tiễn về tình hình bệnh lý và hiệu quả chăm sóc tại tuyến tỉnh, hỗ trợ xây dựng chính sách nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

4. Nghiên cứu sinh và sinh viên ngành Điều dưỡng, Y học: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các đề tài nghiên cứu liên quan đến chăm sóc sau phẫu thuật và quản lý bệnh lý sỏi mật.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tỷ lệ nữ mắc sỏi mật cao hơn nam?
   Phụ nữ thường có nguy cơ cao do yếu tố nội tiết, béo phì và ít vận động, dẫn đến tăng bài tiết cholesterol trong dịch mật, dễ hình thành sỏi.

2. Chăm sóc tư thế sau phẫu thuật sỏi mật quan trọng như thế nào?
   Tư thế đúng giúp giảm đau, ngăn ngừa tắc nghẽn ống dẫn lưu, hỗ trợ hô hấp và vận động, từ đó giảm biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc người bệnh sau mổ?
   Tuổi, giới, BMI, thói quen ăn uống, tẩy giun định kỳ, kỹ thuật mổ và chất lượng chăm sóc điều dưỡng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả.

4. Làm thế nào để giảm biến chứng nhiễm trùng vết mổ?
   Thực hiện vệ sinh vết mổ đúng quy trình, theo dõi dấu hiệu viêm nhiễm, chăm sóc ống dẫn lưu sạch sẽ và tư vấn người bệnh tuân thủ điều trị.

5. Tại sao tẩy giun định kỳ lại quan trọng trong phòng ngừa sỏi mật?
   Giun chui lên đường mật gây viêm nhiễm và tạo điều kiện hình thành sỏi sắc tố, do đó tẩy giun định kỳ giúp giảm nguy cơ này.

Kết luận

• Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng.
• Tuổi cao, giới nữ, BMI cao và thói quen ăn nhiều mỡ động vật là các yếu tố liên quan đến tỷ lệ mắc và kết quả chăm sóc.
• Chăm sóc điều dưỡng toàn diện, đặc biệt là tư thế, hô hấp, dinh dưỡng và vận động, góp phần giảm biến chứng và rút ngắn thời gian nằm viện.
• Tư vấn tâm lý và giáo dục sức khỏe nâng cao sự hài lòng và tuân thủ điều trị của người bệnh.
• Đề xuất xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn hóa, tăng cường đào tạo và giáo dục cộng đồng nhằm nâng cao chất lượng điều trị và phòng ngừa tái phát.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong 6-12 tháng tới, đồng thời mở rộng nghiên cứu đánh giá hiệu quả lâu dài.

Call to action: Các cơ sở y tế tuyến tỉnh và điều dưỡng viên cần áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh phẫu thuật sỏi mật, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng.