Nghiên cứu hành động về cải thiện phát âm cho sinh viên không chuyên Anh tại Khoa Kinh tế, Đại học Hải Phòng

• Tác giả: Phạm Hải Yến
• Trường học: Đại học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Phương pháp giảng dạy tiếng Anh
• Đề tài: Cải thiện phát âm cho sinh viên không chuyên Anh qua các nhiệm vụ tập trung tại Đại học Hải Phòng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hải Phòng

• ACKNOWLEDGEMENT
• LIST OF TABLES AND FIGURES
• PART A: INTRODUCTION
• A.1. Rationale
• A.2. Statement of the problem
• A.3. Purposes of the study
• A.4. Research questions
• A.5. Scope of the study
• A.6. Research method
• A.7. Significance of the study
• A.8. Design of the study
• 1. CHƯƠNG 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Overview of approaches and methods in pronunciation teaching
• 1.1.1. Overview of approaches in pronunciation teaching
• 1.1.2. Overview of methods in pronunciation teaching
• 1.2. Overview of tasks
• 1.2.1. Task-based language teaching
• 1.2.1.1. Definition of task-based language teaching
• 1.2.1.2. The framework of task-based language teaching
• 1.2.1.3. Principles for task-based language teaching
• 2. CHƯƠNG 2: METHODOLOGY
• 2.1. Argument for the use of focused tasks to improve second year students’ English pronunciation
• 2.2. Rationale for the use of an action research
• 2.3. Background of the study
• 2.4. The English and pronunciation program
• 3. CHƯƠNG 3: FINDINGS
• 3.1. Students’ problems in English sound pronunciation
• 3.1.1. Students’ problems with English vowels
• 3.1.2. Students’ problems with English consonants
• 3.1.3. Students’ problems with English sounds in “ed” and “s/es” endings
• 3.2. Possible reasons for the students’ weak pronunciation competence
• 3.2.1. The teachers’ and students’ awareness of and attitude on English pronunciation and students’ problems in English pronunciation
• 3.2.2. Students’ ability on English pronunciation
• 3.2.3. Students’ pronunciation learning at secondary schools and during the previous years of the university
• 3.3. Comparison of the students’ pronunciation performance in the pretest and the posttest
• 3.4. The students’ participation in other English courses during the time between the pretest and the posttest
• 3.5. The students’ attitude and their justification of the focused tasks on pronunciation given in the research
• 4. CHƯƠNG 4: DISCUSSION AND IMPLICATION
• 4.1. Discussion of research questions
• 4.2. Limitations of the study
• 4.3. Suggestion for further study
• PART C: CONCLUSION

I. Phát âm tiếng Anh và cải thiện phát âm

Phần này tập trung vào phát âm tiếng Anh của sinh viên không chuyên ngành Anh tại Đại học Hải Phòng. Nghiên cứu đánh giá tình trạng hiện tại, xác định những khó khăn thường gặp trong phát âm tiếng Anh, đặc biệt là những lỗi phát âm phổ biến. Kết quả nghiên cứu chỉ ra những vấn đề cụ thể như khó khăn với nguyên âm, phụ âm, và cách phát âm đuôi “ed” và “s/es”. Cải thiện phát âm được xem là mục tiêu chính, đòi hỏi phương pháp tiếp cận hiệu quả. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rèn luyện phát âm để nâng cao kỹ năng phát âm tiếng Anh và kỹ năng giao tiếp tiếng Anh. Phương pháp cải thiện phát âm được đề cập đến trong nghiên cứu sẽ được phân tích chi tiết trong các phần sau. Học tiếng Anh hiệu quả phụ thuộc nhiều vào việc khắc phục những khuyết điểm phát âm này.

1.1. Khó khăn trong phát âm tiếng Anh của sinh viên

Nghiên cứu chỉ ra một số khó khăn phổ biến mà sinh viên gặp phải trong việc phát âm tiếng Anh. Sinh viên thường gặp khó khăn với các nguyên âm, phụ âm, đặc biệt là những âm khó phân biệt đối với người học tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ. Âm thanh tiếng Anh khác biệt so với tiếng Việt, gây ra sự nhầm lẫn và khó khăn trong việc sản xuất âm chính xác. Khó khăn với các kết thúc “ed” và “s/es” cũng được đề cập, đây là những lỗi phát âm phổ biến ảnh hưởng đến sự rõ ràng và dễ hiểu trong giao tiếp. Ngữ âm tiếng Anh phức tạp, đòi hỏi sự luyện tập thường xuyên và chính xác. Việc thiếu sự tập trung vào phát âm chuẩn trong quá trình học tập trước đây cũng góp phần vào những khó khăn này. Tình trạng này dẫn đến việc nói tiếng Anh không trôi chảy, dễ gây hiểu nhầm trong giao tiếp thực tế. Khắc phục lỗi phát âm là điều cần thiết để sinh viên tự tin giao tiếp bằng tiếng Anh.

1.2. Nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong phát âm

Những khó khăn trong phát âm tiếng Anh của sinh viên có nhiều nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân chính là sự khác biệt giữa hệ thống ngữ âm tiếng Anh và tiếng Việt. Việc thiếu cơ hội thực hành nói tiếng Anh trong môi trường tự nhiên cũng làm giảm hiệu quả quá trình học. Giáo dục đại học cần chú trọng hơn vào việc rèn luyện phát âm thông qua các hoạt động thực hành. Phương pháp dạy học tiếng Anh truyền thống đôi khi không đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Giảng viên tiếng Anh cần tìm hiểu và áp dụng những phương pháp dạy học tiếng Anh hiện đại, giúp sinh viên tự tin hơn trong việc phát âm. Học từ vựng tiếng Anh và cấu trúc câu tiếng Anh cũng cần được kết hợp với việc luyện tập phát âm. Thiếu sự tự tin và động lực học tập cũng là một yếu tố quan trọng cần được xem xét.

II. Nhiệm vụ tập trung và phương pháp cải thiện

Phần này trình bày phương pháp cải thiện phát âm thông qua nhiệm vụ tập trung tiếng Anh. Nhiệm vụ tập trung được thiết kế để giải quyết các vấn đề phát âm tiếng Anh cụ thể. Bài tập phát âm tiếng Anh được lựa chọn phù hợp với trình độ và nhu cầu của sinh viên. Nghiên cứu đề cập đến việc sử dụng các bài tập đa dạng, kết hợp giữa luyện tập cá nhân và nhóm. Luyện tập phát âm tiếng Anh được thực hiện thông qua các hoạt động như nghe, bắt chước, và nói. Phương pháp dạy học chú trọng vào việc tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên tương tác và tự tin thể hiện khả năng của mình. Tài liệu luyện phát âm được sử dụng hỗ trợ quá trình học tập. Ứng dụng luyện tập phát âm và phần mềm luyện phát âm cũng được đề cập đến như những công cụ hỗ trợ hữu ích. Học tiếng Anh tại đại học cần kết hợp giữa lý thuyết và thực hành để đạt hiệu quả cao nhất.

2.1. Thiết kế và thực hiện nhiệm vụ tập trung

Nghiên cứu tập trung vào việc thiết kế và triển khai các nhiệm vụ tập trung tiếng Anh nhằm cải thiện phát âm. Các bài tập được thiết kế dựa trên những lỗi phát âm thường gặp của sinh viên, tập trung vào các âm khó, các cấu trúc ngữ âm phức tạp. Bài tập được thiết kế với độ khó tăng dần, từ dễ đến khó, giúp sinh viên từ từ làm quen và nắm vững các kỹ năng phát âm. Luyện tập phát âm được kết hợp với các hoạt động khác như nghe hiểu, đọc, giúp sinh viên hiểu và vận dụng kiến thức một cách hiệu quả. Mục tiêu của mỗi bài tập được đặt ra rõ ràng, giúp sinh viên có định hướng trong quá trình học. Sự kết hợp giữa các phương pháp truyền thống và hiện đại giúp cải thiện phát âm một cách toàn diện. Việc đánh giá kết quả học tập thường xuyên giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học sao cho phù hợp với trình độ và khả năng của sinh viên. Đánh giá phát âm được thực hiện khách quan và công bằng.

2.2. Đánh giá hiệu quả của nhiệm vụ tập trung

Hiệu quả của nhiệm vụ tập trung được đánh giá dựa trên kết quả kiểm tra trước và sau khi thực hiện chương trình. Các bài kiểm tra được thiết kế để đánh giá chính xác năng lực phát âm tiếng Anh của sinh viên. Kết quả cho thấy sự cải thiện đáng kể về khả năng phát âm của sinh viên sau khi tham gia chương trình. Sự tự tin và khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh của sinh viên cũng được cải thiện rõ rệt. Việc sử dụng bài kiểm tra phát âm giúp đánh giá một cách khách quan và hiệu quả. Tiếng Anh giao tiếp được cải thiện đáng kể sau khi thực hiện chương trình. Khả năng giao tiếp tiếng Anh của sinh viên tăng lên, giúp họ tự tin hơn trong việc giao tiếp với người nước ngoài. Phát âm chuẩn được coi là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của chương trình. Nghiên cứu chứng minh hiệu quả của việc sử dụng nhiệm vụ tập trung trong việc cải thiện phát âm tiếng Anh cho sinh viên không chuyên.

III. Kết luận và ứng dụng

Nghiên cứu khẳng định hiệu quả của việc sử dụng nhiệm vụ tập trung trong việc cải thiện phát âm tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngành Anh tại Đại học Hải Phòng. Phương pháp này góp phần đáng kể vào việc nâng cao khả năng nói tiếng Anh và nghe hiểu tiếng Anh của sinh viên. Sinh viên đại học được hưởng lợi từ phương pháp này, thể hiện rõ qua kết quả kiểm tra. Giáo dục đại học cần chú trọng hơn vào việc ứng dụng phương pháp này vào giảng dạy. Nghiên cứu cũng chỉ ra một số hạn chế và đề xuất cho các nghiên cứu tiếp theo. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn, đóng góp vào việc hoàn thiện chương trình giảng dạy tiếng Anh tại các trường đại học. Sinh viên đại học Hải Phòng sẽ được hưởng lợi từ kết quả nghiên cứu này. Chương trình tiếng Anh cần được cập nhật và hoàn thiện dựa trên những kết quả nghiên cứu này.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng trong mọi lĩnh vực. Tại Việt Nam, đặc biệt là sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh tại Đại học Hải Phòng, việc phát âm tiếng Anh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và nghe hiểu. Theo khảo sát, khoảng 70-90% sinh viên năm thứ hai khoa Kinh tế gặp khó khăn trong phát âm các nguyên âm dài, nguyên âm ngắn và các phụ âm khó như /θ/, /ʃ/, /r/. Mục tiêu nghiên cứu nhằm cải thiện khả năng phát âm của sinh viên thông qua việc áp dụng các bài tập trọng điểm (focused tasks) trong giảng dạy, tập trung vào các âm thanh tiếng Anh phổ biến gây khó khăn. Nghiên cứu được thực hiện trong 5 tuần học tại khoa Kinh tế, Đại học Hải Phòng, với sự tham gia của 29 sinh viên có trình độ tiếng Anh thấp nhất trong khoa. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả giảng dạy phát âm, góp phần cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh cho sinh viên, đồng thời cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho các nhà giáo dục và nghiên cứu trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính:

1. Phương pháp dạy phát âm: Bao gồm hai cách tiếp cận chính là phương pháp bắt chước trực quan (intuitive-imitative) và phương pháp phân tích ngôn ngữ (analytic-linguistic). Phương pháp giao tiếp (Communicative Approach) được áp dụng nhằm hướng tới phát âm có thể hiểu được thay vì phát âm chuẩn như người bản ngữ.
2. Phương pháp dạy học dựa trên nhiệm vụ (Task-Based Language Teaching - TBLT): Theo Willis (1996), TBLT gồm ba giai đoạn: tiền nhiệm vụ (pre-task), thực hiện nhiệm vụ (task cycle) và tập trung ngôn ngữ (language focus). Các bài tập trọng điểm (focused tasks) được thiết kế nhằm tập trung vào các âm thanh cụ thể, giúp sinh viên luyện tập phát âm trong ngữ cảnh giao tiếp có mục tiêu rõ ràng.

Các khái niệm chính bao gồm: phát âm nguyên âm dài, nguyên âm ngắn, phụ âm khó, bài tập trọng điểm, và phương pháp nghiên cứu hành động (action research).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu hành động với cỡ mẫu 29 sinh viên năm thứ hai khoa Kinh tế, Đại học Hải Phòng, được chọn dựa trên kết quả học tập thấp và nhu cầu cải thiện phát âm. Phương pháp chọn mẫu là chọn nhóm sinh viên có nhu cầu cao nhất để đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả.

Nguồn dữ liệu bao gồm:

• Bài kiểm tra nói (pre-test và post-test) được ghi âm để phân tích phát âm.
• Phiếu khảo sát và phỏng vấn nhằm xác định các vấn đề phát âm và nguyên nhân.
• Quan sát quá trình học tập và thực hiện các bài tập trọng điểm.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng bài tập trọng điểm, kết hợp phân tích định tính từ phỏng vấn và quan sát. Thời gian nghiên cứu kéo dài 5 tuần, với 4 tiết học mỗi tuần.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Vấn đề phát âm nguyên âm:

   • Khoảng 73% sinh viên phát âm sai nguyên âm ngắn /ə/, 80% sai nguyên âm /æ/, 66% sai /ᴧ/, và 53% sai /ᴐ/.
   • Nguyên âm dài /u:/ bị sai nhiều nhất với 93% sinh viên, tiếp theo là /i:/, /з:/, /ɔ:/ với tỷ lệ từ 60-66%.
   • Sinh viên thường rút ngắn nguyên âm dài và tăng cường độ nguyên âm ngắn, gây sai lệch so với chuẩn.
   • Diphthongs bị sai ở mức độ thấp hơn, với khoảng 46% sai ở các âm /əʊ/ và /ɔi/, chủ yếu do bỏ qua chuyển động âm hoặc bỏ âm thứ hai.

2. Vấn đề phát âm phụ âm:

   • Các phụ âm khó như /θ/, /ʒ/, /ʃ/, /ð/ bị sai với tỷ lệ trên 85%, trong đó /θ/ và /ʒ/ sai tới 92%.
   • Phụ âm /r/ bị sai 85%, thường được phát âm như âm /d/ trong tiếng Việt.
   • Phụ âm cuối từ thường bị bỏ quên hoặc thêm âm /з:/ không cần thiết, với khoảng 80% sinh viên mắc lỗi.
   • Cụm phụ âm ở đầu, giữa và cuối từ bị sai lần lượt 64%, 85% và 71%, chủ yếu do bỏ âm hoặc phát âm rời rạc, không liền mạch.

3. Nguyên nhân:

   • Sinh viên thường áp dụng cách phát âm tiếng Việt cho các âm tiếng Anh khác biệt.
   • Phương pháp giảng dạy hiện tại chủ yếu là lặp lại từ vựng, thiếu các hoạt động tương tác và bài tập trọng điểm.
   • Lớp học đông (50-70 sinh viên) khiến giáo viên khó theo sát và sửa lỗi cá nhân.
   • Trình độ tiếng Anh không đồng đều trong lớp gây khó khăn trong việc thiết kế bài tập phù hợp.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc áp dụng bài tập trọng điểm giúp sinh viên cải thiện đáng kể khả năng phát âm các âm khó. So sánh kết quả pre-test và post-test cho thấy tỷ lệ phát âm đúng các nguyên âm dài /u:/, /i:/ tăng từ khoảng 10-40% lên 60-80%. Phụ âm /θ/, /ʃ/ cũng được cải thiện rõ rệt với mức tăng 30-40% phát âm chính xác. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ phát âm đúng trước và sau can thiệp minh họa rõ hiệu quả của phương pháp.

So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của các bài tập trọng điểm trong việc nâng cao phát âm, đặc biệt trong môi trường lớp học đông và trình độ đa dạng. Việc tập trung vào âm thanh cụ thể giúp sinh viên nhận diện và sửa lỗi hiệu quả hơn so với phương pháp lặp lại truyền thống.

Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ nằm ở việc cải thiện phát âm mà còn góp phần nâng cao sự tự tin và khả năng giao tiếp tiếng Anh của sinh viên, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong học tập và công việc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Thiết kế và áp dụng bài tập trọng điểm thường xuyên: Giáo viên cần xây dựng các bài tập tập trung vào các âm thanh khó, áp dụng trong từng bài học để tăng cường luyện tập phát âm. Mục tiêu nâng tỷ lệ phát âm đúng lên trên 80% trong vòng 1 học kỳ.

2. Tăng cường hoạt động tương tác nhóm và cặp đôi: Khuyến khích sinh viên thực hành phát âm qua các hoạt động đối thoại, thảo luận nhóm nhằm tạo môi trường giao tiếp thực tế, giúp phát âm tự nhiên và chính xác hơn.

3. Đào tạo giáo viên về phương pháp dạy phát âm hiện đại: Tổ chức các khóa tập huấn về TBLT và kỹ thuật thiết kế bài tập trọng điểm cho giáo viên, nâng cao năng lực giảng dạy phát âm. Thời gian thực hiện trong 6 tháng.

4. Phân nhóm sinh viên theo trình độ phát âm: Tổ chức lớp học hoặc nhóm học tập theo trình độ để thiết kế bài tập phù hợp, giúp sinh viên tiếp thu hiệu quả hơn.

5. Sử dụng công nghệ hỗ trợ học phát âm: Áp dụng phần mềm luyện phát âm, ghi âm và phản hồi tự động để sinh viên tự luyện tập ngoài giờ học, tăng cường thời gian tiếp xúc với tiếng Anh chuẩn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh đại học và trung học: Nghiên cứu cung cấp phương pháp và bài tập cụ thể giúp cải thiện kỹ năng phát âm cho học sinh, sinh viên, đặc biệt trong môi trường lớp đông và trình độ đa dạng.

2. Sinh viên chuyên ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo hữu ích để hiểu rõ các vấn đề phát âm phổ biến và cách thiết kế bài tập trọng điểm trong giảng dạy.

3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ và giáo dục: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về hiệu quả của phương pháp dạy học dựa trên nhiệm vụ trong phát âm tiếng Anh, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. Các trung tâm đào tạo tiếng Anh: Áp dụng các bài tập trọng điểm và phương pháp nghiên cứu hành động để nâng cao chất lượng đào tạo phát âm, đáp ứng nhu cầu thực tế của học viên.

Câu hỏi thường gặp

1. Focused tasks là gì và tại sao lại hiệu quả trong dạy phát âm?
   Focused tasks là các bài tập tập trung vào một hoặc một số âm thanh cụ thể nhằm giúp học viên nhận diện và luyện tập phát âm chính xác. Chúng hiệu quả vì tạo điều kiện cho học viên thực hành có mục tiêu, tăng cường sự chú ý và cải thiện nhanh chóng các lỗi phát âm phổ biến.

2. Tại sao sinh viên Việt Nam thường phát âm sai các âm /θ/, /ʃ/, /r/?
   Nguyên nhân chính là do sự khác biệt về hệ thống âm vị giữa tiếng Việt và tiếng Anh, cùng với việc thiếu môi trường luyện tập và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Các âm này không tồn tại trong tiếng Việt nên sinh viên thường thay thế bằng âm tương tự trong tiếng mẹ đẻ.

3. Phương pháp nghiên cứu hành động có ưu điểm gì trong nghiên cứu giáo dục?
   Phương pháp này cho phép giáo viên vừa nghiên cứu vừa cải tiến phương pháp giảng dạy trong thực tế lớp học, giúp giải quyết các vấn đề cụ thể, nâng cao hiệu quả dạy học và có thể điều chỉnh linh hoạt theo tình huống.

4. Làm thế nào để áp dụng bài tập trọng điểm trong lớp học đông?
   Giáo viên có thể tổ chức hoạt động nhóm nhỏ hoặc cặp đôi, sử dụng các bài tập ngắn gọn, rõ ràng, kết hợp với việc quan sát và phản hồi cá nhân khi có thể, đồng thời sử dụng công nghệ hỗ trợ để tăng hiệu quả luyện tập.

5. Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này cho các ngành học khác không?
   Có, vì các vấn đề phát âm và phương pháp cải thiện qua bài tập trọng điểm là phổ biến trong giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngành, nên có thể điều chỉnh phù hợp để áp dụng cho các ngành học khác.

Kết luận

• Sinh viên năm thứ hai khoa Kinh tế, Đại học Hải Phòng gặp nhiều khó khăn trong phát âm các nguyên âm dài, nguyên âm ngắn và phụ âm khó với tỷ lệ sai lên đến 90%.
• Nguyên nhân chủ yếu là do sự khác biệt âm vị giữa tiếng Việt và tiếng Anh, phương pháp giảng dạy truyền thống thiếu hiệu quả và lớp học đông.
• Áp dụng bài tập trọng điểm trong giảng dạy phát âm giúp cải thiện đáng kể khả năng phát âm chính xác của sinh viên, tăng từ 10-40% lên 60-80% ở nhiều âm khó.
• Nghiên cứu khuyến nghị thiết kế bài tập trọng điểm, tăng cường hoạt động tương tác, đào tạo giáo viên và sử dụng công nghệ hỗ trợ để nâng cao chất lượng giảng dạy phát âm.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với số lượng sinh viên lớn hơn, áp dụng phương pháp cho các ngành học khác và phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp.

Hành động ngay hôm nay: Các giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng bài tập trọng điểm trong chương trình giảng dạy phát âm để nâng cao hiệu quả học tập và khả năng giao tiếp tiếng Anh của sinh viên.