Tổng quan nghiên cứu

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), hàng năm có khoảng 2,78 triệu ca tử vong liên quan đến an toàn lao động trên toàn thế giới, cùng với khoảng 374 triệu ca chấn thương và bệnh tật liên quan đến lao động. Tổng chi phí do các sự cố này gây ra ước tính chiếm khoảng 3,94% GDP toàn cầu, tương đương khoảng 2,99 nghìn tỷ USD. Tại Việt Nam, công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) ngày càng được chú trọng nhằm bảo vệ sức khỏe người lao động và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, thực trạng nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề này, dẫn đến nguy cơ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp cao.

Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 vào quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Công ty TNHH Dongsung Vina, một doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử có quy mô lớn tại Thái Nguyên. Mục tiêu chính là đánh giá thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại công ty và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thông qua việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế ISO 45001:2018. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động sản xuất và quản lý ATVSLĐ tại công ty trong giai đoạn gần đây, với trọng tâm là các yếu tố nguy hiểm, biện pháp phòng ngừa và tổ chức bộ máy quản lý.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất lao động, giảm thiểu rủi ro tai nạn và bệnh nghề nghiệp, đồng thời đáp ứng các yêu cầu pháp luật và tiêu chuẩn quốc tế. Việc áp dụng ISO 45001:2018 không chỉ góp phần cải thiện môi trường làm việc mà còn nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý an toàn vệ sinh lao động hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Đây là mô hình quản lý liên tục được áp dụng trong tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm đảm bảo việc lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và cải tiến công tác ATVSLĐ một cách hệ thống và hiệu quả.

  • Mô hình quản lý an toàn theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Tiêu chuẩn này tập trung vào việc xây dựng hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp tích hợp, bao gồm các yếu tố như bối cảnh tổ chức, vai trò lãnh đạo, hoạch định rủi ro, hỗ trợ, vận hành, đánh giá kết quả và cải tiến liên tục.

  • Khái niệm chính:

    • Yếu tố nguy hiểm là các yếu tố có thể gây ra tai nạn hoặc tổn thương cho người lao động.
    • Yếu tố có hại là các yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người lao động, như bụi, tiếng ồn, rung, vi khí hậu xấu.
    • Tai nạn lao động là sự cố gây tổn thương hoặc tử vong trong quá trình lao động.
    • Bệnh nghề nghiệp là bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại.
    • An toàn vệ sinh viên (ATVSV) là người được giao nhiệm vụ giám sát và hỗ trợ công tác ATVSLĐ tại cơ sở.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang kết hợp nghiên cứu tài liệu và khảo sát thực tế tại Công ty TNHH Dongsung Vina. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu:

    • Tài liệu pháp luật, tiêu chuẩn quốc tế và trong nước về ATVSLĐ.
    • Số liệu thực tế về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, kết quả quan trắc môi trường lao động tại công ty.
    • Bảng hỏi khảo sát ý thức và thực trạng công tác ATVSLĐ của người lao động và cán bộ quản lý.

  • Phương pháp phân tích:

    • Thống kê mô tả các số liệu thu thập được.
    • So sánh thực trạng với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 45001:2018.
    • Phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý ATVSLĐ tại công ty.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu và khảo sát thực địa trong năm 2021.
    • Phân tích và đề xuất giải pháp trong quý đầu năm 2022.
    • Hoàn thiện luận văn và bảo vệ vào cuối năm 2022.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 150 người lao động và 10 cán bộ quản lý, được chọn ngẫu nhiên theo phương pháp chọn mẫu phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện cho các bộ phận sản xuất và quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại công ty còn nhiều hạn chế:

    • Tỷ lệ tai nạn lao động trong 3 năm gần đây dao động khoảng 1,2% trên tổng số lao động, trong đó chủ yếu là các tai nạn nhẹ do trượt ngã và va chạm máy móc.
    • Khoảng 15% người lao động phản ánh chưa được trang bị đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVCN) hoặc chưa được huấn luyện đầy đủ về an toàn lao động.

  2. Nhận diện và kiểm soát yếu tố nguy hiểm, có hại chưa đồng bộ:

    • Công ty đã thực hiện quan trắc môi trường lao động định kỳ, kết quả năm 2020 cho thấy mức bụi và tiếng ồn tại một số khu vực sản xuất vượt giới hạn cho phép lần lượt là 12% và 8%.
    • Biện pháp kiểm soát như hệ thống hút bụi cục bộ và thiết bị giảm tiếng ồn chưa được bảo trì thường xuyên, dẫn đến hiệu quả giảm thiểu yếu tố có hại chưa cao.

  3. Bộ máy quản lý ATVSLĐ chưa hoàn chỉnh và phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng:

    • Công ty có 2 cán bộ chuyên trách ATVSLĐ và 30 an toàn vệ sinh viên kiêm nhiệm, tuy nhiên chưa có quy định rõ ràng về trách nhiệm phối hợp giữa các phòng ban liên quan.
    • Việc tổ chức huấn luyện ATVSLĐ cho người lao động chưa đều đặn, chỉ đạt khoảng 70% số lao động được huấn luyện theo quy định.

  4. Khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 tại công ty có nhiều thuận lợi:

    • Công ty đã áp dụng các hệ thống quản lý ISO 9001, ISO 14001 và OHSAS 18001, tạo nền tảng thuận lợi cho việc chuyển đổi và áp dụng ISO 45001.
    • Lãnh đạo công ty có cam kết cao trong việc nâng cao công tác ATVSLĐ, sẵn sàng đầu tư nguồn lực cho việc cải tiến hệ thống quản lý.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty TNHH Dongsung Vina đã có những bước tiến tích cực nhưng vẫn còn tồn tại nhiều điểm cần cải thiện. Việc tỷ lệ tai nạn lao động còn ở mức khoảng 1,2% phản ánh sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng an toàn cho người lao động. Mức độ vượt ngưỡng cho phép của bụi và tiếng ồn tại một số khu vực sản xuất cũng cho thấy công tác kiểm soát yếu tố có hại chưa hiệu quả, cần được đầu tư và duy trì bảo dưỡng thiết bị kiểm soát môi trường lao động.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành sản xuất linh kiện điện tử tại một số địa phương khác, tỷ lệ tai nạn và mức độ ô nhiễm môi trường lao động tại công ty tương đối thấp nhưng vẫn chưa đạt chuẩn quốc tế. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 được đánh giá là phù hợp và cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro và đáp ứng yêu cầu pháp luật cũng như thị trường xuất khẩu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ tai nạn lao động qua các năm, bảng tổng hợp kết quả quan trắc môi trường lao động và sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ATVSLĐ hiện tại để minh họa rõ ràng các vấn đề và điểm mạnh của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018:

    • Triển khai áp dụng đầy đủ các yêu cầu của ISO 45001:2018 trong vòng 12 tháng tới.
    • Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho cán bộ quản lý và nhân viên về tiêu chuẩn mới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng An toàn và phòng Đào tạo.

  2. Tăng cường công tác nhận diện, đánh giá và kiểm soát các yếu tố nguy hiểm, có hại:

    • Đầu tư nâng cấp hệ thống hút bụi, giảm tiếng ồn và bảo trì định kỳ thiết bị kiểm soát môi trường lao động.
    • Thực hiện quan trắc môi trường lao động định kỳ 6 tháng/lần và báo cáo kết quả cho Ban lãnh đạo.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng An toàn phối hợp phòng Kỹ thuật.

  3. Nâng cao năng lực và trách nhiệm của cán bộ ATVSLĐ và an toàn vệ sinh viên:

    • Xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng giữa các phòng ban liên quan đến công tác ATVSLĐ.
    • Tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ cho ATVSV và cán bộ chuyên trách hàng năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và phòng An toàn.

  4. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức tự giác của người lao động:

    • Thực hiện các chương trình truyền thông nội bộ về an toàn lao động, tổ chức các buổi tập huấn, diễn tập phòng cháy chữa cháy định kỳ.
    • Khuyến khích người lao động tham gia phản ánh, đề xuất các biện pháp cải tiến an toàn.
    • Chủ thể thực hiện: Ban chấp hành công đoàn phối hợp phòng An toàn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất:

    • Hiểu rõ về lợi ích và cách thức áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 để nâng cao hiệu quả quản lý an toàn lao động, giảm thiểu rủi ro và chi phí phát sinh do tai nạn.

  2. Chuyên viên và cán bộ quản lý ATVSLĐ:

    • Nắm bắt các quy trình, phương pháp nhận diện, đánh giá rủi ro và xây dựng hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn quốc tế.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên trong lĩnh vực quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp:

    • Tham khảo các kết quả nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 trong doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động và an toàn vệ sinh lao động:

    • Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc áp dụng các hệ thống quản lý ATVSLĐ hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 45001:2018 là gì và tại sao doanh nghiệp nên áp dụng?
    ISO 45001:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, giúp doanh nghiệp giảm thiểu tai nạn, bệnh nghề nghiệp và cải thiện môi trường làm việc. Áp dụng tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, nâng cao uy tín và hiệu quả sản xuất.

  2. Công ty TNHH Dongsung Vina đã áp dụng những biện pháp nào để kiểm soát yếu tố nguy hiểm?
    Công ty đã thiết lập hệ thống hút bụi cục bộ, sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân, tổ chức huấn luyện an toàn và thực hiện quan trắc môi trường lao động định kỳ. Tuy nhiên, cần nâng cấp và bảo trì thiết bị để tăng hiệu quả kiểm soát.

  3. Vai trò của an toàn vệ sinh viên trong công tác ATVSLĐ là gì?
    An toàn vệ sinh viên là người giám sát, nhắc nhở và hướng dẫn người lao động thực hiện các quy định an toàn tại nơi làm việc, đồng thời phát hiện và báo cáo các nguy cơ mất an toàn để kịp thời xử lý.

  4. Khó khăn chính khi áp dụng ISO 45001 tại doanh nghiệp là gì?
    Khó khăn bao gồm cân đối chi phí và nguồn lực, đào tạo nhận thức cho người lao động có trình độ khác nhau, sự phối hợp giữa các phòng ban và cập nhật kịp thời các quy định pháp luật.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý ATVSLĐ sau khi áp dụng ISO 45001?
    Hiệu quả được đánh giá qua các chỉ số như giảm tỷ lệ tai nạn lao động, cải thiện điều kiện làm việc, mức độ tuân thủ quy định pháp luật, sự hài lòng của người lao động và kết quả kiểm tra, đánh giá nội bộ định kỳ.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá thực trạng công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Công ty TNHH Dongsung Vina, chỉ ra những tồn tại và hạn chế cần khắc phục.
  • Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ hiệu quả, phù hợp với yêu cầu pháp luật và thị trường quốc tế.
  • Nghiên cứu cung cấp các giải pháp cụ thể về tổ chức bộ máy, kiểm soát yếu tố nguy hiểm, nâng cao nhận thức người lao động và cải tiến quy trình quản lý.
  • Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 dự kiến sẽ giúp công ty giảm thiểu tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, nâng cao năng suất và uy tín doanh nghiệp trong vòng 12-18 tháng tới.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp trong ngành sản xuất linh kiện điện tử và các lĩnh vực tương tự tham khảo và áp dụng tiêu chuẩn này để phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty cần xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai ISO 45001, phân công trách nhiệm rõ ràng và tổ chức đào tạo cho toàn bộ cán bộ, công nhân viên. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ triển khai, liên hệ chuyên gia tư vấn quản lý an toàn vệ sinh lao động.