Tổng quan nghiên cứu

Ngành chăn nuôi gia cầm tại Việt Nam đã đạt gần 552 triệu con vào cuối năm 2022, đứng thứ 30 trên thế giới, với sản lượng thịt hơi hơn 2 triệu tấn. Tốc độ tăng trưởng đàn gia cầm đạt khoảng 7% mỗi năm từ 2015 đến 2022, trong khi nhu cầu tiêu thụ thịt và trứng gia cầm cũng tăng mạnh. Cụ thể, tiêu thụ thịt gia cầm bình quân đầu người tăng từ 9,9 kg năm 2015 lên 19,5 kg năm 2021, và dự kiến đạt 20,3 kg vào năm 2029. Tương tự, nhu cầu trứng gia cầm tăng từ 96,2 quả/người/năm năm 2015 lên 178,5 quả/người/năm năm 2021. Sự gia tăng này đặt ra yêu cầu nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi, trong đó việc bổ sung khoáng chất, đặc biệt là Iod, vào khẩu phần dinh dưỡng được xem là giải pháp quan trọng.

Iod là khoáng vi lượng thiết yếu cho sự phát triển và năng suất của gia cầm thông qua vai trò trong tổng hợp hormone tuyến giáp như thyroxin (T4) và triiodothyronine (T3). Hormone tuyến giáp điều hòa nhiều phản ứng sinh hóa quan trọng, ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, tăng trưởng, khối lượng trứng và tỷ lệ ấp nở. Tuy nhiên, Iod dạng vô cơ thường bị hao hụt trong quá trình sản xuất thức ăn do tính không ổn định và dễ bay hơi. Do đó, việc bổ sung Iod hữu cơ vào nước uống cho gà đẻ được nghiên cứu nhằm cải thiện hiệu quả hấp thu và sử dụng Iod, từ đó nâng cao năng suất trứng và các chỉ tiêu ấp nở.

Nghiên cứu được thực hiện tại hai trang trại gà đẻ thương phẩm Isa Brown ở Bình Dương và gà đẻ giống Cobb 500 ở Bình Thuận trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 7 năm 2021. Mục tiêu chính là đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung chế phẩm Iod hữu cơ vào nước uống đến sức đẻ trứng, chất lượng trứng và các chỉ tiêu ấp nở của gà đẻ thương phẩm và gà đẻ giống hướng thịt. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tối ưu hóa dinh dưỡng và nâng cao hiệu quả sản xuất trong ngành chăn nuôi gia cầm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về vai trò của khoáng chất, đặc biệt là Iod, trong dinh dưỡng và sinh lý của gia cầm. Iod là thành phần không thể thiếu trong tổng hợp hormone tuyến giáp T3 và T4, có tác dụng điều hòa chuyển hóa protein, lipid, carbohydrate và hoạt động enzyme. Hormone tuyến giáp ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển, năng suất trứng và tỷ lệ ấp nở. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Hormone tuyến giáp (T3, T4): Điều hòa chuyển hóa và tăng trưởng.
  • Iod hữu cơ: Dạng Iod gắn với protein, giúp tăng khả năng hấp thu và ổn định hơn so với Iod vô cơ.
  • Hệ số chuyển hóa thức ăn (HSCHTA): Lượng thức ăn tiêu thụ để sản xuất 10 quả trứng, phản ánh hiệu quả sử dụng thức ăn.
  • Chất lượng trứng: Đánh giá qua các chỉ tiêu như khối lượng trứng, chỉ số Haugh, màu lòng đỏ, tỷ lệ lòng đỏ và lòng trắng, độ dày vỏ.

Mô hình nghiên cứu tập trung vào việc bổ sung chế phẩm Iod hữu cơ vào nước uống, so sánh với nhóm đối chứng không bổ sung, nhằm đánh giá tác động đến năng suất và chất lượng trứng cũng như các chỉ tiêu ấp nở.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu gồm hai thí nghiệm song song:

  1. Thí nghiệm 1: Trên gà đẻ thương phẩm Isa Brown (từ 31 đến 42 tuần tuổi) tại trang trại Bình Dương. Tổng số 37.267 gà mái, chia làm 2 lô: lô đối chứng (19.838 con) và lô bổ sung Iod hữu cơ (17.429 con). Chế phẩm Iod hữu cơ được bổ sung vào nước uống với liều 400 g/1000 lít nước, uống 2 ngày/tuần. Thời gian thí nghiệm từ 26/04/2021 đến 18/07/2021.

  2. Thí nghiệm 2: Trên gà đẻ giống Cobb 500 (từ 27 đến 38 tuần tuổi) tại trang trại Bình Thuận. Tổng số 16.976 gà (8.202 mái và 985 trống lô đối chứng; 8.180 mái và 991 trống lô bổ sung). Bổ sung Iod hữu cơ tương tự thí nghiệm 1, uống 3 ngày/tuần. Thời gian thí nghiệm từ 09/04/2021 đến 01/07/2021.

Nguồn dữ liệu thu thập gồm tỷ lệ đẻ, khối lượng trứng, lượng thức ăn tiêu thụ, hệ số chuyển hóa thức ăn, các chỉ tiêu chất lượng trứng (chỉ số Haugh, màu lòng đỏ, tỷ lệ lòng đỏ, độ dày vỏ), tỷ lệ trứng giống, tỷ lệ trứng có phôi, tỷ lệ gà con loại I, tỷ lệ chết và loại thải. Số liệu được thu thập hàng ngày và định kỳ theo tuần.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm MINITAB 16 với phương pháp phân tích phương sai (ANOVA) và kiểm định Turkey để so sánh trung bình giữa các nhóm. Sự khác biệt được coi là có ý nghĩa khi P < 0,05.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng đến tỷ lệ đẻ:

    • Thí nghiệm 1: Tỷ lệ đẻ trung bình từ tuần 31 đến 42 là 87,43% ở lô bổ sung Iod hữu cơ và 87,03% ở lô đối chứng, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P=0,420).
    • Thí nghiệm 2: Tỷ lệ đẻ trung bình từ tuần 27 đến 38 là 55,74% ở lô bổ sung và 55,43% ở lô đối chứng, cũng không khác biệt đáng kể (P=0,712).

  2. Khối lượng trứng:

    • Thí nghiệm 1: Khối lượng trứng trung bình lô bổ sung là 62,29 g/quả, cao hơn lô đối chứng 61,21 g/quả, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P=0,001).
    • Thí nghiệm 2: Không có số liệu cụ thể về khối lượng trứng, tuy nhiên tỷ lệ trứng giống có xu hướng tăng ở lô bổ sung (92,58% so với 91,39%).

  3. Hiệu quả sử dụng thức ăn:

    • Thí nghiệm 1: Hệ số chuyển hóa thức ăn cho 10 quả trứng tương đương giữa hai lô, lần lượt là 1,40 và 1,41 kg thức ăn/10 quả trứng.
    • Thí nghiệm 2: Tiêu tốn thức ăn cho 10 quả trứng cũng tương đương, 3,08 kg ở lô bổ sung và 3,07 kg ở lô đối chứng.

  4. Chất lượng trứng và các chỉ tiêu ấp nở:

    • Chỉ số Haugh, màu lòng đỏ, tỷ lệ lòng đỏ, độ dày vỏ trứng không có sự khác biệt đáng kể giữa hai nhóm.
    • Tỷ lệ trứng có phôi và tỷ lệ nở gà con loại I tương đương nhau, lần lượt là 93,29% và 82,21% ở lô bổ sung, so với 93,19% và 82,05% ở lô đối chứng.
    • Tỷ lệ trứng giống tăng nhẹ ở lô bổ sung (92,58% so với 91,39%).

Thảo luận kết quả

Việc bổ sung Iod hữu cơ vào nước uống không làm thay đổi đáng kể tỷ lệ đẻ của gà đẻ thương phẩm và gà đẻ giống, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy Iod không ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng trứng đẻ. Tuy nhiên, khối lượng trứng tăng có ý nghĩa ở gà thương phẩm cho thấy Iod hữu cơ có thể cải thiện chất lượng trứng, có lợi cho giá trị dinh dưỡng và thị trường.

Hiệu quả sử dụng thức ăn không bị ảnh hưởng, chứng tỏ bổ sung Iod không làm thay đổi khả năng tiêu hóa và hấp thu thức ăn của gà. Các chỉ tiêu chất lượng trứng như chỉ số Haugh, màu lòng đỏ và độ dày vỏ trứng duy trì ổn định, đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Tỷ lệ trứng giống và tỷ lệ nở gà con loại I tăng nhẹ ở lô bổ sung cho thấy Iod hữu cơ có thể hỗ trợ cải thiện chất lượng phôi và sức khỏe gà con, phù hợp với vai trò của hormone tuyến giáp trong phát triển sinh sản.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ đẻ, khối lượng trứng và tỷ lệ trứng giống giữa hai nhóm, cũng như bảng thống kê các chỉ tiêu chất lượng trứng và ấp nở để minh họa sự khác biệt và xu hướng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Bổ sung chế phẩm Iod hữu cơ vào nước uống cho gà đẻ: Áp dụng liều 400 g/1000 lít nước, uống 2-3 ngày/tuần, nhằm tăng khối lượng trứng và cải thiện tỷ lệ trứng giống trong vòng 3 tháng. Chủ thể thực hiện là các trang trại chăn nuôi gà thương phẩm và giống.

  2. Theo dõi và đánh giá định kỳ các chỉ tiêu năng suất và chất lượng trứng: Để đảm bảo hiệu quả bổ sung Iod, các trang trại nên thiết lập hệ thống giám sát tỷ lệ đẻ, khối lượng trứng, tỷ lệ trứng giống và tỷ lệ nở hàng tháng.

  3. Đào tạo kỹ thuật viên và người chăn nuôi về vai trò của Iod hữu cơ: Tăng cường kiến thức về dinh dưỡng khoáng và cách bổ sung Iod hợp lý nhằm tối ưu hóa năng suất và chất lượng sản phẩm.

  4. Nghiên cứu mở rộng về tác động lâu dài và liều lượng tối ưu: Khuyến nghị các cơ quan nghiên cứu tiếp tục khảo sát ảnh hưởng của Iod hữu cơ trên các giống gà khác và trong các điều kiện nuôi khác nhau để hoàn thiện hướng dẫn sử dụng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và kỹ thuật viên trang trại chăn nuôi gia cầm: Giúp hiểu rõ về tác động của Iod hữu cơ đến năng suất và chất lượng trứng, từ đó áp dụng hiệu quả trong quản lý dinh dưỡng.

  2. Chuyên gia dinh dưỡng và nghiên cứu sinh ngành chăn nuôi: Cung cấp cơ sở khoa học và dữ liệu thực nghiệm để phát triển các chế phẩm bổ sung khoáng chất phù hợp.

  3. Doanh nghiệp sản xuất và cung cấp thức ăn chăn nuôi: Tham khảo để cải tiến công thức thức ăn và phát triển sản phẩm bổ sung Iod hữu cơ đáp ứng nhu cầu thị trường.

  4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách nông nghiệp: Hỗ trợ xây dựng các quy định và khuyến nghị về dinh dưỡng khoáng trong chăn nuôi gia cầm nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Việc bổ sung Iod hữu cơ có ảnh hưởng đến tỷ lệ đẻ của gà không?
    Nghiên cứu cho thấy bổ sung Iod hữu cơ không làm thay đổi đáng kể tỷ lệ đẻ ở cả gà đẻ thương phẩm và gà đẻ giống, đảm bảo năng suất ổn định.

  2. Iod hữu cơ có giúp tăng khối lượng trứng không?
    Có, kết quả thí nghiệm trên gà Isa Brown cho thấy khối lượng trứng tăng trung bình từ 61,21 g lên 62,29 g/quả với ý nghĩa thống kê (P=0,001).

  3. Bổ sung Iod có ảnh hưởng đến chất lượng trứng như thế nào?
    Các chỉ tiêu chất lượng trứng như chỉ số Haugh, màu lòng đỏ, tỷ lệ lòng đỏ và độ dày vỏ không bị ảnh hưởng tiêu cực, duy trì chất lượng trứng tốt.

  4. Tỷ lệ trứng giống và tỷ lệ nở có được cải thiện khi bổ sung Iod?
    Tỷ lệ trứng giống tăng nhẹ từ 91,39% lên 92,58%, tỷ lệ trứng có phôi và tỷ lệ nở gà con loại I cũng tương đương hoặc cải thiện nhẹ, hỗ trợ nâng cao chất lượng giống.

  5. Liều lượng và cách bổ sung Iod hữu cơ hiệu quả là gì?
    Liều bổ sung 400 g/1000 lít nước uống, cho gà uống 2-3 ngày/tuần trong khoảng 3 tháng được khuyến cáo dựa trên kết quả nghiên cứu để đạt hiệu quả tối ưu.

Kết luận

  • Việc bổ sung chế phẩm Iod hữu cơ vào nước uống không ảnh hưởng đến tỷ lệ đẻ của gà đẻ thương phẩm và gà đẻ giống.
  • Khối lượng trứng tăng có ý nghĩa thống kê ở gà đẻ thương phẩm khi bổ sung Iod hữu cơ.
  • Hiệu quả sử dụng thức ăn và các chỉ tiêu chất lượng trứng duy trì ổn định giữa các nhóm.
  • Tỷ lệ trứng giống và tỷ lệ nở gà con loại I có xu hướng cải thiện nhẹ khi bổ sung Iod hữu cơ.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng bổ sung Iod hữu cơ trong chăn nuôi gia cầm, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Next steps: Mở rộng nghiên cứu trên các giống gà khác và điều kiện nuôi khác nhau; triển khai ứng dụng thực tế tại các trang trại quy mô lớn; đào tạo kỹ thuật viên và người chăn nuôi về dinh dưỡng khoáng.

Call to action: Các trang trại và doanh nghiệp chăn nuôi nên cân nhắc bổ sung Iod hữu cơ vào nước uống để tối ưu hóa năng suất và chất lượng trứng, đồng thời phối hợp với các chuyên gia để theo dõi và đánh giá hiệu quả trong thực tế.