Tổng quan nghiên cứu

Thị trường thịt heo đông lạnh nhập khẩu tại Việt Nam, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh, đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ thịt heo tăng cao và nguồn cung trong nước gặp khó khăn. Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2020, sản lượng thịt heo nhập khẩu đạt 141.140 tấn, tăng 382% so với năm 2019. Trong tháng 1/2021, lượng nhập khẩu thịt heo tươi, ướp lạnh và đông lạnh cũng tăng 322,4% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó nhận thức của khách hàng về sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý định mua hàng.

Luận văn tập trung nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức khách hàng đối với thịt heo đông lạnh nhập khẩu lên ý định mua hàng tại TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 11 năm 2021. Mục tiêu chính là xác định các yếu tố nhận thức như thành phần dinh dưỡng, sự hấp dẫn cảm quan, giá cả, an toàn vệ sinh thực phẩm và tác động của dịch Covid-19 đến thái độ và ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu. Nghiên cứu có phạm vi khảo sát 360 người tiêu dùng tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi và cửa hàng thực phẩm tươi sống trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp các doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối thịt heo đông lạnh hiểu rõ hơn về hành vi người tiêu dùng mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu cho các cơ quan quản lý nhà nước trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm và phát triển thị trường bền vững. Qua đó, luận văn góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và quản trị thị trường thịt heo đông lạnh nhập khẩu tại TP. Hồ Chí Minh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về nhận thức khách hàng và hành vi tiêu dùng, bao gồm:

  • Lý thuyết nhận thức khách hàng (Customer Perception): Nhận thức được định nghĩa là quá trình lựa chọn, tổ chức và giải thích các cảm giác thành một tổng thể có ý nghĩa. Nhận thức bao gồm các khái niệm như tiếp xúc, chú ý, cảm giác và giải thích thông tin. Nhận thức có thể phân loại thành nhận thức cơ bản và nhận thức ứng dụng, ảnh hưởng đến hành vi mua hàng.

  • Lý thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behavior - TPB): Mô hình TPB mở rộng từ lý thuyết hành động hợp lý, bao gồm ba yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi: thái độ đối với hành vi, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Thái độ tích cực và nhận thức kiểm soát cao sẽ thúc đẩy ý định mua hàng.

  • Lý thuyết an toàn thực phẩm: Nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thái độ và ý định mua hàng, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh và các vấn đề về an toàn thực phẩm.

Các khái niệm chính được nghiên cứu gồm: nhận thức về thành phần dinh dưỡng, sự hấp dẫn cảm quan, nhận thức về giá cả, nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng của dịch Covid-19, thái độ đối với thịt đông lạnh và ý định mua hàng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn: định tính và định lượng.

  • Nghiên cứu định tính: Phỏng vấn sâu hai chuyên gia trong ngành nhập khẩu và phân phối thịt heo đông lạnh tại TP. Hồ Chí Minh nhằm kiểm tra và điều chỉnh mô hình nghiên cứu, thang đo phù hợp với thực tế thị trường.

  • Nghiên cứu định lượng: Khảo sát 360 người tiêu dùng tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi và cửa hàng thực phẩm tươi sống trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh từ tháng 3 đến tháng 11 năm 2021. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, phi xác suất.

  • Phân tích dữ liệu: Dữ liệu được tổng hợp, mã hóa và xử lý bằng phần mềm SPSS 20 và AMOS. Các bước phân tích bao gồm làm sạch dữ liệu, thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình phương trình cấu trúc (SEM) để kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá chính xác ảnh hưởng của các yếu tố nhận thức đến ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu tại TP. Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ khách hàng ảnh hưởng tích cực đến ý định mua hàng: Kết quả phân tích SEM cho thấy thái độ của khách hàng đối với thịt heo đông lạnh có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến ý định mua hàng với hệ số hồi quy chuẩn hóa khoảng 0,45, cho thấy thái độ là nhân tố trung gian quan trọng trong việc hình thành ý định mua.

  2. Ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19: Yếu tố dịch bệnh Covid-19 tác động tiêu cực đến ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu với hệ số hồi quy âm khoảng -0,30, phản ánh sự lo ngại về an toàn và rủi ro sức khỏe làm giảm nhu cầu tiêu dùng trong giai đoạn dịch bệnh.

  3. Nhận thức về sự hấp dẫn cảm quan tác động tích cực: Nhận thức về hình thức, màu sắc, bao bì và độ tươi ngon của thịt heo đông lạnh có ảnh hưởng tích cực đến thái độ và ý định mua hàng, với hệ số tác động lần lượt là 0,38 và 0,32, cho thấy yếu tố cảm quan là điểm nhấn thu hút khách hàng.

  4. Nhận thức về giá cả có ảnh hưởng tích cực: Mặc dù giá cả là yếu tố nhạy cảm, nhận thức về giá cả hợp lý và phù hợp với chất lượng sản phẩm cũng góp phần nâng cao thái độ và ý định mua hàng, với hệ số tác động khoảng 0,25.

  5. Nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm ảnh hưởng tích cực đến ý định mua: Nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm có tác động tích cực đến ý định mua hàng (hệ số khoảng 0,28), tuy nhiên mối quan hệ với thái độ chưa đủ căn cứ để kết luận rõ ràng.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh và hành vi tiêu dùng. Thái độ tích cực của khách hàng được hình thành từ nhận thức về chất lượng, cảm quan và giá cả là động lực chính thúc đẩy ý định mua hàng. Dịch Covid-19 tạo ra sự bất ổn và lo ngại về an toàn, làm giảm ý định mua, điều này được minh họa rõ qua biểu đồ hồi quy với hệ số âm.

Nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm là yếu tố quan trọng trong bối cảnh thị trường thực phẩm nhập khẩu, tuy nhiên do tính phức tạp và đa chiều của nhận thức này, cần nghiên cứu sâu hơn để làm rõ mối quan hệ với thái độ. Các biểu đồ phân tích nhân tố và bảng trọng số hồi quy trong nghiên cứu cho thấy sự phù hợp của mô hình và độ tin cậy cao của các thang đo.

Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để các doanh nghiệp và cơ quan quản lý xây dựng chiến lược tiếp thị, nâng cao nhận thức khách hàng và đảm bảo an toàn thực phẩm, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường thịt heo đông lạnh nhập khẩu tại TP. Hồ Chí Minh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp triển khai các chiến dịch truyền thông nhằm cung cấp thông tin minh bạch, rõ ràng về quy trình sản xuất, kiểm dịch và bảo quản thịt heo đông lạnh nhập khẩu. Mục tiêu là nâng cao nhận thức và niềm tin của người tiêu dùng trong vòng 6-12 tháng.

  2. Cải thiện chất lượng bao bì và hình thức sản phẩm: Do nhận thức về sự hấp dẫn cảm quan ảnh hưởng mạnh đến thái độ và ý định mua, các doanh nghiệp nên đầu tư vào thiết kế bao bì chuyên nghiệp, đảm bảo tính thẩm mỹ và thông tin đầy đủ về nguồn gốc, hạn sử dụng. Thời gian thực hiện trong 3-6 tháng, chủ thể là các nhà sản xuất và nhà phân phối.

  3. Điều chỉnh chính sách giá hợp lý: Các doanh nghiệp cần cân nhắc chính sách giá phù hợp với phân khúc khách hàng mục tiêu, đặc biệt là nhóm thu nhập trung bình và thấp, nhằm tăng khả năng tiếp cận sản phẩm. Việc này nên được thực hiện liên tục và theo dõi hiệu quả trong 12 tháng.

  4. Xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt: Đảm bảo thịt heo đông lạnh nhập khẩu luôn được bảo quản đúng quy chuẩn nhiệt độ và vệ sinh an toàn thực phẩm, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh. Các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường kiểm tra, giám sát định kỳ, phối hợp với doanh nghiệp trong vòng 6 tháng tới.

  5. Ứng phó linh hoạt với tác động của dịch Covid-19: Do dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến ý định mua, doanh nghiệp cần xây dựng các giải pháp bán hàng trực tuyến, giao hàng tận nhà và đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển, nhằm duy trì và kích thích nhu cầu tiêu dùng trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối thịt heo đông lạnh: Luận văn cung cấp dữ liệu và phân tích sâu sắc về hành vi người tiêu dùng, giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược marketing, điều chỉnh sản phẩm và giá cả phù hợp với thị trường TP. Hồ Chí Minh.

  2. Các nhà sản xuất và xuất khẩu thịt heo đông lạnh: Thông tin về nhận thức và thái độ của khách hàng Việt Nam giúp các nhà sản xuất nước ngoài hiểu rõ hơn về yêu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng, từ đó điều chỉnh quy trình sản xuất và chiến lược xuất khẩu.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm và thị trường: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách quản lý, kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, góp phần phát triển thị trường thực phẩm nhập khẩu bền vững.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, marketing và thực phẩm: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu hành vi tiêu dùng, phương pháp phân tích dữ liệu và ứng dụng lý thuyết trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh nhập khẩu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nhận thức khách hàng ảnh hưởng như thế nào đến ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu?
    Nhận thức về thành phần dinh dưỡng, sự hấp dẫn cảm quan, giá cả và an toàn vệ sinh thực phẩm đều tác động tích cực đến thái độ và ý định mua hàng. Thái độ tích cực sẽ thúc đẩy ý định mua hàng tăng lên, theo kết quả phân tích mô hình SEM.

  2. Dịch Covid-19 ảnh hưởng ra sao đến hành vi mua thịt heo đông lạnh?
    Dịch Covid-19 tạo ra sự lo ngại về an toàn sức khỏe, làm giảm ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu. Nghiên cứu cho thấy tác động tiêu cực rõ rệt với hệ số hồi quy âm, phản ánh sự thận trọng của người tiêu dùng trong giai đoạn dịch bệnh.

  3. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao nhận thức tích cực của khách hàng về thịt heo đông lạnh?
    Doanh nghiệp nên tăng cường truyền thông minh bạch về quy trình sản xuất, kiểm dịch, cải thiện bao bì sản phẩm và điều chỉnh giá cả hợp lý để tạo niềm tin và thu hút khách hàng.

  4. Nhận thức về an toàn vệ sinh thực phẩm có quan trọng không?
    Rất quan trọng, nhận thức này ảnh hưởng tích cực đến ý định mua hàng. Người tiêu dùng ưu tiên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn để bảo vệ sức khỏe gia đình.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp gồm nghiên cứu định tính (phỏng vấn chuyên gia) và nghiên cứu định lượng (khảo sát 360 người tiêu dùng), phân tích dữ liệu bằng SPSS và AMOS với các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA, CFA và SEM để kiểm định mô hình và giả thuyết.

Kết luận

  • Luận văn xác định rõ các yếu tố nhận thức khách hàng như thành phần dinh dưỡng, sự hấp dẫn cảm quan, giá cả và an toàn vệ sinh thực phẩm ảnh hưởng tích cực đến thái độ và ý định mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu tại TP. Hồ Chí Minh.
  • Dịch Covid-19 có tác động tiêu cực rõ rệt đến ý định mua hàng, làm thay đổi hành vi tiêu dùng trong giai đoạn dịch bệnh.
  • Thái độ của khách hàng đóng vai trò trung gian quan trọng trong việc chuyển đổi nhận thức thành ý định mua hàng.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp và cơ quan quản lý xây dựng chiến lược phát triển thị trường thịt heo đông lạnh nhập khẩu hiệu quả và bền vững.
  • Đề xuất các giải pháp truyền thông, cải thiện sản phẩm, điều chỉnh giá cả và kiểm soát chất lượng nhằm nâng cao nhận thức và niềm tin của người tiêu dùng trong vòng 6-12 tháng tới.

Luận văn khuyến khích các bên liên quan tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa nhận thức an toàn vệ sinh thực phẩm và thái độ tiêu dùng, cũng như tác động dài hạn của các yếu tố môi trường đến hành vi mua thịt heo đông lạnh nhập khẩu. Để phát triển thị trường bền vững, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ trong việc nâng cao nhận thức và đảm bảo chất lượng sản phẩm.