Những Yếu Tố Tác Động Đến Sự Tham Gia Vào Thị Trường Lao Động Của Phụ Nữ Đã Kết Hôn Ở Việt Nam

Việc tham gia thị trường lao động không chỉ mang lại thu nhập mà còn giúp phụ nữ khẳng định vị thế trong gia đình và xã hội. Lao động là cầu nối giữa phát triển kinh tế và cơ hội phát triển con người. Nghiên cứu của UNDP (1996) nhấn mạnh vai trò của lao động như một phương tiện để đạt được sự bình đẳng và tiến bộ xã hội cho phụ nữ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, việc cân bằng giữa công việc và gia đình là một thách thức lớn đối với phụ nữ đã kết hôn.

Thị trường lao động Việt Nam đang trải qua nhiều thay đổi, mang đến cả cơ hội và thách thức cho phụ nữ. Sự phát triển kinh tế tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, nhưng đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về trình độ và kỹ năng. Tình trạng bất bình đẳng giới trong tuyển dụng và thăng tiến vẫn còn tồn tại, gây khó khăn cho phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ đã kết hôn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ thường phải làm việc nhiều giờ hơn nam giới nhưng lại nhận được mức lương thấp hơn.

Gánh nặng chăm sóc con cái là một trong những rào cản lớn nhất đối với phụ nữ đã kết hôn. Việc thiếu các dịch vụ hỗ trợ chăm sóc trẻ em giá cả phải chăng khiến nhiều phụ nữ phải ở nhà chăm sóc con, ảnh hưởng đến khả năng tham gia thị trường lao động. Theo Duncan (1993), phụ nữ đã kết hôn dành nhiều thời gian hơn cho việc chăm sóc con cái và nội trợ gia đình so với những người chưa kết hôn, điều này ảnh hưởng đến sự nghiệp của họ.

Quan niệm giới và định kiến xã hội vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường lao động. Phụ nữ thường bị coi là kém năng lực hơn nam giới trong một số lĩnh vực nhất định, dẫn đến sự phân biệt đối xử giới tính trong tuyển dụng và thăng tiến. Nguyễn Bảo Thanh Nghi (2012) đã chỉ ra rằng, các quyết định liên quan đến bản thân mỗi người phụ nữ còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố xung quanh họ, gia đình là thứ tự ưu tiên hơn là công việc với nhiều người ở nước ta hiện nay.

Có sự khác biệt đáng kể về điều kiện làm việc và cơ hội cho phụ nữ ở khu vực thành thị và nông thôn. Tại khu vực nông thôn, cơ hội việc làm thường hạn chế và phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, trong khi khu vực thành thị có nhiều lựa chọn hơn trong các ngành công nghiệp và dịch vụ. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tham gia thị trường lao động và mức thu nhập của phụ nữ.

Trình độ học vấn cao mở ra nhiều cơ hội việc làm hơn cho phụ nữ, đặc biệt trong các ngành nghề đòi hỏi kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Phụ nữ có bằng cấp cao thường có khả năng cạnh tranh tốt hơn trên thị trường lao động, và có nhiều khả năng được tuyển dụng vào các vị trí quản lý và lãnh đạo. Điều này giúp họ đạt được mức lương cao hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Trình độ học vấn có tác động trực tiếp đến mức lương và thu nhập của phụ nữ. Phụ nữ có trình độ học vấn cao hơn thường được trả lương cao hơn so với những người có trình độ học vấn thấp hơn, ngay cả khi họ làm cùng một công việc. Điều này là do họ có kỹ năng và kiến thức chuyên môn cao hơn, và có khả năng đóng góp nhiều hơn cho công ty.

Thu nhập bình quân của hộ ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tham gia thị trường lao động của phụ nữ. Nếu thu nhập hộ gia đình cao, phụ nữ có thể lựa chọn ở nhà chăm sóc con cái hoặc làm những công việc bán thời gian, ít áp lực hơn. Tuy nhiên, nếu thu nhập hộ gia đình thấp, phụ nữ thường phải đi làm để kiếm thêm thu nhập, trang trải cuộc sống.

Quyết định của chồng/gia đình cũng có vai trò quan trọng trong việc quyết định tham gia thị trường lao động của phụ nữ. Trong nhiều gia đình, chồng là người đưa ra quyết định cuối cùng về việc vợ có nên đi làm hay không. Nếu chồng không ủng hộ, phụ nữ có thể gặp khó khăn trong việc tham gia thị trường lao động.

Số lượng con cái có ảnh hưởng đến quyết định tham gia thị trường lao động của phụ nữ. Nhiều con cái làm tăng gánh nặng chăm sóc và có thể hạn chế khả năng làm việc bên ngoài gia đình của phụ nữ, đặc biệt khi thiếu các dịch vụ chăm sóc trẻ em phù hợp.

Hỗ trợ chăm sóc trẻ em là yếu tố then chốt giúp phụ nữ cân bằng giữa công việc và gia đình. Các dịch vụ chăm sóc trẻ em giá cả phải chăng và chất lượng cao sẽ giúp phụ nữ yên tâm đi làm, tăng cường tham gia thị trường lao động. Các chính sách hỗ trợ tài chính cho các gia đình có con nhỏ cũng rất quan trọng.

Đào tạo kỹ năng và nâng cao trình độ học vấn là yếu tố then chốt giúp phụ nữ nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Các chương trình đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động sẽ giúp phụ nữ có được những kỹ năng cần thiết để tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn.

Khả năng tiếp cận nguồn vốn là quan trọng cho phụ nữ muốn khởi nghiệp. Các chính sách cung cấp vốn vay ưu đãi, hỗ trợ tư vấn kinh doanh có thể giúp phụ nữ hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh, tạo thêm việc làm và đóng góp vào phát triển kinh tế.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trình độ học vấn, kinh tế hộ gia đình, gánh nặng chăm sóc con cái, và quan niệm giới là những yếu tố chính ảnh hưởng đến tham gia thị trường lao động của phụ nữ đã kết hôn tại Việt Nam. Cần có các giải pháp toàn diện để giải quyết những thách thức này.

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chính sách hỗ trợ hiện có, và tìm kiếm các giải pháp mới để giúp phụ nữ cân bằng giữa công việc và gia đình. Ngoài ra, cần có thêm các nghiên cứu về tác động của phát triển kinh tế đến vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội.